Przez 45 lat istnienia realnego socjalizmu nad Wisłą jednym z jego fundamentów była kontrola nad informacją. Pęknięcie w tym monolicie pojawiło się w 1976 r., wraz z narodzinami opozycji demokratycznej.
W latach 1980–1981 przestrzeń wolności poszerzyła się tak bardzo, że wprowadzenie stanu wojennego nie mogło przywrócić monopolu państwa w dziedzinie informacji. Fotografie dokumentujące rzeczywistość niewygodną dla władz PRL były ważnym elementem tej przestrzeni aż do 1989 r.
Dziś są dowodem skuteczności niezależnego obiegu informacyjnego i częścią zjawiska określanego mianem „kultura niezależna”. Autorami zdjęć byli zarówno fotografowie związani z opozycją oraz prasą niezależną, jak i fotoamatorzy, tzw. świadkowie chwili, którzy mieli szczęście znaleźć się w odpowiednim miejscu i czasie.
Łączyło ich poczucie obowiązku, by „dać świadectwo”, niekiedy z dramatycznych wydarzeń – w celu przebicia fasady reżimowych kłamstw, a zarazem z myślą o przyszłości, o historii.
Fotografie bez cenzury 1976–1989. Nieoficjalny portret PRL, oprac. Paweł Sasanka, Sławomir Stępień, Tomasz Gleb, Instytut Pamięci Narodowej, Warszawa 2014, 319 s.
Punkt sprzedaży publikacji IPN w Oddziale IPN w Warszawie, ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa (Intraco 10 p.)
pon.–pt. 9:00–16:00
Kontakt: Tomasz Czopowicz, tel. (22) 860 70 23, [email protected]
(80)
