Urodzony w 1886 roku prof. Stefan Bryła był inżynierem budownictwa, światowej sławy pionierem spawalnictwa, wykładowcą Politechniki Lwowskiej i Warszawskiej, posłem I, II i III kadencji sejmu II Rzeczypospolitej. Światową sławę przyniosła mu budowa mostu na Słudwi. W 1929 roku został członkiem międzynarodowej komisji mostów i konstrukcji inżynierskich.
Most na rzece Słudwi w Maurzycach pod Łowiczem to pierwszy na świecie spawany most stalowy. Oddany do użytku w 1928 roku miał 27 metrów długości, 6,8 metra szerokości i ważył tylko 56 ton. 40 lat od momentu oddania most trafił do rejestru zabytków.
W porównaniu z klasyczną wówczas konstrukcją nitowaną, której masa sięgałaby 70 ton, była to prawdziwa rewolucja techniczna. Na przełomie lat 20. i 30. XX wieku do Łowicza przyjeżdżali inżynierowie m.in. z Niemiec, Anglii i Francji, a polską konstrukcją interesowały się największe na świecie firmy.
Polski inżynier współpracował przy budowie Woolworth Building w Nowym Jorku – wówczas najwyższego budynku na świecie. Jedną z najsłynniejszych polskich konstrukcji prof. Bryły był budynek warszawskiego Prudentialu – przedwojenny drapacz chmur, który choć trafiony niemal tysiącem pocisków przetrwał wojnę. Do dzieł prof. Bryły należą również budynki Muzeum Narodowego, Poczty Głównej w Warszawie.
Oprócz działalności politycznej, wychował również pokolenia inżynierów, którzy brali udział w powojennej odbudowie kraju. Był autorem blisko 250 prac naukowych, podręczników i artykułów.
Po wybuchu II wojny światowej był żołnierzem Armii Krajowej i szefem komórki Robót Publicznych i Odbudowy. Dla Kedywu AK opracował instrukcję „Jak niszczyć stalowe mosty”. Pozostał aktywnym nauczycielem akademickim, pełniąc funkcję dziekana tajnego Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej.
Dlatego z takim zaangażowaniem kształcił na tajnych kompletach przyszłych inżynierów, bo wiedział jak bardzo Polska będzie potrzebowała takich fachowców, jak zniszczony wojną kraj będzie takich ludzi wymagał
– powiedział Maciej Zalewski z łódzkiego oddziału GDDKiA, która kilka lat temu wyremontowała most w Maurzycach na rzece Słudwi.
Wskutek donosu jednego ze swych studentów 16 listopada 1943 roku został aresztowany wraz z rodziną i rozstrzelany u zbiegu ulic Puławskiej i Goworka. Miejsce pochówku inżyniera nie jest znane, jego symboliczny grób znajduje się na warszawskim Cmentarzu Powązkowskim.
W 1964 roku Polski Związek Inżynierów i Techników Budownictwa ustanowił nagrodę im. Stefana Bryły za osiągnięcia naukowo-badawcze. Dorobek polskiego uczonego docenili też Amerykanie przyznając mu w 1995 roku nagrodę Historic Welded Structure Award za most spawany na Słudwi.
Źródło:www.naukawpolsce.pap.pl
(534)
