Komitet Narodowy Polski, założony 15 sierpnia 1917 roku, wciąż pozostaje w cieniu legendy marszałka Piłsudskiego. Warto jednak pamiętać, że najważniejszym dokonaniem KNP było powołanie Armii Polskiej, zwanej Błękitną – mówi dr hab. Mirosław Szumiło, pracownik naukowy Instytutu Historii UMCS w Lublinie, w wywiadzie dla Polska Zbrojna.
Na zdjęciu powyżej: Komitet Narodowy Polski w Paryżu 1918. Siedzą od lewej:Maurycy Zamoyski, Roman Dmowski, Erazm Piltz, stoją Stanisław Kozicki, Jan Emanuel Rozwadowski, Konstanty Skirmunt, Franciszek Fronczak, Władysław Sobański, Marian Seyda, Józef Wielowieyski
Błękitna Armia, zwana też Armią Hallera, osiągnęła stan ponad 70 tys. doskonale uzbrojonych żołnierzy i oficerów. Posiadała własny pułk czołgów, liczący 120 nowoczesnych wozów bojowych Renault FT 17, a także siedem eskadr lotniczych w sile 98 samolotów. Jej przyjazd do kraju wiosną 1919 r. był zatem ogromnym wzmocnieniem sił zbrojnych – walczących o granice Odrodzonej Polski.
Dywizje Błękitnej Armii, po ich wcieleniu do Wojska Polskiego, otrzymały numery 11, 12, 13 i 18. Już w roku 1919 odegrały decydującą rolę w rozstrzygnięciu na naszą korzyść wojny z Ukraińcami o Lwów i Galicję Wschodnią. Następnie wykazały się walecznością we wszystkich najważniejszych operacjach i bitwach wojny z bolszewikami w roku 1920: w wyprawie kijowskiej, w walkach z konną armią Budionnego na Ukrainie i pod Zamościem, w bitwie warszawskiej, w walkach nad Wkrą i bitwie nad Niemnem. Swój znaczący wkład w zwycięstwo wniosły także wspomniane jednostki pancerne i lotnicze
– przypomina Szumiło.
O KNP niewiele osób pamięta przy okazji rocznic. Mimo że…
w listopadzie 1918 r. władzę na terenach wyzwolonych spod okupacji niemieckiej i austriackiej przejął Józef Piłsudski, przy wsparciu ugrupowań lewicowych. Pierwszym premierem rządu został socjalista Jędrzej Moraczewski. Natomiast KNP jeszcze przez kilka dalszych miesięcy był uznawany przez państwa zachodnie za jedyne legalne przedstawicielstwo polskiego państwa
– podkreśla.
Powód mniejszej wiedzy jest prosty.
W okresie międzywojennym Roman Dmowski rywalizował o władzę i wpływy w społeczeństwie z Józefem Piłsudskim. Tę rywalizację wygrał Piłsudski i to on wykreował dominujący w historycznej świadomości Polaków obraz drogi Polski do niepodległości. Obraz, w którym na pierwszym planie były Legiony i Piłsudski, a działalność Dmowskiego i KNP pozostawała w cieniu legendy Komendanta Legionów
– dodaje Szumiło.
Tymczasem Błękitna Armia była wykorzystywana, nie tylko na polach bitwy, ale podczas negocjacji.
W lipcu 1918 r. wyruszył na front 1 Pułk Strzelców Polskich i wziął udział w walkach z Niemcami w Szampanii. W połowie października na froncie znajdowała się już cała 1 Dywizja Strzelców Polskich. Nie miało to większego znaczenia militarnego, ale miało ogromne znaczenie symboliczne. Aby uhonorować polski wkład w zwycięską wojnę, Błękitna Armia, jako oficjalne wojsko sojusznicze, wzięła udział w paradzie zwycięstwa w Paryżu. Ten fakt był potem wykorzystywany w polskiej akcji dyplomatycznej podczas obrad konferencji pokojowej w Wersalu
– przypomina Szumiło.
(319)
