Piotr Zychowicz lubi wkładać kij w mrowisko. Jego dotychczasowe pozycje, które prezentowały alternatywne scenariusze przebiegu II wojny światowej, budziły liczne kontrowersje. Teraz zastanawia się, czy polskie podziemie nie za mocno szafowało siłami, a przy okazji narażając ludność cywilną.
We właśnie wydanej książce ,,Niemcy” znalazł się m.in. wywiad z niemieckim prof. Robertem Gerwathem o zamachu na Heydricha i okupacji Czech. Poniżej wymowny fragment:
Między listopadem 1941 roku a majem 1942 roku w Protektoracie przeprowadzono trzydzieści trzy egzekucje. Tylu ludzi w okupowanej Polsce ginęło dziennie. Heydrich zadeklarował, że jeżeli Czesi będą spokojnie, karnie pracować – nic im się nie stanie. Polacy takiej propozycji nie dostali.
Skąd taka różnica? Historyk odpowiada:
Istnieje pogląd, że skala niemieckiego terroru zależała w dużej mierze od skali oporu. Na skalę terroru w Polsce składało się szereg czynników. Kwestie historyczne, osobiste urazy Hitlera, rasizm, ale oczywiście również polski opór. Polacy od samego początku postawili się Niemcom. Kampania 1939 roku była dla Wehrmachtu ciężką przeprawą. Niemcy ponieśli w Polsce spore straty. Czeska armia – jak wiadomo – nie podjęła walki. Zupełnie inna była również skala aktywności podziemia w obu okupowanych krajach.
Historyk widzi w tym negatywną rolę Wielkiej Brytanii:
To, że Wielka Brytania podjudzała polskie podziemie do aktów sabotażu i dywersji, było oczywiste. Leżało to w jej interesie. Jednak polski naród płacił za te akcje straszliwą cenę wskutek niemieckich akcji odwetowych. Część Polaków – w tym ja – uważa, że ta cena była zbyt wysoka. Że polskie podziemie powinno było być bardziej wstrzemięźliwe.
Swoją cenę zapłacili również Czesi po udanym zamachu na Heydricha:
sądzę, że cena za zabicie Heydricha była zbyt wysoka. Zamach był bez wątpienia spektakularnym aktem odwagi, ale jego konsekwencje były przerażające. Gwałtowną śmierć poniosły setki ludzi. Byli zresztą Czesi, którzy starali się powstrzymać ten zamach. Przewidywali, że odwet niemiecki będzie potworny. Nie posłuchano ich.
Czy historyk ma rację? Zapraszamy do dyskusji w komentarzach.
(5147)
