Praca dobrowolna i ochotnicza lepiej odpowiada duchowym potrzebom narodu niż przymus państwowy. (…) Państwo dobrze prowadzone powinno dążyć do stopniowego zmniejszenia władzy rządu w każdym zakresie, w którym dobrowolna inicjatywa prywatna może ten rząd zastąpić. (…) Otóż pracę społeczną w najściślejszym znaczeniu tego słowa stanowią wszystkie te wysiłki, które zmierzają do zastąpienia przez dobrowolną inicjatywę prywatną funkcji państwowych, co zwiększa wolność obywateli i stwarza większą między nimi dobrowolną solidarność społeczną, stopniowo zastępując przymusową solidarność państwową.
Wincenty Lutosławski, „Praca Narodowa”
Kim był Wincenty Lutosławski?
Profesor filozofii, publicysta, działacz narodowy. Był członkiem Ligi Narodowej, założycielem Koła Filaretów. W 1913 założył tzw. Kuźnicę w Château Barby we Francji.
W czasie Kongresu Wersalskiego opracowywał ekspertyzy dla delegacji polskiej. Po zakończeniu I wojny światowej został profesorem na Uniwersytecie Stefana Batorego w Wilnie, gdzie wykładał w latach 1919-1929. Po przejściu na emeryturę, po krótkich pobytach w różnych miejscach i krajach, osiadł w Krakowie, gdzie jeszcze w latach 1946–1948 wykładał na Uniwersytecie Jagiellońskim.
Do największych zasług Wincentego Lutosławskiego należy chronologiczne uporządkowanie Dialogów Platona. Dokonał tego dzięki wynalezieniu metody porównywania stylów pisma nazwanej stylometrią. Podjął on także próbę opracowania polskiego narodowego systemu filozoficznego łączącego platoński idealizm z mesjanizmem polskiego romantyzmu.
Znany był jako obrońca sprawy polskiej i polskości Gdańska.
(57)
