Zdjęcie po lewo zainspirowało Jana Tomasza Grossa do napisania książki „Złote żniwa”. Czy znajdą się autorzy, którzy napiszą pracę, opierając się na zdjęciu po prawo, przedstawiającą żołnierzy sowieckich, poszukujących cennych przedmiotów, po wyzwoleniu obozu? Sam Gross nie uznał za stosowne, by to lub podobne zdjęcia umieścić w książce, aby nadać opisywanom zjawiskom szerszy kontekst.
[quote]Co o samego zdjęcia zamieszczonego w książce Grossa wątpliwości od początku nie brakowało.Sam autor zawyrokował, że przedstawia wieśniaków, którzy rabowali mogiły Żydów zamordowanych w Treblince. Taką tezę popularyzowała też „Gazeta Wyborcza”, choć autorzy reportażu Głuchowski i Kowalski przyznali: „nie wiemy, jakie były okoliczności zrobienia tego zdjęcia”. A GW usunęła stary podpis pod fotografią ze swojego archiwum.[/quote]
Jak ustalili dziennikarze Rzeczpospolitej, Paweł Majewski i Michał Reszka, właścicielem zdjęcia był Tadeusz Kiryluk – wieloletni kierownik muzeum powstałego na miejscu obozu. Kirylukowi miał przekazać zdjęcie (w latach 60.) Lucjan Sikora, dróżnik z Poniatowa. Prezentował on całkowicie odmienną od Grossa historię powstania fotografii. Kiryluk wspomina:
[quote]Sikora objaśniał, że zdjęcie przedstawia ludzi, których skrzyknął do uporządkowania szczątków na terenie obozu.[/quote]
Reporterzy „GW” i Gross utrzymują, że zdjęcie przedstawia pojmanych „kopaczy” w których kieszeniach były „żydowskie złote zęby i pierścionki”, trudno jednak tę tezę obronić. Bo opis wspomnianej akcji zachowany w archiwach odnosi się do 4 marca 1946. A w tym dniu, jak donosiły gazety, była zerowa temperatura, lodowe zatory na rzekach. Tymczasem ludzie na fotografii ubrani są w letnie rzeczy. Co więcej, ludzie na fotografii to nie żołnierze, ale milicjanci, we wspomnianej obławie brało zaś udział wojsko. Ludzie na zdjęciu nie wyglądają zresztą na osoby złapane na czymś złym, ubrani są odświętnie. Milicjanci nie wydają się ich pilnować.
Być może w ogóle zdjęcie nie dotyczy Treblinki.”Rz” stwierdza:
[quote]Po wojnie wieśniacy byli zmuszani do udziału w ekshumacjach czerwonoarmistów.[/quote]
[icons icon_name=”icon-bolt” icon_size=”14px”] Autorzy nie kwestionują, że do haniebnych zjawisk szukania złota w masowych grobach żydowskich dochodziło, ale pokazują, że był to raczej element chuligaństwa, któremu polskie władze i inteligencja przeciwdziałały.
(429)
