Wielka Polska Mapa Szkocji, zwana także Mapą generała Maczka to trójwymiarowy model Szkocji o wymiarach 50 na 40 metrów, zbudowany przez Jana Tomasika, byłego żołnierza 1 Dywizji Pancernej. To największa na świecie mapa plastyczna, znajduje się na Szkockiej Liście Zabytków (zabytek kategorii B).
Mapa znajduje się na terenie parkowym zamku Barony Castle (zwanym również Blackbarony), na obrzeżach wioski Eddleston niedaleko Peebles w hrabstwie Scottish Borders
Mapa została zbudowana w 1975 roku. Ale jej historia sięga czasów II wojny światowej. W maju 1940 roku zamek Blackbarony został przekazany jednostkom Polskich Sił Zbrojnych stacjonujących w Szkocji. Ulokował się tu sztab brygady. W latach 1940-46 miała tu również swą siedzibę Wyższa Szkoła Wojenna Polskie wojsko samodzielnie zabezpieczało odcinek wschodniego brzegu Szkocji pomiędzy miastami Montrose i Burntisland. Równocześnie wspomagało jednostki Brytyjskie w ochronie reszty wschodniego wybrzeża Szkocji (od Inverness po Berwick).
By lepiej poznać warunki terenowe Szkocji oraz by toczyć sztabowe gry wojenne, zbudowano na dziedzińcu zamkowym tymczasową, przestrzenną mapę Szkocji. Nie jest znana dokładna lokalizacja, ani rozmiar tej mapy.
W 1946 roku zamek powrócił w ręce swych właścicieli i znów stał się hotelem. Po wojnie (w 1969 roku) jeden z byłych podwładnych gen. Maczka, Jan Tomasik, kupił Hotel Blackbarony.
[quote]Na zaproszenie Tomasika w hotelu zamieszkał gen. Maczek wraz z rodziną. W trakcie rozmów między obu panami padł pomysł, by odbudować dawną taktyczną mapę, jednak w o wiele doskonalszy i trwały sposób.[/quote]
Mapa została zaprojektowana i zbudowana przez młodych kartografów z Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie.
Mapa znajduje się w owalnym „basenie”, wokół utworzono 1,5-metrowej wysokości ziemny wał. Dzięki czemu można swobodnie przechadzać się wokół całej mapy. Drugą funkcją tej konstrukcji było utworzenie rzeczywistego basenu wypełnionego wodą. Ląd Szkocji oblany był wokół „morzem”, a w większych rzekach oraz jeziorach płynęła prawdziwa woda. Zapewniał to specjalny system wbudowanych w betonową konstrukcję Mapy rur. Tereny zielone, góry, miasta były pomalowane.
Po śmierci Jana Tomasika hotel został sprzedany, a Mapa popadła w zapomnienie. Konstrukcja narażona na działanie deszczu i mrozu, przykryta warstwą gnijących liści, mocno ucierpiała. W 2010 roku formalnie rozpoczęła swą działalność grupa Mapa Scotland. Za swe zadanie przyjęła zapewnienie ochrony prawnej, pełną odbudowę, i promocję Mapy. W 2011 roku fundacja otrzymała 20 tys. funtów od Heritage Lottery Fund.
[quote]We wrześniu 2012 roku odbyła się debata Szkockiego Parlamentu ,w trakcie którego pały słowa o „historycznym znaczeniu Wielkiej Polskiej Mapy Szkocji” oraz zapewnienie o wsparciu przez parlament, projektu odbudowy Mapy.[/quote]
Foto: Wikipedia
(196)
