Wg publicysty Gazety Wyborczej Henryk Sienkiewicz jest odpowiedzialny m.in. za szaleństwa piratów drogowych. „Nie warto dzisiaj czytać”, bo to „ksenofobia, zaściankowość, mitomania i megalomania”

– Propagowanie czytelnictwa w kraju, w którym dwie trzecie obywateli w ubiegłym roku nie miało w ręku ani jednej książki, jest z pewnością słuszne, ale dlaczego musi być to od razu Sienkiewicz?

– zastanawia się w felietonie Roman Pawłowski na łamach Gazety Wyborczej.

Jak przyznaje felietonista, czytał relację z Ogrodu Saskiego, gdzie w miniony weekend para prezydencka zainaugurowała Narodowe Czytanie Trylogii, z mieszanymi uczuciami.

Pochwały wygłoszone przez Komorowskiego pod adresem Trylogii zbywa:

Piękne komunały nie mogą jednak zasłonić szkodliwości dzieł tego „pierwszorzędnego pisarza drugorzędnego”, jak autora „Potopu” nazywał Gombrowicz. To, czym Sienkiewicz pokrzepia, to nie jest bynajmniej wino z omszałego gąsiorka Zagłoby, ale bezkrytyczne uwielbienie przeszłości. To utożsamienie katolicyzmu z patriotyzmem i tożsamością narodową, ksenofobia i zaściankowość, mitomania i megalomania. To wreszcie stereotyp polskości oblężonej, która w każdym obcym upatruje wroga.

Dalej jest jeszcze ostrzej:

Ta piekielna mieszanka, która miała Polakom przywrócić poczucie wartości w dobie zaborów, dzisiaj okazuje się jadem, zatruwającym życie publiczne i zbiorową wyobraźnię. Mentalny wąs naszych polityków, sarmackie postaw się, a zastaw się, skrajny indywidualizm, licytacja, kto jest Polakiem bardziej – to wszystko fatalne dziedzictwo popularnych powieści Sienkiewicza.

Autor uważa, że skutki czytania Trylogii przejawiają się w wielu dziedzinach życia:

od pseudodworkowej architektury przez szaleńczą jazdę na polskich drogach po wojujący katolicyzm rodem z szańców Jasnej Góry.

Autorowi nie podobają się również „podszyte uprzedzeniami opisy Kozaków, których nasz klasyk określa trzema słowami: tłuszcza, motłoch i czerń”, a także „pochwała sadystycznego okrucieństwa”. Efekt?

„zrozumiemy, dlaczego nie warto dzisiaj czytać Sienkiewicza”

– podsumowuje.

Co czytać wg autora? Pawłowski pisze:

Rację miał Stanisław Brzozowski, pisząc, że Sienkiewicz to klasyk polskiej ciemnoty i szlacheckiego nieuctwa. Wyciąganie go dzisiaj na czytelnicze sztandary to anachronizm. Już lepiej przeczytajmy w ramach ogólnopolskiej akcji „Grę o tron”. Krwi i przygód tyle samo, za to nie ma ani śladu narodowej megalomanii.

cały tekst publicysty na łamach „Gazety Wyborczej”