W dniach 15–19 czerwca 2016 roku po raz ósmy odbędzie się Rajd Szlakiem Żołnierzy Wyklętych, zorganizowany przez Oddziałowe Biuro Edukacji Publicznej IPN w Warszawie
we współpracy z Prezydentem Ostrołęki, Burmistrzem Ostrowi Maz., Samorządem Pułtuskim, Nadleśnictwem Ostrołęka, Nadleśnictwem Ostrów Maz. I Nadleśnictwem Pułtusk.
W tym roku trasy rajdu przebiegają przez tereny powiatów: pułtuskiego, wyszkowskiego, węgrowskiego, ostrowskiego, łomżyńskiego, ostrołęckiego, zambrowskiego.
Na cztery trasy wyruszy młodzież licealna i harcerze z Ostrołęki, Ostrowi Mazowieckiej, Maszewa (k. Płocka) i Pułtuska. Jak co roku uczestnicy podzieleni zostaną na cztery patrole, których patronami będą: Stanisław Bęklewski „Bomba”, Edward Nowicki „Tyczka”, Dariusz Kieliszek „Ponury”, Zygmunt Dąbkowski „Krym”.
Grupy spotkają się w Ostrowi Mazowieckiej, gdzie 19 czerwca odbędzie się rekonstrukcja historyczna.
Trasy marszu związane będą z miejscami działalności powojennego podziemia niepodległościowego oraz terroru komunistycznego skierowanego przeciwko polskiemu społeczeństwu po 1945 roku.
Uczestnicy przedsięwzięcia otrzymają materiały edukacyjne związane z patronami poszczególnych patroli oraz zadania rajdowe. W trakcie rajdu młodzież będzie brała udział w inscenizacjach historycznych z udziałem rekonstruktorów.
W związku z przedsięwzięciem wydrukowana została okolicznościowa broszura dotycząca podziemnej walki AK-AKO-WiIN na Ziemi Ostrowskiej (1944-1947) oraz pocztówki z wizerunkami i biogramami patronów patroli. Jak zwykle uczestnicy marszu otrzymają specjalnie zaprojektowane koszulki oraz blaszane ryngrafy z wizerunkiem Matki Boskiej Ostrobramskiej.
Oddział IPN w Warszawie podczas XIV Dni Ostrowi Mazowieckiej – Ostrów Maz., 17 –19 czerwca 2016
W dniach 17–19 czerwca 2016 odbędą się XIV Dni Ostrowi Mazowieckiej. Oddział Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie jest współorganizatorem niektórych punktów programu.
W piątek, 17 czerwca o godzinie 15.30, w sali konferencyjnej miejskiego ratusza odbędzie się konferencja IPN „Powiat ostrowski w pierwszej dekadzie rządów komunistycznych”. Towarzyszyć jej będzie prezentacja nieznanych zdjęć mieszkańców Ostrowi Mazowieckiej i powiatu ostrowskiego odnalezionych w archiwum IPN. Sesję poprowadzą historycy z Oddziałowego Biura Edukacji Publicznej IPN w Warszawie: dr Tomasz Łabuszewski i dr Kazimierz Krajewski.
Natomiast w niedzielę, 19 czerwca, w samo południe na placu przed Ratuszem odbędzie się rekonstrukcja historyczna „Rozbicie Powiatowego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego przez żołnierzy powojennego podziemia niepodległościowego”. Wydarzenie odbędzie się w ramach Finału VIII Rajdu Szlakiem Żołnierzy Wyklętych, zorganizowanego przez warszawski oddział IPN.
Z archiwum ostrowskiej bezpieki
Powiat Ostrów Mazowiecka tylko pozornie był jednym z wielu powiatów „cichej” polskiej, powojennej prowincji. Trudno oprzeć się wrażeniu, iż stał się on dla komunistycznego resortu bezpieczeństwa prawdziwym poligonem do testowania różnego rodzaju działań operacyjnych – w tym przede wszystkim obław, których tylko w ciąg pierwszych 5-6 lat było ponad 600. W ich trakcie UB udało się rozbić praktycznie wszystkie miejscowe struktury i oddziały podziemia winowskiego i Narodowego Zjednoczenia Wojskowego. Zabito m.in. prezesa Obwodu WiN Ostrów Mazowiecka – por. Hieronima Piotrowskiego „Jura”, w Olsztynie zakatowano w trakcie śledztwa kpt. Stanisława Bęklewskiego „Bombę”, „Stanisławskiego”, zabito: dowódcę oddziału leśnego Dariusza Kieliszka „Ponurego”, Zygmunta Dąbkowskiego „Kryma”, Aleksandra Kuleszę „Krysię”, Stanisława Wojtucha „Stopkę”, Feliksa Uniewskiego „Żbika”, Wacława Chojnowskiego „Osełkę”, Franciszka Jarzynę „Jabłoń”, Piotra Kolasińskiego „Piłę”, Wacława Zadrożnego „Kosę”, Henryka Jastrzębskiego „Zbycha”, „Bohuna” i ponad 300 innych. Schwytano i zamordowano Jana Kmiołka „Wira”, Władysława Kornelewskiego „Orlicza”. Aresztowano z powodów politycznych 1527 osób.
Nawarstwienie represji ciągnących się całymi latami spowodowało trwałe zniszczenie przedwojennej struktury społecznej powiatu, doprowadzając w konsekwencji do jej całkowitej przebudowy na modłę socjalistyczną. Ofiar owych działań nikt nie liczył – celowo – zarówno z uwagi na skalę zjawiska, jak i jego przedmiotowość w rozumieniu władz komunistycznych. W dokumencie z września 1951 r. szef PUBP w Ostrowi Mazowieckiej otwarcie przyznawał, iż do amnestii 1947 r. żaden z jego poprzedników nie „bawił się” w liczenie tak ofiar bezpowrotnych, jak i aresztowanych: „[…] do czasu amnestii szereg osób zostało zabitych, część aresztowano i skazano do więzienia, lecz w jakiej ilości, nie można cyfrowo wykazać, gdyż do 1947 r. nie były prowadzone takowe spisy”.
Po owych ludziach, ofiarach komunistycznych represji, pozostały zdjęcia, setki zdjęć. Skrupulatnie zabieranych z rodzinnych albumów, w trakcie tysięcy rewizji. Zgromadzone w jeden unikalny zbiór – nie mający już – jak przyznawali sami funkcjonariusze UB – wartości operacyjnej, ale wyłącznie wartość historyczną, dokumentującą lata utrwalania władzy ludowej na ziemi ostrowskiej. Znaczna część z nich – nie podpisana – czeka dopiero na identyfikację i należny powrót do domowych archiwów.
(362)
