Trumna chłopska – obraz olejny Aleksandra Gierymskiego.
Podczas pobytu w Krakowie w latach 1893-1894 artysta odwiedzał Włodzimierza Tetmajera, mieszkającego w Bronowicach. Wtedy zrodził się pomysł i powstały pierwsze szkice do obrazu Trumna chłopska.
Obraz przedstawia chłopską parę siedzącą na ławce przed domem. Mężczyzna ubrany jest w jasną koszulę, wypuszczoną na spodnie, pali fajkę i plecami opiera się o drewnianą ścianę. Pochylona do przodu kobieta jest w długiej sukni, ma głowę i ramiona przykryte kraciastą chustą. Obydwoje są bosi, robią wrażenie ludzi starych i zmęczonych życiem, ich zamarły wzrok skierowany jest gdzieś przed siebie. Na pierwszym planie, u stóp gospodarzy leży pies, symbol wierności. Tło sceny stanowi bielona ściana zrębowej chałupy, a kamieniste podwórze pokryte jest brunatnym pyłem.
Jedynym barwnym elementem przykuwającym wzrok widza jest niebieskie wieko od trumny z wielkim białym krzyżem. Jego rozmiary świadczą o tym, że zmarło dziecko. Obecność tego przedmiotu sprawia, że prosta scena staje się zapisem rodzinnej tragedii i refleksją nad dolą XIX-wiecznego chłopa, wyniszczonego ciężką pracą i żyjącego w nędzy. Andrzej Wajda napisał:
[quote]Nie znam w polskim malarstwie obrazu, gdzie obecność tragizmu byłaby równie silna. Właśnie tragizmu, nie dramatyzmu. Jest w tym obrazie duch antycznej tragedii, która rozstrzyga się zawsze w pełnym świetle dnia, na oczach sąsiadów, przed domem…[/quote]
(1394)
