Komedia Sylwestra Chęcińskiego opowiadająca o Ziemiach Odzyskanych. Sukces kasowy filmu spowodował powstanie trylogii. Kontynuację stanowią: Nie ma mocnych (1974) i Kochaj albo rzuć (1977). Film, początkowo w wersji czarno-białej, został skoloryzowany w 2000 r. przez firmę Dynacs Digital Studios z Hollywood na zlecenie Polsatu. Większość scen kręcono w Dobrzykowicach pod Wrocławiem, gdzie znajdowały się zagrody, a sceny w miasteczku kręcono w Lubomierzu. W miasteczku mieści się muzeum Kargula i Pawlaka.
Pawlak i Kargul nie są postaciami zupełnie wymyślonymi. Pierwowzorem Pawlaka był Jan Mularczyk ze wsi Tymowa koło Ścinawy. On krzyknął do rodziny „Wysiadamy bo tu nasze ludzie są” gdy zobaczył jadąc pociągiem na Ziemie Odzyskane na łące krasulę Mikołaja Polakowskiego z Boryczówki, sąsiada i krewnego Mularczyków. Jan Mularczyk z Tymowej był stryjem Andrzeja Mularczyka, autora scenariuszy do trylogii o Kargulach i Pawlakach.
Film opowiada o losach dwóch zwaśnionych rodzin Pawlaków i Kargulów, które krótko po zakończeniu II wojny światowej zmuszone są wyjechać z Kresów Wschodnich i osiedlić się na Ziemiach Odzyskanych. Ich kłótnie sięgają jeszcze czasów przedwojennych. Spór trwa o miedzę i krowę Kargula, która weszła Pawlakom w szkodę. Przyczyną kłótni jest ziemia, którą Kargul zaorał o 3 palce za daleko w stronę ziemi Pawlaków, co doprowadziło do rozlewu krwi. Obawiając się kary za pocięcie kosą Kargula, Jan Pawlak emigruje do Stanów. Po latach wraca do Polski, gdzie jego brat Kazimierz z rodziną żyją w zgodzie ze znienawidzonym sąsiadem. Aby uspokoić Johna, Kazimierz opowiada mu historię pogodzenia się rodzin, w tym zaślubin jego syna, Witii i córki Kargula Jadźki.
(2396)
