W związku z 25. rocznicą formalnego końca komunizmu w Polsce poproszono mnie w USA o komentarz do obecnej sytuacji międzynarodowej kraju, a szczególnie jego pozycji, siły i słabości. Odparłem, że komuna się nie skończyła w 1989 r. Totalitaryzm jest chorobą, a Polska wtedy nie została z niej cudownie uleczona. System się przekształcił w postkomunizm.
Dlatego pozycja Polski nie jest tak silna, jak powinna być. Nie udało się w pełni wykorzystać rozpadu Związku Sowieckiego, także reformy nie zostały przeprowadzone adekwatnie do potrzeb. Regułą jest kontynuacja systemowa. A my potrzebujemy zerwania z komunizmem.
Co do pozycji Polski i naszego sąsiedztwa: Niemcy są zjednoczone; była Czechosłowacja, tak jak Polska, odzyskała wolność i jest w NATO. Rosja jest autorytarna. Białoruś tak naprawdę nigdy nie pozbyła się głównych cech starego systemu. Litwa jest niezawisła. Ukraina tak naprawdę nie wie, gdzie chciałaby należyć.
A jak to sąsiedztwo wygląda z punktu widzenia interesów i bezpieczeństwa Polski i Europy? – zapytano. Płynnie i zdradziecko, choć obecnie jawi się stabilnie, przynajmniej na przewidywalną przyszłość. Rosja jest potęgą rewanżystowską. Traktuje swych sąsiadów jak bliską zagranicę. Chciałaby reintegrować co najmniej obóz postsowiecki, jeśli nie cały były blok. Niemcy są bardzo blisko z Rosją, tak więc ponura sytuacja geopolityczna Polski nie zmieniła się. Tylko obecność Ameryki utrzymuje status quo na Starym Kontynencie, szczególnie na obszarze postkomunistycznym – odpowiedziałem.
[quote]Pytano też o Ukrainę. Polska zainwestowała wiele w Ukrainę od czasu pomarańczowej rewolucji. Ale rezultaty są raczej mizerne. Jednocześnie prezydent Rosji Władimir Putin straszy Kijów, gdyby ten podpisał układ gospodarczy z UE. Jaka będzie przyszłość Ukrainy? Ukraina służy jako krucha tarcza Polski, ale Warszawa nie powinna zbyt energicznie ingerować w jej sprawy. Po pierwsze, wspiera to ukraińskich nacjonalistów. Po drugie, wścieka Kreml. Polska nie jest wystarczająco silna, aby sama mogła podtrzymać Ukrainę. Na to trzeba amerykańskiego przywództwa – tłumaczyłem.[/quote]
Amerykańscy eksperci twierdzą, że Rosja to nie Sowieci, a nawet utrzymują, że polityka resetu naprawdę spowodowała prawdziwą współpracę. Inni uważają, że obecna polityka amerykańska (czy jej brak) w stosunku do Europy, a w tym przerzucenie się na Azję, daje Rosjanom nowe możliwości w Europie, szczególnie w jej środkowej i wschodniej części. Jak powinniśmy patrzeć na ruchy Rosji i ich implikacjedla Polski i Europy? Waszyngtońska polityka koncentracji na Azji nie musi być złą rzeczą dla Polski. Jeśli Biały Dom operowałby zgodnie z prawami logiki, starałby się wzmocnić Warszawę, by Polacy w Europie mogli zastąpić amerykańskie środki przerzucane do Azji. Ale, niestety, Waszyngton tak nie myśli.
[quote]Polska się nie liczy. Europa środkowo-wschodnia nie jest ważna, Rosja jest najważniejsza. To podejście prawie od zawsze jest stałym czynnikiem amerykańskiej polityki zagranicznej, przynajmniej od 1941 r. Ciekawe, czy USA będzie miało wolę wypełnienia swoich zobowiązań sojuszniczych wobec Polski w ramach NATO. Wątpię, że Waszyngton pójdzie na wojnę z Moskwą za państwa bałtyckie. Za Polskę? Może. Ale tylko wtedy, gdy Polska będzie mogła i chciała się bronić. Czy Polska powinna się głębiej integrować z Unią czy też rozszerzać wraz z nią? Czy powinna przystąpić do strefy euro? Absolutnie nie. Nikt nigdy nie przystępuje do padającego przedsiębiorstwa. To jest recepta na bankructwo[/quote].
Estończycy tak postąpili, bowiem myśleli, że strefa euro oznacza zbiorowe bezpieczeństwo. A tak przecież nie jest. Poważny kryzys ekonomiczny może zdestabilizować strefę postkomunistyczną. Bez własnego pieniądza, państwa postkomunistyczne czeka los Grecji. Rosjanie będą mieli pretekst, by „pomóc” w ustabilizowaniu regionu, być może wspólnie z Niemcami. Polska powinna się związywać jak najmniej z U E, ograniczać się do spraw gospodarczych. Za to wpływać na Stany Zjednoczone, aby pozostały czynne w regionie.
Było też pytanie o Polaków na Litwie i Ukrainie. Odparłem, że trzeba popierać polską społeczność na Litwie i ignorować władze w Wilnie. Natomiast trzeba grać z obecnym rządem w Kijowie bowiem postkomuniści nienawidzą nacjonalistów i chętniej pójdą na jakieś ustępstwa na rzecz Polaków. Ale będzie trudno, bo większość z nich mieszka na zachodniej Ukrainie, gdzie rządzą integryści, szczególnie narodowo-socjalistyczna Svoboda. A jaką rolę odgrywa Polska w amerykańskiej polityce zagranicznej? Żadną albo małą. Rzadko pamięta się o niej, a głównie wtedy, kiedy Waszyngton chce, aby Warszawa żyrowała jakąś amerykańską inicjatywę międzynarodową.
Jest to złe dla Polski. Może Polska jest za mała w globalnej skali? Dlaczego miałaby więcej znaczyć w polityce amerykańskiej?
[quote]To prawda, Polska jest średnim państwem w Europie i małym na świecie. Ale przecież Szwajcaria też, a ma wpływy odwrotnie proporcjonalne do jej malutkich rozmiarów. Bo posiada banki. Inne „maluśkie” państwo to Izrael. Długo by mówić o jego wpływach. Szwecja jest też stosunkowo mała, a odgrywa istotną rolę, jeśli chodzi o rozdawanie pomocy międzynarodowej, szczególnie w A fryce.[/quote]
To dlaczego z Polską nie może tak być? Niestety elity nad Wisłą uwierzyły we własną bezsilność. Aż ktoś się obudzi.
Marek Jan Chodakiewicz, tekst pochodzi z Tygodnika Solidarność
www.iwp.edu
(124)
