Emigracyjne Stronnictwo Narodowe wobec rządu gen. Władysława Sikorskiego (1939–1943)
Nakładem IPN ukazała się 400-stronicowa praca Krzysztofa Kaczmarskiego „O Wielką Polskę na wojennym wychodźstwie. Stronnictwo Narodowe wobec rządu gen. Władysława Sikorskiego (1939–1943)”. W swej pracy historyk IPN przybliżył czytelnikom politykę narodowców na emigracji, od Stronnictwa Narodowego, przez tygodnik „Jestem Polakiem” do pisma „Walka” Adama Doboszyńskiego, wobec rządu londyńskiego.
Z pracy Kaczmarskiego czytelnicy dowiedzą się o pozycji SN na emigracyjnej scenie politycznej i stosunku narodowców do rządu Sikorskiego.
W rozdziale pierwszym autor opisał losy Stronnictwa Narodowego od wybuchu II wojny światowej we wrześniu 1939, do ataku Niemców na ZSRS w czerwcu 1941. W pierwszym rozdziale czytelnicy znajdą informacje o losach SN przed wybuchem wojny, na emigracji we Franci do chwili ataku Niemiec na zachodniego sąsiada, w czasie kryzysu rządowego w lipcu 1940 roku, oraz o działalności Tadeusza Bieleckiego w nieokupowanej strefie Francji od lata 1940 do wiosny 1941, a także o organizacji łączności między narodowcami na emigracji a tymi w kraju.
W rozdziale drugim opisane zostało pismo „Jestem Polakiem” wydawane od sierpnia 1940 do czerwca 1941. Na kartach drugiego rozdziału czytelnicy znajdą informacje o obliczu ideowym pisma „Jestem Polakiem”, działalności Komitet Obozu Narodowo – Radykalnego na emigracji i próbach wejścia przedstawicieli Organizacji Polskiej do Rady Narodowej, nagonce prasowej i dyskusji o „Jestem Polakiem” w Izbie Gmin i na posiedzeniach rządu polskiego, szykanach i represjach wobec tytułu i jego dziennikarzy i sprawie Stanisława Wizbeka.
Rozdział trzeci pracy Kaczmarskiego opisuje stosunek narodowców do układu Sikorski – Majski, na przełomie lipca 1941 i lutego 1942, stosunek SN do relacji Polski z ZSRS, kryzys rządowy i rozmowy rządu z SN, oraz rozłam w SN.
Kwestii środowiska pisma ,,Walka” i Komitetowi Zagranicznemu Obozu Narodowego w latach 1941–1943 poświęcony jest czwarty rozdział pracy „O wielką Polskę”. W rozdziale czwartym czytelnicy znajdą informacje o obliczu ideowym i politycznym środowiska „Walki”, powstaniu i działalności Komitetu Zagranicznego Obozu Narodowego, „Liście otwartym” Adama Doboszyńskiego do prezydenta Władysława Raczkiewicza i generała Kazimierza Sosnkowskiego, reakcjom na publikacje „Walki” i odpowiedzi generała Sosnkowskiego na list Doboszyńskiego, sprawie Doboszyńskiego i Przetakiewicza przed 8. Sądem Polowym 1. Dywizji Pancernej, problemom w łączności z władzami SN w kraju, działalności Stronnictwa Narodowego na Bliskim i Środkowym Wschodzie, stosunkowi narodowców do śmierci generała Sikorskiego.
Jan Bodakowski
Krzysztof Kaczmarski, O Wielką Polskę na wojennym wychodźstwie. Stronnictwo Narodowe wobec rządu gen. Władysława Sikorskiego (1939–1943), Rzeszów 2013
(126)
