W spisanej w XIII w. kronice opactwa cystersów znajduje się zdanie uważane za najstarsze zapisane w języku polskim – „Daj, ać ja pobruszę, a ty poczywaj”.
W transliteracji zdanie to brzmi: Day, ut ia pobrusa, a ti poziwai, w wyniku transkrypcji można je zapisać jako: Daj, ać ja pobruszę, a ty poczywaj, co współcześnie oznacza: Daj, niech ja pomielę, a ty odpoczywaj
Zostało ono wypowiedziane przez osiadłego na Dolnym Śląsku czeskiego rycerza Boguchwała do jego miejscowej żony, gdy ta mełła ziarno na ręcznych żarnach. Znajduje się ono w opisie pochodzenia należącej do dóbr klasztornych pobliskiej wsi Brukalice. Jako że mielenie ziarna było wtedy uważane za pracę niegodną mężczyzny, Czech ten został nazwany przez sąsiadów Brukałą (zbrukany), a przezwisko to dało także miano całej osadzie.
Księga henrykowska, w której znalazło się zdanie, powstała początkowo jako spis dóbr klasztornych (w celu wyjaśnienia praw klasztoru do nich), w związku z niestabilną sytuacją (także prawną) po najeździe mongolskim w 1241. Zawiera ona opis dziejów założenia, uposażenia oraz posiadłości należących do klasztoru Cystersów w Henrykowie. Klasztor ufundował w roku 1227 Mikołaj notariusz kancelarii księcia wrocławskiego Henryka Brodatego, a pierwszych zakonników sprowadzono z istniejącego wcześniej klasztoru w Lubiążu.
Księga znajduje się obecnie w Muzeum Archidiecezjalnym we Wrocławiu (sygn. V.7), natomiast w klasztorze w Henrykowie znajduje się jej faksymile.
10 marca 2014 Księga henrykowska została nominowana do wpisania, a 9 października 2015 została wpisana na listę „Pamięć Świata” UNESCO.
(27453)
Mój polski pradziadek do mojej niemieckiej prababki mówił po francusku, bo jako galicyjski Polak nie cierpiał Niemców i niemieckiego, ale żeby Czesi do swoich Śląskich żon zwracali się po polsku, tego bym nie przypuszczał. Skąd u Czechów nienawiść do śląskiej mowy, czemu ta Ślązaczka czeskiego nie rozumiała i skąd znała polski? Fantazja historyków nie ma granic.
Hrakałło – ogarnij się, Ślązaczka znała język polski, bo mieszkała na terenach od wieków rdzennie polskich. Bolesław Krzywousty, pod Legnicą zrobił z niemieckich rycerzy kapusty i głodne psy ich pożarły.