Transport ok. 1600 Żydów z lubelskiego getta do obozu zagłady w Bełżcu, przeprowadzony w nocy z 16 na 17 marca 1942 roku, zapoczątkował niemiecką Akcję Reinhardt – zbrodniczą operację polegającą na masowej eksterminacji żydowskich mieszkańców Generalnego Gubernatorstwa.
Akcja Reinhardt – nazwana tak na cześć Reinharda Heydricha, szefa Głównego Urzędu Bezpieczeństwa Rzeszy (RSHA) – zakładała wymordowanie Żydów zamieszkałych na terenie pięciu dystryktów GG: warszawskiego, radomskiego, krakowskiego, lubelskiego i galicyjskiego, a od końca 1942 roku również w okręgu białostockim. Początkowo ofiary były rozstrzeliwane oraz gazowane spalinami w specjalnie przystosowanych do tego samochodach ciężarowych, jednak z biegiem czasu metody te zostały przez Niemców uznane za „nieefektywne”. Masową eksterminacją Żydów bezpośrednio kierowali dowódca SS i policji dystryktu lubelskiego Odilo Globocnik oraz jego zastępca – Hermann Höfle, szef sztabu sztab akcji, ulokowanego w Lublinie. Decyzje kierownictwa zatwierdzał Reichsführer SS Heinrich Himmler, który już jesienią 1941 roku wyposażył Globocnika w specjalne pełnomocnictwa, nakazując rozpoczęcie przygotowań do realizacji akcji.
Aby ją „usprawnić”, po ustaleniach dotyczących „ostatecznego rozwiązania kwestii żydowskiej”, podjętych w styczniu 1942 roku w Wannsee pod Berlinem, Niemcy nakazali budowę infrastruktury, umożliwiającej masową zagładę Żydów. W tym celu od listopada 1941 roku do lipca 1942 roku w Bełżcu, Sobiborze i Treblince powstały obozy przystosowane do szybkiego uśmiercania (za pomocą gazu Cyklon B) jak największej liczby więźniów, a następnie pozbywania się dowodów zbrodni – poprzez palenie ich ciał w krematoriach.
W ciągu całego 1942 roku, w którym okupanci przeprowadzili zakrojoną na szeroką skalę operację likwidacji żydowskich gett na okupowanych ziemiach polskich, niemieckie obozy zapełniały się więźniami. Po przybyciu transportów na rampy kolejowe oraz krótkiej selekcji ofiary kierowano do komór gazowych. Poza Bełżcem, Sobiborem i Treblinką, w ramach niemieckiej akcji Żydów masowo zabijano w Auschwitz-Birkenau, na Majdanku, a także w obozach pracy przymusowej, m.in. w Trawnikach.
Akcja Reinhardt, realizowana przez Niemców do jesieni 1943 roku, pochłonęła ok. 2 mln ofiar. Łącznie w czasie wojny Niemcy wymordowali od 2,7 do 2,9 mln polskich Żydów, co w przybliżeniu stanowi połowę wszystkich ofiar Holokaustu.
(475)
