Czy osoby zajmujące dziś ważne stanowiska w Polsce rozliczyły się z pieniędzy przesyłanych z Zachodu? Jaką rolę w procesie obalania komunizmu w Polsce odegrali David Rockefeller i George Soros?
Jak światowe ośrodki finansowe przyczyniły się do transformacji w 1989 roku?
Czy bez funduszy największej amerykańskiej centrali związkowej, AFL-CIO, „Solidarność” byłaby tak wielkim ruchem?
Czy osoby zajmujące dziś ważne stanowiska w Polsce rozliczyły się z pieniędzy przesyłanych z Zachodu?
I wreszcie, czy polityka amerykańska była jednoznaczna w stosunku do kwestii polskiej?
Najnowsze dwutomowe dzieło Pawła Zyzaka jest zwieńczeniem jego sześcioletnich badań nad istotą stosunków amerykańsko-polskich w XX wieku, prowadzonych na dwóch kontynentach. Autor koncentruje się na dekadzie lat 80., gdy uległy one nasileniu po powstaniu „Solidarności”.
Historyk kreśli dzieje Polski na tle polityki globalnej, zderzając plany kręgów biznesu i świata związkowego. Bada wpływ międzynarodowych ośrodków finansowych na sytuację polityczną w Polsce i kwestię finansowania „podziemia” solidarnościowego przez zachodnie rządy, związki zawodowe, fundacje, kościoły, ale także – służby specjalne.
Z jego pracy wyłania się wielość ośrodków wpływu w USA i sprzeczność ich wzajemnej polityki względem Polski.
Korzystając z naukowego instrumentarium, Zyzak opisuje kontrowersyjną rolę, jaką odegrali doradcy Lecha Wałęsy (np. Bronisław Geremek) czy polityczny duet Zbigniewa Brzezińskiego i Jana Nowaka-Jeziorańskiego. Odtwarza sieć kontaktów i powiązań Jerzego Milewskiego, Mirosława Chojeckiego, Bogdana Borusewicza, Józefa Glempa, Davida Rockefellera, George’a Sorosa, Williama Casey’a i wielu innych wpływowych osób.
Opisuje olbrzymią, acz zapomnianą rolę, jaką odegrała amerykańska centrala związkowa AFL-CIO w rozwoju ruchu „Solidarność”.
Książka odkrywa kulisy transformacji ustrojowej w Polsce. Spogląda na kondycję elit politycznych po obydwu stronach politycznej barykady. Nie pozostawia złudzeń, że wektory amerykańskiej polityki podlegały oddziaływaniu interesów sprzecznych często z interesem polskiego bytu państwowego.
Projekt dofinansowany ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Paweł Zyzak, Efekt Domina. Czy Ameryka obaliła komunizm w Polsce, t. 1 i 2, Fronda, Warszawa 2017.
(688)
