30 lipca 1937 roku Nikołaj Jeżow wydał rozkaz nr 00447 – na podstawie decyzji KC WKP(b) z 2 lipca 1937 r. z podpisem Stalina, w którym zarządzał masową likwidację „elementów antyradzieckich”. Bezpośredni rozkaz Jeżowa dot. likwidacji Polaków (przeprowadzenia tzw. Operacji Polskiej) miał numer 00485 i został wydany 11 sierpnia 1937 r.
Na jego mocy od sierpnia 1937 r. do września 1938 r. wydano zaocznie ponad 700 tys. wyroków śmierci, w tym 111.091 wyroków na Polaków mieszkających w ówczesnym ZSRS, na dawnym terytorium Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Kolejnych 28.744 Polaków skazano na pobyt w łagrach. Łącznie deportowano ich ponad 100 tys.
– Jeśli w czasie tej operacji rozstrzela się niepotrzebnie tysiąc ludzi, nic się nie stanie – mówił Nikołaj Jeżow.
Była to największa liczebnie oficjalna operacja NKWD dotycząca członków konkretnej narodowości, w tym wypadku polskiej. Akcja objęła wszystkich Polaków, bez względu na przynależność klasowo-społeczną. Bezpośredni rozkaz Jeżowa dot. likwidacji Polaków (przeprowadzenia tzw. Operacji Polskiej) miał numer 00485 i został wydany 11 sierpnia 1937 r.
Treść rozkazu była znana od początku lat 90. XX wieku, kiedy ujawnił ją Anatolij Sudopłatow, syn sowieckiego szpiega, w książce o życiu ojca. Później opublikował ją rosyjski Memoriał, najpierw w Rosji, potem w polskiej „Karcie”. Do oryginału rozkazu dotarł kilka lat temu Tomasz Sommer, który tak wspominał poszukiwania tego dokumentu:
Szukałem go bez powodzenia w Moskwie, potem jedna z wersji razem z sygnaturą wskazującą na miejsce źródłowe znalazła się w publikacji wydanej w 2010 r. przez IPN i jego ukraiński odpowiednik. Złożyłem wtedy zapytanie do archiwum Służby Bezpieczeństwa Ukrainy (SBU) w Kijowie, otrzymałem jednak odmowę z uzasadnieniem, że dokument jest tajny. Później dowiedziałem się, że jeden z rosyjskich blogerów zajmujących się stalinizmem otrzymał dokumenty, których poszukiwał, właśnie z archiwum SBU. (…) Postanowiłem więc zgłosić się do tego archiwum ponownie. Poinformowano mnie, że te dokumenty są jednak odtajnione, co nastąpiło w listopadzie 2011 r. W grudniu ubiegłego roku uzyskałem dostęp do dwóch z wersji rozkazu nr 00485 pochodzących z Charkowa i Odessy. Wykonałem ich fotokopie.
źródło: własne / Niezalezna.pl
(834)
