28 marca 1947 r. pod Baligrodem zginął w niewyjaśnionych okolicznościach gen. Armii Czerwonej Karol Świerczewski, ps. „Walter”, sowiecki generał, uczestnik rewolucji bolszewickiej i wojny z Polską w 1920 r., skierowany przez ZSRS do dowodzenia jednostkami międzynarodowymi podczas wojny domowej w Hiszpanii oraz w polskimi formacjami wojskowymi tworzonymi u boku Armii Czerwonej.
Należał, dzięki polskiemu pochodzeniu, do grupy tzw. POP-ów, czyli sowieckich oficerów politycznych, „pełniących obowiązki Polaków” (określenie z meldunku wywiadu WiN), wysłanych z bolszewicką „misją” do okupowanej Polski, przebranych w polskie mundury. Był oficerem NKWD, zaufanym politrukiem sowieckim w powojennej Polsce, winnym prześladowania oficerów i żołnierzy Armii Krajowej, „weteranem” sowieckiej interwencji w wojnie domowej w Hiszpanii. Trudno w to uwierzyć, ale do dziś nie brakuje idiotów, którzy mają go za cichego bohatera Polski! Nie brakuje półgłówków radnych, którzy konserwują ulice jego imienia w swoich miastach, obrażając pamięć tych, co zginęli po wojnie w walce o niepodległy byt państwa polskiego. Ciągle mają w pamięci sowieckie propagandowe wierszydło o człowieku, co się kuli nie kłaniał… Na tym kończy się ich wiedza historyczna o „bohaterze”.
Śp Janusz Kurtyka, prezes IPN, zwracał się do wielu rad miast i gmin o usunięcie „towarzysza Waltera” z polskiej przestrzeni publicznej. Ze skutkiem połowicznym. Przy tej okazji powstał ipeenowski biogram tego sowiety:
Karol Świerczewski (1897-1947) – sowiecki generał, uczestnik rewolucji bolszewickiej i wojny z Polską w 1920 r., skierowany przez ZSRS do dowodzenia jednostkami międzynarodowymi podczas wojny domowej w Hiszpanii oraz polskimi formacjami wojskowymi, tworzonymi u boku Armii Czerwonej w okresie II wojny światowej.
Urodził się w Warszawie. Pracował w fabryce Gerlacha i w fabrykach moskiewskich. W listopadzie 1917 zgłosił się do bolszewickich formacji wojskowych, brał udział w pacyfikacjach ruchów powstańczych na Ukrainie. W 1920 jako dowódca batalionu 510 pp Armii Czerwonej brał udział w walkach przeciw Polsce na froncie zachodnim. W czerwcu-lipcu 1920, w czasie ofensywy wojsk bolszewickich na Warszawę, ranny w walkach z Wojskiem Polskim. Później był dowódcą pułku, wykładowcą i komisarzem politycznym w Szkole Czerwonych Komunardów.
Jako oficer Moskiewskiego Okręgu Wojskowego był m.in. radnym Moskiewskiej Rady Delegatów Robotniczych, Chłopskich i Żołnierskich. Ukończył Akademię Wojskową im. Frunzego. W ramach kariery wojskowej w Armii Czerwonej pełnił różne funkcje sztabowe.
W grudniu 1936 pod pseudonimem „Walter” został skierowany przez Stalina do Hiszpanii, gdzie najpierw był dowódcą francusko-belgijskiej XIV Brygady Międzynarodowej, potem dowódcą dywizji, m.in. na froncie madryckim. Realizował tam działania zlecone i nadzorowane bezpośrednio przez sowiecki wywiad zagraniczny. W maju 1938 został odwołany do ZSRS – był w dyspozycji Ludowego Komisariatu Obrony, a w 1939 został wykładowcą w Akademii im. Frunzego.
Skierowany na front niemiecki w czerwcu 1941 jako dowódca 248 Dywizji Piechoty, nie zdołał zapobiec jej okrążeniu pod Wiaźmą. Wycofany z frontu do prowadzenia szkolnictwa wojskowego na Syberii, w 1943 został przez Stalina wyznaczony do pełnienia roli „polskiego generała” w armii Berlinga. Zastępca dowódcy Korpusu, później Armii Polskiej w ZSRS. Od sierpnia 1944 dowódca 2 Armii WP (do sierpnia 1945). Został członkiem utworzonego pod bokiem Stalina Centralnego Biura Komunistów Polskich. W 1944 mianowano go także „posłem” do stworzonej przez komunistów fasadowej Krajowej Rady Narodowej.
Zarówno w Hiszpanii, jak i na frontach w ZSRS, w Polsce i w Niemczech Świerczewski nie odniósł sukcesów na polu walki. Szczególnie tragiczna w skutkach była operacja łużycka 2 Armii WP, gdzie jego błędy w dowodzeniu doprowadziły do tragicznych porażek i olbrzymich strat wśród żołnierzy. Trudności w dowodzeniu w tym okresie były spowodowane m.in. nieustannym nadużywaniem alkoholu i konfliktami z podwładnymi, którzy byli zmuszeni odmawiać wykonania niektórych niedorzecznych rozkazów. Szczególnie ostro jego decyzje podejmowane pod wpływem alkoholu kwestionował gen. Aleksander Waszkiewicz.
W latach 1946–1947 był wiceministrem zdominowanego przez komunistów resortu obrony narodowej.
Do końca był w pełni dyspozycyjny wobec Stalina i jego przedstawicieli. Mimo polecenia założenia polskiego munduru, nigdy nie przestał być oficerem sowieckim. W marcu 1947 zginął pod Baligrodem w Bieszczadach.
Po śmierci uczyniono go ikoną komunistycznej propagandy. Jako „generał Walter” został wykreowany na bohatera wielu legend i mitów, niewiele mających wspólnego z rzeczywistością.
źródło: Wolna Polska
Zamordowani w grudniu 1944 roku na podstawie wyroków zatwierdzonych przez Świerczewskiego (wraz z ich wiekiem w dniu śmierci):
- Mikołaj Piotrowski, s. Jana, (ur. 1919) 25 lat
- Rap Mikołaj, s. Józefa, (ur. 1925) 19 lat
- Bykowski Wiaczesław, s. Łukjana, (ur. 1926) 18 lat
- Szulepkin Jan, s. Bazylego, (ur. 1910) 34 lata
- Drus Michał, s. Józefa, (ur. 1903) 41 lat
- Sikora Marian, s. Stanisława, (ur. 1914) 30 lat
- Pifelt Stefan, s. Stanisława, (ur. 1911) 33 lata
- Jankowski Antoni, s. Józefa, (ur. 1911) 33 lata
- Witkowski Henryk, s. Józefa (ur. 1912) 32 lata
- Jabłoński Jan, s. Jana (ur. 1914) 30 lat
- Lisiecki Tadeusz, s. Piotra (ur. 1910) 34 lata
- Resz Aleksander, s. Emanuela (ur. 1907) 37 lat
- Piwko Jan, s. Jana (ur. 1917) 27 lat
- Kukuła Józef, s. Franciszka (ur. 1911) 33 lata
- Kielasiński Andrzej, s. Andrzeja (b.d.)
- Karkowski Michał, s. Marcina, (ur. 1902) 42 lata
- Pelczarska Zofia, c. Nikifora (ur. 1897) 47 lat
- Bartosiewicz Stanisław, s. Jana (ur. 1920) 34 lata
- Szczepanek Stanisław, s. Jana (ur. 1925) 19 lat
Zamordowani w styczniu 1945 roku na podstawie wyroków zatwierdzonych przez Świerczewskiego:
- Reps Apolinary, s. Stanisława
- Korczak Zdzisław, s. Tadeusza
- Grzędowski Stanisław, s. Kamila
- Kozłowski Zbigniew, s. Józefa
- Szczepański Wojciech, s. Józefa
- Łukasik Aleksander, s. Józefa,
- Lubarski Wiktor, s. Józefa,
- Jakubczyk Mirosław, s. Bolesława
(6787)