Przerażająca decyzja Chaima Rumkowskiego: ,,Bracia i siostry! Oddajcie mi je! Ojcowie i matki

Przerażająca decyzja Chaima Rumkowskiego: ,,Bracia i siostry! Oddajcie mi je! Ojcowie i matki – dajcie mi swoje dzieci!”

Na żądanie Niemców o wydanie, czyli w sumie skazanie na pewną śmierć, tysięcy Żydów, zareagowali odmiennie. ,,Król getta” w Łodzi Chaim Rumkowski zdecydował, że spełni rozkaz i wyśle do obozów zagłady dzieci, starców i chorych. Adam Czerniaków w Warszawie wybrał inną drogę, która też jednak nikogo nie ocaliła.

We wrześniu 1942 roku Niemcy zażądali w łódzkim getcie wydania 20 tysięcy Żydów. Stojący na czele społeczności żydowskiej Chaim Rumkowski podjął w związku z tym przerażającą decyzję. ,,Król getta” postanowił, że aby ocalić siebie i innych, na pewną śmierć wyśle dzieci, starców i chorych.

Bracia i siostry! Oddajcie mi je! Ojcowie i matki – dajcie mi swoje dzieci! Oddajcie mi chorych. W ich miejsce możemy ocalić zdrowych

– przemawiał do Żydów Rumkowski, wyliczając, że dzieci i starsi to tylko 13 tysięcy osób, a z Niemcami umówił się na 20 tysięcy. Na śmierć postanowił wysłać też chorych. Jednocześnie w swoim apelu podkreślał, że wytargował u Niemców 4 tysiące ludzi. Wspomniał też o warunku, który postawili. Dzieci musiały być do 10. roku życia.

Rumkowski miał wybór. Mógł krwawą akcję przeprowadzić sam, na co się w końcu zdecydował, lub zostawić sprawę Niemcom.

Muszę odciąć gałęzie, aby ocalić pień. Każdy z nas karmi chorych płacąc własnym zdrowiem, oddajemy nasz chleb chorym. Dajemy im nasze skromne racje cukru, nasz niewielki kawałek mięsa. I jaki jest rezultat? To nie jest dość żeby wyleczyć chorego i sami popadamy w chorobę. Oczywiście takie poświęcenia są najpiękniejsze i szlachetne. Jednakże są czasy, które kiedy trzeba wybrać, poświęcić chorych, którzy nie mają najmniejszej szansy na wydobrzenie i także czynią innych chorymi, czy ratować zdrowych

– powiedział Rumowski, który przekazał, że spełnienie żądań Niemców zapewni spokój w getcie. I podkreślał, że część, która zostanie ocalona przez poświęcenie 20 tysięcy osób, jest większa niż ta, która zginie.

Getto w Łodzi – królestwo Chaima Rumkowskiego. Jak w sprytny sposób przejęto walutę, jaka znajdowała się w posiadaniu Żydów

Zupełnie inaczej na rozkaz Niemców zareagował Adam Czerniaków. Prezes Żydowskiej Gminy Wyznaniowej, który potem stał na czele Judenratu, 22 lipca 1942 roku odmówił żądaniu kierującego akcją SS-Sturmbannführera Hermanna Höfle podpisania obwieszczenia o przymusowym wysiedleniu Żydów z Warszawy. ,,Wysiedlenie” oznaczało w tym przypadku transport do obozu zagłady. Czerniaków dzień później popełnił samobójstwo. Pozostawił po sobie dwa krótkie listy.

Żądają ode mnie bym własnymi rękami zabijał dzieci mego narodu. Nie pozostaje mi nic innego, jak umrzeć

– napisał do żony.

Byli u mnie Worthoff i towarzysze i zażądali przygotowania na jutro transportu dzieci. To dopełnia mój kielich goryczy, przecież nie mogę wydawać na śmierć bezbronne dzieci. Postanowiłem odejść. Nie traktujcie tego jako akt tchórzostwa względnie ucieczkę. Jestem bezsilny, serce mi pęka z żalu i litości, dłużej tego znieść nie mogę. Mój czyn wykaże wszystkim prawdę i może naprowadzi na właściwą drogę działania. Zdaję sobie sprawę, że zostawiam Wam ciężkie dziedzictwo

– takie słowa skierował z kolei do zarządu Gminy Żydowskiej.

Czyn Czerniakowa nie uratował Żydów przed transportami do obozów śmierci. Jednocześnie w Łodzi decyzja Rumkowskiego nie miała większego znaczenia, bo Niemcy nie byli zadowoleni z tempa wykonywania rozkazu i przejęli akcję od Żydów. Rozstrzeliwali na miejscu osoby stawiające opór lub ukrywające się. W efekcie wywieźli blisko 16 tysięcy Żydów, a około 200 zabili na miejscu.