Narodowcy na Lubelszczyźnie

Dzieje obozu narodowego w województwie lubelskim w latach 1928-1939 nie zostały do tej pory przez nikogo w sposób całościowy udokumentowane i opisane. W dotychczasowych opracowaniach naukowych analizowano myśl społeczno-polityczną ruchu narodowego oraz jego historię w sensie largo. Brakuje naukowych opracowań, dotyczących regionalnej działalności tej formacji politycznej. Obóz (ruch) narodowy, określany często mianem Narodowej Demokracji lub endecji, wywodził się z założonej przez Zygmunta Miłkowskiego w 1887 r. Ligi Polskiej, którą następnie Roman Dmowski, Zygmunt Balicki i Jan Ludwiki Popławski przekształcili w 1893 r. w Ligę Narodową.

Narodowcy przyjęli jako naczelną zasadę swojego programu postulat solidaryzmu narodowego i społecznego, tj. oddziaływania na wszystkich Polaków, bez względu na ich status społeczny i zawodowy. Działacze narodowi wskazywali na istotną w życiu społecznym funkcję Kościoła katolickiego, który stanowił na ziemiach polskich podstawowe źródło kultury, tożsamości, siły i wartości narodu polskiego.

(…)

Pod względem terytorialnym rozprawa obejmuje obszar administracyjny województwa lubelskiego, które w okresie II Rzeczypospolitej obejmowało dwa regiony historyczne: Ziemię Lubelską i Podlasie. W skład województwa, w chwili jego powstania w 1919 r., wchodziło 19 powiatów: bialski (z siedzibą w Białej Podlaskiej), biłgorajski, chełmski, garwoliński, hrubieszowski, janowski, konstantynowski (z siedzibą w Janowie Podlaskim), krasnostawski, lubartowski, lubelski, łukowski, puławski, radzyński, siedlecki, sokołowski, tomaszowski, węgrowski, włodawski i zamojski. W wyniku reform administracyjnych liczba ta ulegała zmianie. W 1928 r. z powiatu lubelskiego wyłączono miasto Lublin, tworząc dodatkowy powiat grodzki. Cztery lata później zlikwidowano powiat konstantynowski, a należące do niego ziemie rozdzielono pomiędzy sąsiednie powiaty. Kolejna większa reforma nastąpiła 1 kwietnia 1939 r., kiedy to powiaty: sokołowski, węgrowski i garwoliński przeniesiono do województwa mazowieckiego.

[quote]Lubelszczyzna była obszarem dość specyficznym, zamieszkiwanym przez duży odsetek mniejszości narodowych, dlatego jednym z celów rozprawy było zbadanie relacji pomiędzy działaczami obozu narodowego a zamieszkującymi ów teren tymi społecznościami. Podjęto próbę odpowiedzi na często zadawane w dzisiejszej historiografii pytania dotyczące relacji sąsiedzkich pomiędzy przedstawicielami różnych wyznań i narodów, zamieszkujących dane środowisko lokalne. W pracy starano się także ukazać główne kierunki działania Stronnictwa Narodowego oraz jego pozycję na politycznej scenie województwa lubelskiego.[/quote]

(…)

Spis treści

Wstęp

Rozdział 1. Geneza i zarys działalności Narodowej Demokracji do 1928 roku
1.1. Tło demograficzno-społeczne województwa lubelskiego
1.2. Geneza ruchu narodowego na ziemiach polskich
1.3. Sukcesy i porażki Narodowych Demokratów podczas I wojny światowej
1.4. Działalność Narodowej Demokracji od odzyskania niepodległości do zamachu majowego
1.5. Obóz narodowy wobec zamachu majowego i nowych okoliczności ustrojowych (1926-1928)
1.6. Geneza i rozwój Obozu Wielkiej Polski
1.7. Elita kierownicza obozu narodowego na Lubelszczyźnie

Rozdział 2. Sytuacja polityczna lubelskich narodowców w okresie formowania się Stronnictwa Narodowego (1928-1930)
2.1. Powołanie Stronnictwa Narodowego
2.2. Formowanie się struktur Stronnictwa Narodowego w województwie lubelskim
2.2.1. Początki Stronnictwa Narodowego w Lublinie
2.2.2. Zakładanie struktur organizacyjnych na prowincji
2.3. Obóz Wielkiej Polski — jego cele i osiągnięcia
2.4. Charakterystyka organów prasowych prawicy narodowej
2.5. Organizacje pomocnicze Stronnictwa Narodowego
2.5.1. Kluby towarzysko-dyskusyjne
2.5.2. Organizacje studenckie
2.5.3. Towarzystwa Gimnastyczne „Sokół”
2.5.4. Narodowa Organizacja Kobiet
2.5.5. Towarzystwo „Rozwój”
2.5.6. Polska Macierz Szkolna
2.5.7. Organizacje kresowe
2.5.8. Środowiska kombatanckie
2.5.9. Stowarzyszenia branżowe, gospodarcze i zawodowe
2.5.10. Organizacje przykościelne
2.6. Znaczenie i rola samorządu terytorialnego w kręgach narodowo-demokratycznych
2.7. Wybory brzeskie w 1930 roku
2.7.1. Kampania wyborcza do parlamentu
2.7.2. Wyniki wyborów

Rozdział 3. Obóz narodowy w okresie rywalizacji międzypokoleniowej i zaostrzonej konfrontacji z sanacją (1931-1934)
3.1. Rozwój struktur i działalność Obozu Wielkiej Polski
3.2. Prace organizacyjne Stronnictwa Narodowego
3.2.1. Aktywność Stronnictwa Narodowego w Lublinie
3.2.2. Rozwój struktur Stronnictwa Narodowego na prowincji województwa
3.3. „Konflikt pokoleń” w środowisku narodowym
3.3.1. Powstanie Sekcji Młodych SN i organizacji secesyjnych
3.3.2. Uboczne skutki secesji
3.4. Obóz narodowy wobec wyborów samorządowych (1933-1934)
3.5. Prasa narodowa
3.6. Działalność społeczna i zawodowa
3.6.1. Związek Akademicki Młodzież Wszechpolska
3.6.2. Organizacje kobiece
3.6.3. Towarzystwa Gimnastyczne „Sokół”
3.6.4. Towarzystwo „Rozwój”
3.6.5. Organizacje oświatowe
3.6.6. Organizacje gospodarcze, handlowe i zawodowe
3.6.7. Środowiska kresowe

Rozdział 4. Rozwój strukturalny i radykalizacja form działalności ruchu narodowego (1935-1939)
4.1. Reorganizacja Stronnictwa Narodowego w 1935 roku
4.2. Środowisko narodowych państwowców w województwie lubelskim
4.2.1. Działalność Klubu Narodowego w Lublinie
4.2.2. Powstawanie struktur Związku Narodowców na prowincji
4.2.3. Funkcjonowanie Ruchu Narodowo-Państwowego
4.3. Stronnictwo Narodowe w Okręgu Lubelskim
4.3.1. Stronnictwo Narodowe w Lublinie
4.3.2. Stronnictwo Narodowe na prowincji Okręgu Lubelskiego
4.4. Ofensywa Stronnictwa Narodowego w Okręgu Zamojskim
4.5. Destabilizacja Stronnictwa Narodowego w Okręgu Podlaskim
4.6. Reakcje na śmierć Romana Dmowskiego
4.7. Narodowcy w obliczu wyborów parlamentarnych i przeobrażeń w obozie rządowym
4.8. Udział w wyborach samorządowych (1938-1939)
4.9. Inicjatywy gospodarcze Stronnictwa Narodowego
4.10. Najważniejsze aspekty aktywności społecznej ludzi obozu narodowego
4.10.1. Narodowa Organizacja Kobiet
4.10.2. Towarzystwa Gimnastyczne „Sokół”
4.10.3. Polska Macierz Szkolna
4.10.4. Zjednoczenie Zawodowe „Praca Polska”
4.11. Kryzys wydawniczy prasy narodowej

Zakończenie
Bibliografia