101 lat temu zmarł Władysław Bełza, autor „Katechizmu polskiego dziecka”. Kto ty jesteś? – na to pytanie niemal każdy z nas bez względu na wiek automatycznie odpowie – Polak mały. Niektórzy być może będą znali odpowiedź na kolejne pytania. Ale skąd się one wzięły, kto je napisał, wie dziś już mało kto.
Pytania pochodzą z „Katechizmu polskiego dziecka” Władysława Bełzy. „Katechizm” po raz pierwszy został wydany we Lwowie w 1900 roku i od razu bił rekordy popularności. Był obecny w każdym polskim domu, we wszystkich zaborach. Uczono go dzieci w kolejnych pokoleniach, którym przyszło żyć w niewoli. Uczono na ziemiach polskich i w rodzinach rozsypanych po całym świecie.
Autor „Katechizmu” i innych patriotycznych wierszy adresowanych do dzieci urodził się w Warszawie 17 października 1847 roku. Władysław Bełza mieszkał w Krakowie, podróżował po Europie, w Poznaniu zakładał „Tygodnik Wielkopolski” i pismo dla dzieci „Promyk. Dużą część życia spędził we Lwowie, gdzie trafił wydalony z zaboru pruskiego. Pracował w redakcji „Gazety Narodowej”, redagował też „Towarzysza Pilnych Dzieci”. Był współzałożycielem Macierzy Szkolnej i Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza. Wiele dobrego zrobił dla Zakładu Narodowego im. Ossolińskich. Zmarł w 1913 roku, pochowano go w Alei Zasłużonych na Cmentarzu Łyczakowskim we Lwowie.
Warto i dziś przypomnieć sobie cały wiersz zapomnianego Władysława Bełzy
Katechizm polskiego dziecka:
[quote]— Kto ty jesteś?
— Polak mały.
— Jaki znak twój?
— Orzeł biały.
— Gdzie ty mieszkasz?
— Między swemi.
— W jakim kraju?
— W polskiej ziemi.
— Czem ta ziemia?
— Mą Ojczyzną.
— Czem zdobyta?
— Krwią i blizną.
— Czy ją kochasz?
— Kocham szczerze.
— A w co wierzysz?
— W Polskę wierzę!
— Coś ty dla niej?
— Wdzięczne dziecię.
— Coś jej winien?
— Oddać życie[/quote]
Instytut Pamięci Narodowej
(1848)
