W dniach 16-29 sierpnia 1930 roku pod Leningradem odbył się V Zjazd Komunistycznej Partii Polski. Jedną z dyskutowanych kwestii było „samookreślenia się Górnego Śląska”, co komuniści rozumieli jako jego oderwanie od Polski.
W zjeździe uczestniczyły osoby, które Polacy pamiętali z wojny polsko-bolszewickiej, ale bynajmniej nie z walki po polskiej stronie: Siergiej Kirow – sekretarz Komitetu Leningradzkiego Wszechzwiązkowej Komunistycznej Partii (bolszewików), czy Feliks Kon, niedoszły komisarz Polrewkomu (Tymczasowy Komitet Rewolucyjny Polski), czyli zaczątku władz komunistycznych na terenach Polski zajętych przez Armię Czerwoną w trakcie ofensywy letniej 1920.
Swoje referaty wygłosili sekretarz generalny KC KPP Julian Leszczyński-Leński, Saul Amsterdam-Henrykowski czy Jerzy Sochacki-Czeszejko. Zabrakło Adolfa Warskiego czy Marii Koszutskiej, którym zarzucano „prawicowo-oportunistyczne poglądy”.
Na zjeździe debatowano kwestię polskich granic. Stwierdzono:
„hasło samookreślenia Górnego Śląska, aż do oderwania od Polski, jest podstawowym hasłem w mobilizacji mas do walki przeciwko faszyzmowi”.
KPP od 1919 była organizacją nielegalną. Oprócz formalnego niezgłoszenia partii do rejestracji zgodnie z ustawą o stowarzyszeniach 1919 wynikało to także z poparcia dla Rosji sowieckiej w czasie wojny polsko- bolszewickiej i przepisów konstytucji marcowej, która zabraniała funkcjonowania w Polsce organizacji, których siedziba znajduje się za granicą.
źródło: własne / Interia / mapa: PWN
(938)
