Zarówno Roman Dmowski, jak i pokolenie młodych narodowców lat 30., którzy postulowali narodowy charakter Polski, nie głosili nigdy programu pełnej narodowej polonizacji społeczeństwa. To, że tak się stało, to wynik II wojny światowej. Nie jest prawdą, że stworzenie przez Hitlera i Stalina etnicznie homogenicznej Polski było realizacją marzeń endecji.
Narodowcy nie byli za to wdzięczni ani komunistom, ani Sowietom, co w roku 1947 podkreślał Adam Doboszyński, pisząc:
[quote]Polska czekać musiała tysiąc lat na pojawienie się hasła, że Rzeczpospolita zamieszkała być powinna wyłącznie przez Polaków. Hasło to wysunęła i urzeczywistniła u nas dopiero agentura sowiecka, nie znajdziemy go u żadnego z polskich myślicieli.”[/quote]
Nacjonalizm polski miał chartakter duchowy, a nie rasowo-etniczny. Opierał się na dobrowolnym akcesie jednostki do wspólnoty narodowej. Było tam miejsce dla potomków polskich Ormian i niemieckich mieszczan – zresztą wielu narodowców miało obce korzenie. Z tego powodu teorie o piastowskim charakterze Polski, jako tym „jedynym i właściwym”, również nie pokrywają się z rzeczywistością.
Tym bardziej, że w propagandzie i tekstach programowych eksploatowano również tradycję jagiellońską i pod tym hasłem aktywizowano działalność narodową na Kresach. Tam mówienie o tradycji piastowskiej byłoby pomyłką.
Wojciech J. Muzyński, fragment artykułu „Boleslaw Piasecki ofiarą postmodernistycznej rewizji historii (Glaukopis nr 29, 2013 r.)
(168)
