Konfederacja targowicka, Targowica - takie epitety padają pod adresem osób, które oskarża się o zdradę. Niewątpliwie spisek z 1792 roku magnatów z carycą Katarzyną II jest symbolem zdrady narodowej. We współczesnych czasach także nie brakuje ,,targowiczan".

Niewątpliwie wśród członków konfederacji targowickiej mamy do czynienia z postaciami, które zasługują na miano „podłych” zdrajców, jeśli można taką kategorią wprowadzić. Mowa o takich, którzy dla prywaty, ze świadomością popełnienia zdrady, decydowali się na nią. Trudno znaleźć usprawiedliwienie dla takich postaci jak hetmani Franciszek Ksawery Branicki i Seweryn Rzewuski, czy Stanisław Szczęsny Potocki, nawet jeśli będziemy ich postawę tłumaczyć niskim poziomem umysłowym – jak w przypadku ostatniego z nich

- powiedział prof. Radosław Żurawski vel Grajewski. Historyk Uniwersytetu Łódzkiego w rozmowie z www.fronda.pl tłumaczył jednocześnie, że wielu uczestników konfederacji targowickiej przystąpiło do niej z powodu słabego rozeznania i wiedzy o ewentualnych konsekwencjach.

Nie ma natomiast wątpliwości, iż kierownicy konfederacji targowickiej to ewidentni zdrajcy, którzy świadomie wzywali Katarzynę II i wojska rosyjskie, aby zdławić reformę uchwaloną przez sejm

- dodał Żurawski.

W późniejszych czasach, aż do współczesnych, nie brakuje podobnych przypadków. Zdrajców można znaleźć w czasie Nocy Listopadowej, gdy próbowali powstrzymać powstanie, chociaż profesor Żurawski zaleca w tym akurat temacie sporą ostrożność.

Wszyscy oni zatem, bez wyjątku, byli bohaterami walk o niepodległość i przez całe lata przelewali krew za ojczyznę. W trakcie Nocy Listopadowej zginęli z rąk Podchorążych starając się powstrzymać powstanie, opowiadając się po stronie lojalności wobec rzeczywistości politycznej, która panowała w Królestwie Kongresowym przed 29 listopada 1830 roku, gdyż nie wierzyli w możliwość zwycięskiej wojny z całą potęgą imperium rosyjskiego, a bunt młodzieży wojskowej uznawali za lekkomyślne szaleństwo grożące zagładą tej Polski (tj. Królestwa Kongresowego), którą oni wywalczyli swym znojem i krwią i (choć niedoskonałą, małą i pod wieloma względami ułomną) podnieśli z niebytu, w jakim znalazła się po trzecim rozbiorze. Decyzja którą podjęli, próbując zawrócić Podchorążych z drogi, jaką Ci obrali, motywowana była miłością do ojczyzny a nie do cara. Niemniej jednak z tego powodu ponieśli śmierć, nie jako bohaterowie (którymi dotąd byli), ale jako Ci, którzy bohaterów starali się powstrzymać. Później zresztą Rosjanie wystawili pomnik ku czci tych generałów, poległych – jak interpretowano – w obronie władzy cara. Poważnie zawahałbym się jednak, czy można ich oskarżać o zdradę

- stwierdził historyk.

Łatwiej było w czasach II RP i PRL.

Tych, którzy w 1920 roku stanęli po stronie bolszewików, maszerujących na Warszawę trudno nazwać inaczej, trudno znaleźć dla nich usprawiedliwienie i oceny ich postaw są bardzo klarowne i ostre. Ci, którzy tworzyli szczyty aparatu państwowego PRL, ewidentnie służyli obcemu mocarstwu. Cała czołówka PRL to ewidentni zdrajcy. Taki np. Bierut to agent NKWD jeszcze sprzed wojny, gen Świerczewski na własną prośbę zgłosił się do walki przeciw Wojsku Polskiemu w 1920 r. Tu zatem nie mamy wątpliwości z kim mamy do czynienia - powiedział Żurawski.

Współcześnie nie jest tak łatwo postawić oskarżenia o zdradę. Żurawski twierdzi, że np. wpływy rosyjskich służ specjalnych na pewno nie zniknęły z Polski, a wybranych przedstawicieli władzy można oskarżać o prywatę, głupotę, a nawet złodziejstwo, ale nie ma dowodów na świadomą zdradę.

Uważam, iż obecnie nie można formułować publicznych oskarżeń o zdradę wobec gremiów przywódczych konkretnych opcji politycznych. Jakkolwiek, ewidentnie mamy takie ugrupowania, które lekceważą interes Rzeczypospolitej i stawiają wyżej własne, prywatne ambicje polityczne. W tym miejscu powiem głośno o tezie, którą jak sądzę można bronić śmiało. Otóż nie wyobrażam sobie, by w II RP jakiś premier, obojętnie z jakiej opcji politycznej, któremu Rzeczpospolita powierzyła taką funkcję, porzucił ten urząd na rzecz robienia kariery w strukturach organizacji międzynarodowej i to wtedy, gdy u granic kraju rozpoczynałaby się wojna, wywołując przy tym kryzys gabinetowy i wprawiając w głęboką konfuzję swą własną partię

- zakończył profesor Żurawski, nawiązując do decyzji Donalda Tuska, który opuścił Polskę, by zostać przewodniczącym Rady Europejskiej.

Artykuł W historii Polski nie brakuje zdrajców. ,,Nie wyobrażam sobie, by w II RP premier porzucił urząd dla kariery międzynarodowej…” pochodzi z serwisu Niezłomni.com.

17 kwietnia w Warszawie wybuchło powstanie, a władzę przejęła podporządkowana Kościuszce Rada Zastępcza Tymczasowa. Wkrótce lewicowe siły polityczne w obozie powstańczym zdołały podburzyć mieszkańców stolicy do radykalnego rozprawienia się ze zdrajcami narodu, jak określano zwolenników konfederacji targowickiej.

8 maja w Warszawie rozpuszczono plotki o powieszeniu w Wilnie hetmana Szymona Kossakowskiego, następnie o zbliżających się do Warszawy wojskach pruskim i rosyjskim, a w końcu o tym, że są to wszystko fałszywe wieści, które rozgłosili sami targowiczanie, chcący tym sposobem odwrócić od siebie uwagę.

[caption id="attachment_2439" align="alignright" width="245"] Szymon Kossakowski[/caption]

Na zdjęciu: Jan Piotr Norblin - rysunek "Wieszanie zdrajców"Zdezorientowani i rozgniewani mieszkańcy stolicy, coraz intensywniej podburzani przez radykałów, zapragnęli wzorem Wilna natychmiastowego osądzenia targowiczan. Wszystko przebiegło bardzo szybko, bo zwołanie sądu kryminalnego, osądzenie, wydanie wyroku i egzekucja zajęły około czterech

[caption id="attachment_2441" align="alignleft" width="238"] Józef Kazimierz Kossakowski[/caption]

godzin. Na karę śmierci skazano biskupa Józefa Kossakowskiego, marszałka sejmu grodzieńskiego Józefa Ankwicza oraz hetmanów Józefa Zabiełłę i Piotra Ożarowskiego, którzy zostali publicznie powieszeni na rynku Starego Miasta.

Jednocześnie jeszcze tego samego dnia Rada Zastępcza Tymczasowa wydała odezwę głoszącą, że kara, która dosięgła zdrajców, nie może dotykać ich rodzin i potomstwa. Wkrótce Rada Zastępcza została rozwiązana, a na jej miejsce powołano Radę Najwyższą Narodową. Niebawem wydała ona polecenie sądowi kryminalnemu, aby wszczął śledztwo i zbadał okoliczności wywołania wypadków majowych.

źródło: Muzeum Historii Polski

opublikowane na licencji Creative Commons Uznanie Autorstwa 3.0 Polska

Artykuł 9 maja 1794 skazano na karę śmierci targowiczan pochodzi z serwisu Niezłomni.com.

Bronisław Komorowski na antenie telewizji Wirtualnej Polski zdradził, że pora wrócić do sprawdzonych wzorców. Z charakterystyczną swadą podkreślił, że w ,,dawnej Polsce, do której PiS tak lubi się odwoływać, w czasach XVIII-wiecznych, była forma konfederacji".

Komorowski chce montować wielki front społeczny ,,obrony naszego dobrego miejsca w procesie integracji europejskiej". Byłyby zarówno protesty jak i praca uświadamiająca.

Komorowski chce nawiązywać do historycznej formy "konfederacji", broniąc miejsca Polski w UE 😕Targowickiej? Cóż, zero zdziwienia#wtylewizji pic.twitter.com/bw6GyeGhi9

— ZielonaGąska (@ZielonaGaska) 22 marca 2017

Warto dodać, że Komorowski, wraz z Lechem Wałęsą i Aleksandrem Kwaśniewski, wystosowali wspólny list, w którym wyrażają obawy, iż posstawa polskiego rządu może doprowadzić do marginalizacji naszego kraju i samowykluczenia z grona państw decydujących o przyszłości europejskiej integracji.

Polacy w swojej zdecydowanej większości chcą silnej, przyjaznej Polski w zjednoczonej Europie. Dlatego, mając na względzie skalę globalnych wyzwań i zagrożeń, które możemy rozwiązać tylko w europejskiej wspólnocie, apelujemy do polskiego rządu i wszystkich sił politycznych o odpowiedzialną politykę europejską

- nawołują prezydenci.

Prowadzący ,,W tyle wizji" zwrócili uwagę, że jeśli chodzi o XVIII wiek, Komorowski mógł mieć na myśli tylko dwie konfederacje. Internauci podchwycili, że targowicka była bardziej bliska obecnym ideałom. Wcześniej Michał Rachoń mówił:

Pojawiła się grupa osób, która używając takich argumentów, że zagrożona jest wolność, demokracja szlachecka, zwróciła się do carycy Katarzyny o interwencję. Używając bardzo podobnych argumentów, jakich używacie dzisiaj.

Warto w tym miejscu zacytować fragment aktu założenia konfederacji targowickiej"

My senatorowie, ministrowie Rzczpltej, urzędnicy kor., tudzież urzędnicy, dygnitarze i rycerstwo kor., widząc, że już dla nas nie masz Rzczpltej, iż sejm dzisiejszy, na niedziel tylko sześć zwołany, przywłaszczywszy sobie władzę prawodawczą na zawsze, a już przeszło przez lat półczwarta ciągle ją ze wzgardą praw uzurpując, połamał prawa kardynale, zmiótł wszystkie wolności szlacheckiego [...] Albowiem któż gwałty i ciosy sejmu niniejszego, wolności zadane, zliczyć dostarczy, - a będąc bez nadziei, aby się sejm kiedy opamiętał [...] na koniec przeciwko wszystkim prawom i ustawom na tym sejmie wypadłym, które by wolność Rzczpltej obalały [...] Żądamy wolności, narodowi naszemu przyzwoitej, bo w niej przodkowie nasi od wieków żyli, bośmy się w niej porodzili i umierać chcemy. - Żądamy spokojności wewnętrznej, trwałego z sąsiadami pokoju, bo szczęśliwości, bezpieczeństwa własności, nie zamieszania wojen szukamy [...] Wznosimy ręce nasze do was, za tą wspólną Ojczyzną, która ginie, a którą wy zachować możecie, nie idzie tu o nas tylko, zginiecie i wy, gdy Rzczplta ginąc będzie, pomnijcie, iż gdzie się sadowi tyrania, tam na czas zwlec zgon swój można, ale go nie uniknąć, później czy prędzej wszystko, co tchnie wolnością, pod ciężarem despotyzmu upaść musi.

Artykuł Targowica? Komorowski chce nawiązać do XVIII-wiecznych wzorców i powołać ,,konfederację”, broniącą miejsce naszego kraju w UE [WIDEO] pochodzi z serwisu Niezłomni.com.

Konstytucja 3 maja odegrała w historii Polski, w dłuższej perspektywie, rolę symboliczną i pozytywną. [...]

Konstytucja w idealnym świecie powinna być spisana w sercu, a nie na papierze, ale nowoczesność dyktowała taką formę. Zresztą ojciec europejskiego konserwatyzmu Edmund Burke wyjątkowo poparł Konstytucję 3 maja, mimo że była spisana. Ale jednocześnie konstytucja była tragiczną, bo spowodowała kolejny rozbiór i zniszczenie starej Rzeczpospolitej przez sąsiadów: Rosję, Prusy i Austrię.

Akt ten pokazał po raz kolejny, tym razem całkowicie dobitnie, że sąsiedzi nie pozwolą na dogłębną reformę Polski, bo takowa jest zagrożeniem dla ich dominacji.

Destrukcyjną, bo zniszczyła stary system szlacheckiej RP z jej złotą wolnością. Jej sworzniem i symbolem było liberum veto obok Sejmu, sejmików oraz obieralnej monarchii. Korzenie liberum veto tkwią w chęci stworzenia i utrzymania consensusu. Po pierwsze, podczas debat rady panów oraz zgromadzeń (wieców) prawie zawsze ktoś z czymś się nie zgadzał. Polakom udało się wypracować mechanizm, że sprzeciwiający się mógł wyrazić swoje zdanie.

Gdzie indziej przecież malkontentów prześladowano, wypędzano albo nawet zabijano. W Polsce dawano im gadać.

Istniało przekonanie, że większość nie powinna miażdżyć mniejszości, nawet jednoosobowej. Stąd liberum veto, mechanizm parlamentarny. Każdy, komu nie podobała się dana ustawa, mógł podnieść rękę i krzyknąć: wolno mi i nie pozwalam! czyli liberum veto A potem posłowie zawieszali sejmowe debaty, zainteresowana grupa udawała się z malkontentem na bok i wypracowywano kompromis. Dokładnie to samo obowiązywało w republikańskiej demokracji powiatowej, czyli na sejmikach. Przez ponad 200 lat system działał. Gdzieś od połowy wieku XVI się zdegenerował, bowiem magnateria i zagraniczni dyplomaci (czyli jak byśmy dzisiaj powiedzieli lobbyści) korumpowali poślednie jednostki, które łamały przysięgę poselską i zaczęły nadużywać liberum veto, co doprowadziło do paraliżu systemu. Stąd próba reformy wyrażona Konstytucją 3 maja.

Uchwalenie konstytucji łączy się w historyczny ciąg z Targowicą. Czym była? Po pierwsze targowiczanie to jurgieltnicy i zdrajcy na garnuszku ambasad rosyjskiej, pruskiej i austriackiej. To jednoznaczne szuje. Ale byli wśród nich i naiwniacy, którzy myśleli, że zapraszając obcą interwencję, ratują wspaniały system Rzeczypospolitej, bowiem Konstytucja 3 maja to zamach stanu. Po drugie wśród targowiczan nie zabrakło osób wnikliwych, które doskonale zdawały sobie sprawę, że reforma to prowokacja w stosunku do St. Petersburga, Berlina i Wiednia i musi skończyć się tragicznie. Ci przystąpili do Targowicy, aby ratować to, co jeszcze było do ratowania. W końcu przystąpił do tej konfederacji zdrady z takich właśnie powodów król Stanisław August. Nie łudźmy się. Nikt z sąsiadów nie miał zamiaru pozwolić, by Polska się wzmocniła.

Jak się to ma do współczesności? Dziś też mamy zdrajców, naiwniaków i realistów, którzy rzucają się do Brukseli o pomoc. Czasami ich motywacje są bardzo splątane i trudno stwierdzić, w którym siedzi więcej zdrajcy, naiwniaka czy realisty.

Historia magistra vita est. Czy się powtarza? Niedokładnie. Po prostu od czasu do czasu zachodzą analogiczne sytuacje i jedynym naszym punktem odniesienia jest to, jak ludzie radzili sobie z takimi wyzwaniami kiedyś.

Ale to nie oznacza, że poznanie historii sprawi, że znajdziemy najlepsze rozwiązanie w analogicznej sytuacji. Rzecz polega na tym, aby wiedzieć, że takie sytuacje mogą mieć miejsce, bo już miały w przeszłości, a potem starać się wybrać najlepszy kurs akcji. Ogólnie: najlepszą obroną jest atak. I nihil novi sub sole, czyli wszystko już było, a jak się pojawi coś nowego, to znaczy, że jest to stare i znane zjawisko, choć ubrane w nowe ciuchy technologii i ideologii.

prof. Marek J. Chodakiewicz dla Tygodnika Solidarność

Artykuł Prof. Chodakiewicz: Targowica kiedyś a sytuacja dzisiaj pochodzi z serwisu Niezłomni.com.

[caption id="attachment_2439" align="alignright" width="245"] Szymon Kossakowski[/caption]

17 kwietnia w Warszawie wybuchło powstanie, a władzę przejęła podporządkowana Kościuszce Rada Zastępcza Tymczasowa. Wkrótce lewicowe siły polityczne w obozie powstańczym zdołały podburzyć mieszkańców stolicy do radykalnego rozprawienia się ze zdrajcami narodu, jak określano zwolenników konfederacji targowickiej.

8 maja w Warszawie rozpuszczono plotki o powieszeniu w Wilnie hetmana Szymona Kossakowskiego, następnie o zbliżających się do Warszawy wojskach pruskim i rosyjskim, a w końcu o tym, że są to wszystko fałszywe wieści, które rozgłosili sami targowiczanie, chcący tym sposobem odwrócić od siebie uwagę.

Zdezorientowani i rozgniewani mieszkańcy stolicy, coraz intensywniej podburzani przez radykałów, zapragnęli wzorem Wilna natychmiastowego osądzenia targowiczan. Wszystko przebiegło bardzo szybko, bo zwołanie sądu kryminalnego, osądzenie, wydanie wyroku i egzekucja zajęły około czterech

[caption id="attachment_2441" align="alignleft" width="238"] Józef Kazimierz Kossakowski[/caption]

godzin. Na karę śmierci skazano biskupa Józefa Kossakowskiego, marszałka sejmu grodzieńskiego Józefa Ankwicza oraz hetmanów Józefa Zabiełłę i Piotra Ożarowskiego, którzy zostali publicznie powieszeni na rynku Starego Miasta.

Jednocześnie jeszcze tego samego dnia Rada Zastępcza Tymczasowa wydała odezwę głoszącą, że kara, która dosięgła zdrajców, nie może dotykać ich rodzin i potomstwa. Wkrótce Rada Zastępcza została rozwiązana, a na jej miejsce powołano Radę Najwyższą Narodową. Niebawem wydała ona polecenie sądowi kryminalnemu, aby wszczął śledztwo i zbadał okoliczności wywołania wypadków majowych.

źródło: Muzeum Historii Polski

opublikowane na licencji Creative Commons Uznanie Autorstwa 3.0 Polska

Artykuł 9 maja 1794 skazano na karę śmierci targowiczan pochodzi z serwisu Niezłomni.com.

[caption id="attachment_15245" align="alignright" width="371"] Stanisław August Poniatowski[/caption]

23 lipca 1792 roku Stanisław August Poniatowski przystąpił do Konfederacji Targowickiej, spisku magnatów, zawiązanego by obalić Konstytucję 3 maja.

27 kwietnia 1792 r. w Petersburgu przeciwnicy reform Sejmu Czteroletniego ze Stanisławem Potockim i Sewerynem Rzewuskim na czele, pod hasłem obrony zagrożonej wolności, zawiązali za zgodą Rosji konfederację przeciw Stanisławowi Augustowi i Konstytucji 3 Maja.

Konfederacja targowicka zaprowadziła w Rzeczypospolitej rządy terroru, przy pomocy wojska rosyjskiego dokonując licznych grabieży i kontrybucji dóbr patriotów. Zrujnowany kraj musiał znosić finansowe skutki pobytu 100-tysięcznej rosyjskiej armii okupacyjnej.

Miarą upadku targowiczan było uroczyste poselstwo przywódców konfederackich 14 listopada 1792 do carycy Katarzyny II, którzy podziękowali jej za "przywrócenie wolności i ustroju republikańskiego w Polsce.

W sytuacji wojskowej przewagi Rosjan, ponaglany przez carycę, Stanisław August uznał dalszy opór za bezcelowy. 23 lipca przedstawił rosyjskie ultimatum na naradzie Straży Praw zwołanej na Zamku Królewskim.

[quote]Za jego przyjęciem opowiedziało się siedem osób. Był wśród nich podkanclerzy koronny Hugon Kołłątaj, który ponaglał króla: "Dziś jeszcze, Miłościwy Panie, przystąpić potrzeba do konfederacji targowickiej, nie jutro; każdy moment jest drogi, bo krew Polaków go oblewa". Pięciu uczestników zebrania, w tym m.in. marszałek sejmu Stanisław Małachowski i Kazimierz Nestor Sapieha głosowało za kontynuowaniem wojny.[/quote]

Po uzyskaniu zapewnienia o zachowaniu przez Rosję integralności terytorialnej Rzeczpospolitej, mając nadzieję na uratowanie choć części reform Sejmu Czteroletniego, król zadecydował o zakończeniu działań zbrojnych, zgłaszając akces do konfederacji.

[caption id="attachment_15246" align="alignleft" width="192"] Hugon Kołłątaj[/caption]

W wyrazie sprzeciwu wobec jego decyzji wielu polskich dowódców, w tym ks. Józef Poniatowski i Tadeusz Kościuszko podało się do dymisji. Kraj opuściło spore grono przedstawicieli polskich elit, m.in. marszałek sejmu Stanisław Małachowski oraz marszałek wielki litewski Ignacy Potocki.

Epilogiem wojny polsko-rosyjskiej 1792 r. i rządów Targowicy był II rozbiór Polski, którego dokonały w styczniu 1793 r. Rosja i Prusy. Dla zwolenników Konstytucji 3 Maja konfederacja targowicka stała się symbolem zdrady narodowej.

Podczas insurekcji kościuszkowskiej w 1794 r. wielu jej przywódców, m.in. hetmana wielkiego litewskiego Szymona Kossakowskiego, skazano na śmierć i infamię oraz publicznie wieszano na szubienicach. Na tych, których nie udało się schwytać, m.in. na Stanisławie Potockim, Sewerynie Rzewuskim i Franciszku Branickim, wykonano wyrok "na wizerunku" (in effigie).

Skrajne opinie budzi postawa króla Stanisława Augusta, któremu z jednej strony zarzuca się brak zdecydowania w działaniu (mimo, iż jeszcze w maju 1792 r. przekonywał, że był gotów osobiście stanąć do walki w obronie Polski) i zbytnią uległość wobec Rosji, z drugiej zaś podkreśla się bezsens sytuacji, w jakiej monarcha znalazł się po ogłoszeniu konfederacji i wybuchu wojny z Rosją.

"(...) czy ustąpię, czy się oprę, zarówno ściągnę na siebie naganę. W pierwszym przypadku będą mi wyrzucali moją słabość, w drugim złożą na karb mego zuchwalstwa wzrost nieszczęścia, jakie stąd wyniknie"

- przekonywał po wybuchu wojny z Rosją polski monarcha.

źródło: Polskie Radio

Artykuł 222 lata temu Stanisław August Poniatowski przystąpił do Konfederacji Targowickiej. Jak dziękowano carycy Katarzynie za „przywrócenie wolności” pochodzi z serwisu Niezłomni.com.