Tadeusz Zubiński , Pasionaria a Polska? - rozdział z niepublikowanej pracy biografii La Pasionarii i będącej jednocześnie monografią komunizmu w Hiszpanii.

Nic się nie zmieniło. W Magazynie Świątecznym z 04/05-III.2017 Gazety Wyborczej zajawka numeru 90 kwartalnika historycznego Karta z wiodącym tematem Ochotnicy Wolności . Dąbrowszczacy w Hiszpanii( 1936-1939). Nawet bez znaku zapytania. O zgrozo ten numer został dofinansowany przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, towarzysze się wciąż mają znakomicie, znowu mamy lata 50-te , lata 60-te, pelna gomułkowszczyzna.

Dąbrowszczacy walczyli pod czerwonym sztandarem z sierpem i młotem, a na mundurach nosili znak Brygad Międzynarodowych – trójramienną gwiazdę. Ci przybyli z kraju byli to zawodowi rewolucjoniści, ideowi komuniści, którzy niewiele już mieli wspólnego z Polską, nie byli nawet czynnymi proletariuszami. Powracając do końcówki wojny domowej w tym polskim kontekście napiszę że 1 września 1938 oddziały Brygady im. Jarosława Dąbrowskiego zostały odznaczone najwyższym medalem wojskowym „Medalla de Valor”. Za zasługi w trakcie bitwy dostał je także oddzielnie batalion im. Mickiewicza dowodzony przez Franciszka Księżarczyka1. Niewątpliwie Polacy walczyli dzielnie w trakcie tej operacji, jak i poprzednich. Jednak ciągłe walki i ponoszone straty powodowały skrajne wycieńczenie fizyczne i psychiczne dąbrowszczaków. Dymitrow donosił do Woroszyłowa i Stalina, że w owym czasie: Żołnierze Brygad Międzynarodowych są skrajnie wyczerpani stałymi bitwami, ich skuteczność bojowa spada, natomiast dywizje hiszpańskie znacznie przewyższają je, jeśli chodzi o wartość bojową oraz dyscyplinę. Coraz mniejsza wartość bojowa internacionales była z pewnością jedną z przyczyn wycofania jednostek ochotniczych. Prócz tego, w świetle zmienionej sytuacji międzynarodowej, wykształcił się plan wycofania wszystkich obcych sił z Hiszpanii. Ostatecznie 21 września 1938 r. na posiedzeniu Zgromadzenia Ligi Narodów, obecny wówczas premier Juan Negrín, ogłosił bezwarunkowe wycofanie Brygad Międzynarodowych. Liczył na to, że gest ten poskutkuje poparciem ze strony Francuzów i Brytyjczyków, którzy wywrą presję na Niemców i Włochów, aby ci także opuścili półwysep. Jednak problemy hiszpańskie stały się w międzyczasie sprawą drugorzędną. Kiedy kryzys czechosłowacki stanął na ostrzu noża, politycy zignorowali deklaracje premiera Hiszpanii. Dodatkowo warto wspomnieć, że we wrześniu 1938 r. tylko 50% członków Brygad Międzynarodowych stanowili nie Hiszpanie. Dlatego deklaracja pozbycia się obcych sił miała być przede wszystkim sprytnym zabiegiem propagandowym. W praktyce decyzja ta oznaczała odesłanie 7102 cudzoziemców pod nadzorem Ligi Narodów.

15 grudnia 1938 roku Dolores Ibarruri pojawiła się także na wiecu pożegnalnym XIII Brygady im. Jarosława Dąbrowskiego. Tam też uzyskała zapewnienie od polskich ochotników i przysięgę, że ci powrócą do Hiszpanii gdy zajdzie potrzeba Ostatecznie jedyną pozostałością po dąbrowszczakach była krew, którą przelali w bojach o„republikańską” Hiszpanię. Z może 5 2tysięcy polskich ochotników z Brygad Międzynarodowych niecały tysiąc z nich uszedł stamtąd z życiem. Nie wolno zapominać, że mimo ofiar, wojna w Hiszpanii była kuźnią w procesie kształtowania komunistów polskich, zwłąszcza tych ze spec-służb. Na czele Brygad Międzynarodowych i batalionów stali tacy luminarze polskiego ruchu komunistycznego jak Bolesław Mołojec3, Komar4, Szyr5, Szurek6 lub Toruńczyk7. Odegrali oni en bloc później ważną rolę w czasie II wojny światowej i po niej. Symptomatyczne przy tym wydają się słowa generała Waltera” z listu z października 1937 r. gdzie pisał:

Brygada Dąbrowskiego – to pierwsza w historii, tymczasem jedyna brygada orężna zbrojnych sił polskiego robotnika i chłopa, która swą ofiarną pracą realizuje stare piękne i dumne hasło wypisane na jej sztandarach „Za Waszą wolność i naszą”. Wasza brygada jest pierwszą, a więc kadrową jednostką przyszłej zbrojnej Polski Ludowej.

Jak nam wiadomo generał Walter nie pomylił się, albowiem ci nieliczni brygadziści, którzy przeżyli, położyli później kamień węgielny pod budowę reżimu komunistycznego w zniewolonej Polsce.

Polskim wątkiem w tej wojnie stała się podróż we wrześniu 1936 roku Ksawerego hrabiego Pruszyńskiego – wówczas niespełna dwudziestodziewięcioletniego dziennikarza i publicysty o lewicowej orientacji, który wyjechał jako korespondent „Wiadomości Literackich” do czerwonej Hiszpanii. Plonem tej podróży stała się wydana w 1937 roku głośna książka: W czerwonej Hiszpanii. Autor osądzał w niej rewolucję z dwóch punktów widzenia: jako wyznawca określonych poglądów politycznych – czasem wręcz desperacko starał się szukać jej społecznych przyczyn i celów; jako moralista potępiał obie strony za krwawe metody walki, ale wyszło że bardziej obciążał republikanów.
Na uzasadnienie mojej tezy przytoczę pewien fragment z reportażu Ksawerego Pruszyńskiego. Polski autor przytacza taki dialog z chłopami:

Do kogo należy ta ziemia? - Do panów - Co się stało z panami? Okazuje się, że trochę uciekło, koło czterdziestu wymordowano, trzydziestu siedzi w więzieniu. Pracują pod strażą. - Kiedy ich zatłuczecie? - pyta Pedro,{ milicjant, który towarzyszył reporterowi jako tłumacz} - Mamy czas, niech popracują do żniw. Teraz jeszcze potrzebne w polu siły robocze - wyjaśniają praktyczni chłopi. Praca Pruszyńskiego ukazała się w hiszpańskim przekładzie w roku 2007 w Barcelonie, w dużym wydawnictwie Alba opatrzona błędną pisownią nazwiska autora: Ksawery Pruszyriski

Pruszyński napisał opowiadanie pt. Różaniec z granatów, nawiązujące do tego konfliktu, które w roku 1970 zostało sfilmowane w wersji krótkometrażowej8 przez Jana Rutkiewicza, z udziałem Daniela Olbrychskiego, Stanisława Jasiukiewicza, i Leona Niemczyka.

Warto przywołać postać o bardzo powikłanym polsko- żydowsko- francuskim życiorysie, prawdopodobnie bliskiego krewnego Henryka Feintucha vel Henryka Nowicki czyli tak tak tego późniejszego Jerzego Zawieyskiego- Michała Feintucha. Michał Feintuch ur. w 1906 r. w Sołotwinie w Galicji w rodzinie Żydów ortodoksyjnych. Po I wojnie ta miejscowość znalazła się w województwie stanisławowskim. Michał Feintuch w wieku lat 16 wstąpił do Komunistycznej Partii Polski i był na tyle aktywny, że władze dwukrotnie go aresztowały z oskarżenia do działalność wywrotową. Aby uniknąć służby wojskowej uciekł z Polski. Początkowo przebywał w Belgii, potem we Francji, gdzie „uczęszczał na wykłady uniwersyteckie jako wolny słuchacz”, trochę pracował jako elektryk i ślusarz. Też działał w Confederation Generale du Travail (CGT-F) i, co ciekawsze, był członkiem „Polskiej Misji” organizacji Ruch Robotników Zagranicznych przy Komitecie Centralnym Komunistycznej Partii Francji. Za tę działalność miał zostać deportowany w 1931 roku do Belgii, ale faktycznie został nielegalnie na terenie Francji. Tymczasem już Michel a nie Michał Feintuch z KPP zostaje czołowym funkiem Kominternu, Profinternu oraz współpracował ze ścisłym kierownictwem Komunistycznej Partii Francji, w tym Maurice Thorezem i Eugenem Friedem. Stał się ulubieńcem Jacquesa Duclosa, którym manipulował, faktycznie przejął politykę wydawniczą KPF. Założył też kilka firm transportu morskiego np. w Marsylii i w Londynie, które niebawem przydadzą się w transporcie sowieckiej broni dla republikanów w Hiszpanii, zresztą dostarczana broń była często kiepskiej jakości, po prostu dorabiał sobie na boku, sprzedając hiszpańskim towarzyszom szmelc. W okresie 1937-1939 pojawił się w Hiszpanii wraz z misją NKWD, pracował jako tłumacz w Brygadach Międzynarodowych.

Po upadku republiki parał się szmuglowaniem republikanów, złota i innych kosztowności do Francji. Po napaści Niemiec na Francję działał pod jako Jean Jérôme i nieformalnie sprawował nadzór nad zdelegalizowaną Komunistyczną Partią Francji podczas gdy Thorez przebywa w Moskwie. W tajemniczych okolicznościach zostaje aresztowany w 1943 r. przez Gestapo i przecież Żyd, nie zostaje deportowany do kacetu ale wychodzi na wolność w sierpniu 1944 r. w czasie wyzwalania Paryża. Okoliczności jego przebywania w więzieniu i rola w tajemniczych aresztowaniach różnych ważnych towarzyszy jest badana przez francuskich historyków do dzisiaj. Do roku 1970 pozostaje nieformalnym nadzorcą władz centralnych Komunistycznej Partii Francji i mówi się, że jest jej skarbnikiem. Poza tym jako przedstawiciel firm „eksport-import” jeździł często do PRL,Czechosłowacji i ZSRR. Tak działał aż do roku 1970 aby następnie wyjechać do Szwajcarii, gdzie zmarł w roku 1990.

Glossa po wielu wielu latach w lewicowej Hiszpanii aktywiści dbają o ich pamięć. Na pewnej tablicy wykuto hiszpański napis: Ochotnikom z Batalionu Dąbrowskiego, którzy bronili Republiki Hiszpańskiej w walkach nad Jaramą w lutym 1937 roku pod hasłem Za wolność waszą i naszą. Pod tym napisem znalazł się stylizowany czerwony trójkąt- emblemat Brygad Międzynarodowych. Tablica została odsłonięta 20 lutego 2016 roku na wzgórzach nad Jaramą podczas obchodów upamiętniających polskich ochotników Brygad Międzynarodowych. Ufundowało ją prężnie działające w Hiszpanii Towarzystwo Przyjaciół Brygad Międzynarodowych.

9 września 1939 Georgi Dimitrow, sekretarz generalny Komintermu napisał w telegramie do kierownictwa PCE Proletarat Światowy nie powinien bronić faszystowskiej Polski .w kontekście wejścia do wojny po stronie Polski Francji i Anglii Dimitrow zaznaczył iż komuniści muszą się czynnie zdeklarować przeciw tej imperialistycznej wojnie, głosować przeciw kredytom wojennym, szeroko informować masy pracujące o mizerii i ofiarach jakie przynosie ta wojna proletariatowi. PCE podpisała się pod oświadczeniem Kominternu wydanym w Moskwie a głoszącym iż Wielka Brtania i Francja są prawdziwymi winowajcami wybuchu tej wojny a nie są nimi hitlerowskie Niemcy.
17 września w niedzielę ZSRR Stalina uderzyła znienacka łamiąc zobowiązania między państwowe Polskę, a 19 września Hitler wjechał do Gdańska.

W tym kontekście Dolores napisała na gorąco tak9: Kiedy Polska, która była państwem sztucznym, tworem Traktatu Wersalskiego jako baza do ataku na ZSRR upadła, dlatego wszyscy pracujący świata powinni zrozumieć tę dziejową konieczność. Wojska radzieckie wyzwoliły spod kapitalistycznego ucisku miliony Białorusinów i Ukraińców.10

Dolores Ibárruri nie mogła nigdy wybaczyć Polsce, że ta zatrzymała pochód rewolucji światowej na Wiśle w sierpniu 1920 i że w jej przekonaniu polskie burżuazyjne [ używała także epitetu faszystowskie] państwo gnębiło te miliony Białorusinów i Ukraińców. W tej kampanii nienawiści do polskiego państwa wtórował jej Santiago Carrillo grzmiąc: Ta wojna stała się wojną imperialistyczną, gdyż imperialistami są zarówno Anglia, Francja jak i Niemcy11.

Na początku listopada 1939 bardzo dla nas b. boleśnie odniosła się do zajęcia wschodnich ziem IIRP przez sowiety gdyż najpierwDolores mówiąc w radiu o następnie pisząc w swej pracy pt. La Social Democracia y la actual guerra imperialista : Pracujący wszystkich krajów z entuzjazmem i radością powitali wyzwolenie przez Armię Czerwoną obszarów byłego państwa obszarników i odnosząc się szerzej do wojny przeciw III Rzeszy: żaden Hiszpan, żaden hiszpański żołnierz nie może uczestniczyć w haniebnej grze jaką prowadzą rządy francuski i brytyjski.

18 lutego 1940 w pierwszym numerze dziennika :España Popular- Hiszpania Ludowa- wydawanym w Meksyku Dolores Ibárruri, “La Pasionaria”, powtórzyła tę tezę głoszącą że Francja i Anglia są sprawcami tej imperialistycznej wojny. Zaatakowała ostro liderów socjaldemokratycznych partii obu tych mocarstw określając ich jako podżegaczy wojennych. Zarzuciła im że są ludzmi bez honoru i obłudnie utrzymują że walczą w obronie reakcyjnej Polski i dażą do jej restauracji, zapominając iż Polska była opresyjnym krajem-potworem, w którym miliony Żydów, Ukraińców, Białorusinów. Niemców nie mogły mówić w swoich językach i były traktowani jak pariasi. Następnie jednoznacznie usprawiedliwiła niemiecką napaść i sowiecką interwencję. Dolores przyznała że polskie wojsko biło się dzielnie, i obrona polska trwała dłużej niż zakładały to sztaby obu państw ; ZSRR i III Rzeszy ale jej władze nie reprezentowały narodu gdyż były emanacją reżimu bankierów, wielkich posiadaczy ziemskich i reakcyjnej kasty oficerskiej. Reasumując Ibárruri z Moskwy czyli z republiki gułagów uznała Polskę za więzienie narodów, państwo obozów koncentracyjnych, i za bazę wypadową imperialistów na ZSRR. Stwierdziła dobitnie że upadek kapitalistycznej Polski dał wolność dla 13 milionów ciemiężonych dotąd mniejszości narodowych.
W początkowym PRL w latach 1946-1950 z polecenia Moskwy nadzór na relacjami polsko- hiszpańskimi przejął komunista hiszpański Manuel Sánchez Arcas12 z tytułem ambasadora Republiki Hiszpańskiej. 20 sierpnia 1946 został przyjęty przez Bieruta. W wyniku tej rozmowy został mianowany przez rząd PRL łącznikiem pomiędzy PZPR a PCE. Manuel Sánchez Arcas( 1897- 1970) był z zawodu b. utalentowanym architektem i urbanistą, który włączył się do odbudowy naszej stolicy od roku 1951. Jego udanym projektem jest na przykład gmach szpitala pediatrycznego w Warszawie przy ulicy Niekłańskiej. W Hiszpanii jego sztandarowym dziełem jest Klinika San Carlos w Madrycie. Był osobistym przyjacielem Oskara Lange i swą misję zakończył w roku 1950.

Oczywiście taka gwiazda międzynarodowego komunizmu znana ze swej sympatii dla polskich towarzyszy i admiracji dla generała Waltera w maju 1947 zawitała także do komunistycznej Polski. Przemawiała na wiecu w kinie „Roma”, stanęła obok Gomułki na trybunie honorowej podczas pochodu pierwszomajowego. Zrujnowana Warszawa zrobiła na niej wstrząsające wrażenie. Nie mogła się doszukać choćby śladów dawnej świetności polskiej stolicy. Odwiedziła także Katowice, gdzie akurat zaskoczyły ją jakieś górnicze protesty. W sumie wyniosła z ówczesnej Polski przygnębiające wspomnienie. Najmocniej wrył się jej w pamięć obraz utrudzonej brygady kobiet w grubych chustkach na głowach, które gołymi rękoma usuwały gruzowiska. Zapamiętała też wonne lasy brzozowe, monotonne równiny, kolejki przed sklepami spożywczymi, fatalne drogi, ulewę padającą przez całą dobę. Na swój użytek nazwała Polskę królestwem ziemniaczanym. Zauważyła, że polska stolica wcześnie zasypiała: przed 9-tą wieczorem umiera miasto, nikt nie spaceruje po ulicach. Nie ma sygnalizacji ulicznej. W roku 1951 Pasionaria pojawiała się jako autorka w akademickim miesięczniku Twórczość.

W roku 1960 w Warszawie wyszła jej praca pt. Historia Komunistycznej Partii Hiszpanii, w wydawnictwie Polonia w wersji skróconej, ale w języku hiszpańskim. Zresztą ta sama praca ukazała się we Francji, w Argentynie i na Kubie.

Ważna a mało znana informacja jest bardzo istotna. Otóż bardzo długo w wieku XX to Polska była tym bogatszym i nowocześniejszym krajem niż Hiszpania.

Jeszcze w roku 1955 dochód na jednego mieszkańca wynosił w Hiszpanii 516 dolarów USA gdy w PRL już 716 dolarów.

W Polsce mieszkała w tym czasie ograniczona grupa emigrantów republikańskich z Hiszpanii, przybyłych do Polski Ludowej głównie z ZSRR w 1951 roku. Pierwsza partia liczyła 40 osób i byli to ludzie przewiezieni z Korsyki i z Algierii13. Były potem mniejsze transze uchodźców. Diaspora hiszpańska zamieszkała w Warszawie i Katowicach14 – początkowa liczba 170 Hiszpanów już pod koniec lat 50 -tych stopniała jednak do około setki. Obecnie szacuje się że około 130 osób mieszkających na stałe nad Wisłą wywodzi się korzeniami z Czerwonej Emigracji.

W latach 1962–1977 działał Polski Komitet Solidarności z Ludem Hiszpanii,zbierający datki na prześladowanych działaczy opozycji antyfrankistowskiej i wspierający działalność wywrotową w samej Hiszpanii.

Tadeusz Zubiński

1. Franciszek Księżarczyk, ps. Michał - 4 grudnia 1906 w Jeleniu, zmarł 3 grudnia 1991 w Warszawie) – generał broni Wojska Polskiego, zastępca komendanta głównego MO.

2. Dane ZBoWiD-u .

3. Bolesław Mołojec (1909–1942) – ps. Edward, Apostoł, Długi. Działacz komunistyczny. Od lata 1939 r. dowódca XIII Brygady Międzynarodowej. Następnie współzałożyciel PPR. W 1942 r. zostaje oskarżony o śmierć Marcelego Nowotki i zabity na polecenie kierownictwa PPR

4. Wacław Komar (1909–1972) – właściwie Mendel Kossoj, ps. Wacek, Morski, Kucyk, Nestor, Cygan. Komunistyczny generał Wojska Polskiego. Wieloletni szef wywiadu wojskowego i cywilnego oraz dowódca Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego.

5. Eugeniusz Szyr (1915–2000) – ps. Misza. Komisarz polityczny batalionu im. Palafoxa. W Polsce Ludowej wieloletni wicepremier w rządzie Cyrankiewicza, a następnie minister gospodarki materiałowej.

6. Aleksander Szurek (1907–1978) – właściwie. Eliah Szurek, ps. Aleksander Duval, Alek. Adiutant generała Karola Świerczewskiego podczas wojny w Hiszpanii. Autor cennego źródła w postaci swoich wspomnień z wojny domowej i działalności po II wojnie światowej. Wydane zostały w Nowym Jorku w języku angielskim.

7. Henryk Toruńczyk (1909–1966) – ps. Heniek. Działacz komunistyczny żydowskiego pochodzenia. W czasie wojny domowej adiutant, a następnie szef sztabu brygady pod dowództwem Mołojca. Dowódca XIII Brygady po jej ponownym sformowaniu w styczniu 1939 r. W 1945 r. został pierwszym dowódcą Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego. Pułkownik Wojska Polskiego.

8. 29 minut 16 sekund.

9. Juan Avilés Farré La Mujer y El Mito Pasionaria , Barcelona 2005, strona 152

10. D. Ibarruri, La Social Democracia y la actual guerra imperialista . Wystąpienie radiowe w listopadzie 1939.

11. Paul Preston El Zorro Rojo. La Vida de Santiago Carrillo. Barcelona 2013 strona 112.

12. Przybył do Warszawy w lipcu 1946.

13. Dopłynęli do Gdyni na dwóch statkach, jeden był pod polską banderą: Generał Walter.

14. Są hiszpańskie dane mówiące że w Warszawie mieszkało 76 osób , a w Katowicach 43 osoby. Dane w roku 1952. W radiu znalazło swoją pracę 11 osób, studiowało 14, w Katowicach pracował jeden hiszpański lekarz.

Artykuł Walczyli pod czerwonym sztandarem z sierpem i młotem, później położyli kamień węgielny pod budowę reżimu komunistycznego w zniewolonej Polsce. Dziś są czczeni przez niektóre środowiska pochodzi z serwisu Niezłomni.com.

17 lipca 1936 r. gen. Franco przyleciał wynajętym samolotem z Wysp Kanaryjskich do Tetuanu w Maroku Hiszpańskim. Był on postacią bardzo popularną wśród tamtejszych żołnierzy, jako zwycięski dowódca wojny z Kabylami w Maroku, a także elity wojskowej, jako były komendant wyższej szkoły wojennej armii hiszpańskiej w Saragossie.

Tego samego dnia Radio Ceuta w Maroku Hiszpańskim nadało komunikat, w którym padło zdanie:

Nad całą Hiszpanią niebo jest bezchmurne

Był to sygnał do rozpoczęcia powstania. Powstańcy szybko opanowali Maroko, gdzie na czele zbuntowanych wojsk (ogółem 115 tys. żołnierzy zgrupowanych w 8 dywizjach) stanął gen. Franco, a także większość północy kraju, z wyjątkiem Kraju Basków i Asturii.

Więcej o Generale Franco i jego dokonaniach przeczytasz TUTAJ!

Artykuł Słowa, które zmieniły bieg historii. Niewinnie brzmiące hasło oznaczało początek kontrrewolucji pochodzi z serwisu Niezłomni.com.

Zamiast motta: W 1935 roku, gdy Hiszpania stanęła u progu wojny domowej, ksiądz Józef Jarzębowski napisał wiersz pt. "Modlitwa do pięciu ran". Znajdujemy w nim piękny i przejmujący fragment dotyczący umęczonej Hiszpanii:

[caption id="attachment_999" align="alignleft" width="150"] ksiądz Józef Jarzębowski[/caption]

Jezu Chryste...
I przygarnij swą ręką lewą
rycerską, dumną Hiszpanię.
Niech srebrzyste dzwony Sewilli
rozproszą opar czerwony
upiornej gwiazdy - piędornicy.
Niechaj błękitna Madonna Murilla
pobłogosławi szpady kute w Toledo,
a bohaterski Cyd
stanie na straży Pirenej
zasłuchany w mistyczną pieśń

Don Calderona de la Barca

Prośba zawarta w modlitwie - wierszu o rozproszenie "oparu czerwonego" i pokonanie "upiornej gwiazdy" miała swoje konkretne odniesienie do hiszpańskich realiów w owym czasie.

Hiszpania znalazła się bowiem na krawędzi wojny domowej na skutek jawnie rewolucyjnej działalności tzw. Frontu Ludowego (koalicji lewicowych partii hiszpańskich, w której ton nadawali komuniści i anarchiści).

[quote]Rewolucja - w myśl koncepcji hiszpańskiej lewicy - miała stworzyć nową Hiszpanię. Wymazać jej katolicką przeszłość i wykorzenić jej chrześcijańską tożsamość. Nie chodziło o demokrację, wolne wybory, prawa człowieka. Hiszpański Front Ludowy chciał przede wszystkim "drugiej Hiszpanii", Hiszpanii czerwonej, Hiszpanii, która wyparłaby się Krzyża. Lewica gotowa była osiągnąć ten cel nawet na drodze bezwzględnie stosowanej przemocy, w myśl zasady sformułowanej niegdyś przez jednego z jakobińskich przywódców rewolucji francuskiej, Saint-Justa: nie ma wolności dla wrogów wolności.[/quote]

Takie było prawdziwe tło próby komunistycznego przewrotu w Hiszpanii i wywołanego przez ten fakt powstania pod wodzą generała Franco.

REPUBLIKA PRZECIW KOŚCIOŁOWI

Niejako preludium do otwartej wojny wypowiedzianej przez hiszpańską lewicę Kościołowi w 1936 roku była polityka realizowana wobec hiszpańskiego katolicyzmu przez Republikę, która powstała w Hiszpanii w 1931 roku po obaleniu monarchii (tradycyjnego ustroju tego pirenejskiego państwa). Republikańska polityka wobec katolików była wyraźnie nieprzyjazna. Fakt ten tłumaczyć należy tym, że władze republikańskie (zarówno na szczeblu centralnym, jak i prowincjonalnym) w swojej większości były opanowane przez liberałów, z których pokaźny procent było członkami lóż masońskich.

W maju 1931 roku (krótko po zaprowadzeniu ustroju republikańskiego w Hiszpanii) religia przestaje być przedmiotem obowiązkowym w szkole. Następnym krokiem było całkowite usunięcie katechezy ze szkół (17 marca 1932 roku). 23 stycznia 1932 r. władze republikańskie zadekretowały wypędzenie Towarzystwa Jezusowego (zakon jezuitów) z Hiszpanii. Natomiast uwieńczeniem tej antykatolickiej polityki prowadzonej przez młodą republikę było uchwalenie 2 czerwca 1933 roku ustawy o wyznaniach i zgromadzeniach religijnych, która de facto oznaczała likwidację katolickich zakonów w Hiszpanii (oddawała je pod całkowitą kontrolę państwa, wrogiego przecież Kościołowi). "Prawo" to zostało oficjalnie napiętnowane i potępione przez papieża Piusa XI.

Lewicowa propaganda podżegała do czynnych napadów na duchowieństwo i wiernych. 10 maja 1931 roku tak podburzone lewicowe bojówki spaliły kilka kościołów w Madrycie. Przez najbliższych parę dni spalono w całej Hiszpanii około setki kościołów. Rząd Republiki oficjalnie nie popierał tych napaści, ale też nic nie robił, by powstrzymać i ścigać sprawców.

[caption id="attachment_1000" align="alignleft" width="150"] Manuel Azana y Diaz[/caption]

Jasno wyraził zasadę postępowania rządu jeden z jego liberalnych ministrów, Manuel Azana y Diaz, który stwierdził, że wszystkie kościoły Hiszpanii razem wzięte nie są warte życia nawet jednego republikanina. Znamienny epizod, bardzo użyteczny dla poznania antychrześcijańskiej mentalności hiszpańskich republikanów, wydarzył się w 1933 roku w Bilbao. Oto bowiem magistrat tego baskijskiego miasta uchwalił zburzenie pomnika Najświętszego Serca Pana Jezusa. Miejscowym katolikom udało się jednak uzyskać sądowne uchylenie tej decyzji. Dodajmy, że władze miejskie wyasygnowały na zburzenie monumentu ku czci Chrystusa 10 rys. peset, w sytuacji, gdy w kasie miasta nie było pieniędzy na szkoły.

Prymas Hiszpanii, arcybiskup Toledo kardynał Pedro Segura y Saenz, widząc narastający ucisk katolików w Hiszpanii, napisał w swoim liście pasterskim z 6 maja 1931 roku te słowa:

[quote]Jeśli pozostaniemy "cisi i bezczynni", jeśli pozwolimy poddać się ,,apatii i strachowi"... to nie będziemy mieli prawa lamentować, gdy gorzka rzeczywistość pokaże nam, że zwycięstwo należało do nas, lecz nie wiedzieliśmy, co to znaczy walczyć jak dzielni rycerze gotowi na śmierć w chwale.[/quote]

Począwszy od 1936 roku te słowa Prymasa Hiszpanii zyskały dramatycznie na aktualności.

WYBORY 1936 - POCZĄTEK TERRORU

[caption id="attachment_1001" align="alignleft" width="300"] Symboliczna egzekucja pomnika[/caption]

17 lutego 1936 roku odbyły się w Hiszpanii wybory parlamentarne, w wyniku których całkowita władza w tym kraju przeszła z rąk liberałów do lewicy komunistycznej. Fakt ten (przejęcie władzy w wyniku demokratycznych wyborów) jest do dzisiaj interpretowany przez rozmaitych zwolenników "czerwonej Hiszpanii" jako argument mający zamknąć usta wszystkim tym, którzy chcieliby usprawiedliwiać motywacje gen. Franco i dowodzonych przez niego powstańców, którzy zbrojnie wystąpili przeciw rządom wyłonionego po tych wyborach Frontu Ludowego.

Przyjrzyjmy się jednak wynikom tych wyborów. Otóż na hiszpańską prawicę padło 3.783.601 głosów (134 miejsca w parlamencie), na Centrum - 681.047 głosów (55 miejsc), a na szeroki front lewicy czyli Front Ludowy (prym wiedli w nim anarchiści i komuniści) padło 4.176.156 głosów (278 miejsc). Jeśliby zsumować wszystkie głosy oddane na centro-prawicę oznaczałoby to, że to ona, a nie lewica wygrała wybory (4.464.648 do 4.176.156). Jednak lewica potrafiła się zjednoczyć, a ordynacja premiowała wyraźnie zwycięzcę, jakkolwiek minimalnego. Nie po raz ostatni w historii lewica skorzystała na braku zjednoczenia sił centro-prawicowych (por. przykład Polski po 1989 roku).

Jedno jest wszelako pewne: w 1936 roku hiszpańska lewica nie mogła twierdzić, że ma jednoznaczny mandat społeczny do rządzenia. Ponad połowa wyborców oddała swe głosy na przeciwny lewicy obóz polityczny. Hiszpańscy komuniści, dominujący we Froncie Ludowym, nie mieli jednak żadnych skrupułów i przystąpili do bezwzględnego budowania "nowej Hiszpanii". Przede wszystkim i w pierwszej kolejności na trupach tysięcy zamęczonych księży, zakonników i zakonnic. Tak zawsze było w historii "postępu" (zob. "postępową" rewolucję francuską w XVIII wieku), że swojego głównego wroga dostrzegał on w Krzyżu i w tych, którzy przy nim trwali.

Hiszpańska lewica nie kryła się ze swoimi zamierzeniami. Otwarcie nawoływano do powtórzenia w Hiszpanii "osiągnięć" rosyjskiej rewolucji bolszewickiej z 1917 roku (tzn. dokonanie morderstw milionów ludzi i eksterminacji Kościoła).

9 lutego gazeta hiszpańskich socjalistów, "El Socialista" pisała:

[quote]Jesteśmy zdecydowani zrobić w Hiszpanii to, co było zrobione w Rosji. Plan hiszpańskiego socjalizmu i rosyjskiego komunizmu jest taki sam.[/quote]

Wkrótce okazało się jednak, że bolszewicy byli "zbyt łagodni". Oto posłanka socjalistyczna do parlamentu, Margarita Nelken stwierdziła publicznie:

[quote]Chcemy rewolucji, ale rosyjska rewolucja nie może służyć nam za model dlatego, że u nas musi wybuchnąć ogromnymi płomieniem pożar rewolucji, który dostrzegą na całym świecie, i kraj muszą zalać fale krwi, która czerwienią zabarwi morze.[/quote]

[caption id="attachment_1002" align="alignleft" width="227"] Margarita Nelken[/caption]

Słowa szybko zamieniono w czyny. Już 8 marca 1936 roku spalono w Kadyksie szkołę katolicką, dom zakonny i 5 świątyń. 4 maja 1936 roku zanotowano przypadki mordowania księży i działaczy katolickich w Madrycie. Dnia 13 lipca 1936 roku bojówki lewicowe porwały z domu, a następnie zamordowały Jose Calvo Sotelo, przywódcę centro-prawicowej opozycji parlamentarnej.

Pierwsze tygodnie rządów w Hiszpanii Frontu Ludowego były przepełnione przemocą: spalono 170 kościołów, zamordowano 330 osób (w większości księży i przeciwników politycznych lewicy). Historia wyraźnie poświadcza, że:

[quote]mitem jest twierdzenie obrońców (dawnych i dzisiejszych) Frontu Ludowego, że przemoc i wojna domowa w Hiszpanii zaczęła się wraz ze zbrojnym wystąpieniem generała Francisco Franco w lipcu 1936 roku. Przemoc i faktyczna wojna domowa trwała w Hiszpanii już przed początkiem powstania Franco. Była to przemoc stosowana przez lewicowy rząd Frontu Ludowego wobec Kościoła i wobec swoich przeciwników politycznych.[/quote]

Generał Franco nie przystąpił więc - jak głosi dobrze utarta i wciąż odpowiednio ucierana opinia - do obalania rządu, który cieszył się powszechnym zaufaniem obywateli (vide wyniki wyborów z 17 lutego 1936 roku), a jego rządy były pokojowe i pełne tolerancji. W lipcu 1936 roku wszystko wskazywało, że wybiła ostatnia godzina, by powstrzymać diaboliczny eksperyment rewolucjonistów "zalania Hiszpanii morzem krwi".

Machina lewicowego terroru już wcześniej została puszczona w ruch. Rozpoczęła się męczeńska droga Kościoła w Hiszpanii.

W 1937 roku znany polski pisarz Ksawery Pruszyński opublikował książkę "W czerwonej Hiszpanii". Jest ona zapisem jego wrażeń i przeżyć z podróży po ogarniętej rewolucją Hiszpanii. Między innymi opisuje on w niej swoją wizytę w jednej z andaluzyjskich miejscowości:

[quote]Podeszliśmy najpierw do kościoła. W głównej nawie, wysokiej i wielkiej, paliło się pod filarami kilka dużych ognisk. Rozsiedli się tu żołnierze, grając w karty, potłuszczone i wymięte, przyglądając się, jak inni z aluminiowego wojskowego kubka wyrzucali, także grając, duże sześciany kości. W bocznej nawie zupełnie ciemnej - bo światła z ognisk pełzały nisko po ziemi, ginąc w olbrzymim gmachu - tuliły się jakieś postaci. Stanęliśmy w miejscu. Od środka kościoła dolatywał gwar rozmów, przerywanych jakimś okrzykiem, trzask dopalających się polan, suchy stukot wyrzucanych na posadzkę kości. Ciemna nawa dyszała tymczasem ściszonymi szeptami ust mówiących coś wprost w inne usta i głębokim, prawie rytmicznym sapaniem zmęczonych ciężkich oddechów. Z tulących się kilkunastu par nie ruszyła się na nasz widok żadna. Odszedł mnie nawet pierwszy gwałtowny wstrząs... Wrażenie, jakie pozostawało, było to wrażenie potrzeby, zwierzęcej i pierwotnej, wyżywającej się żywiołowo, męcząco i ciężko. Dalej nikt nie oderwał się od uścisków.[/quote]

Ten opis bluźnierczego przemianowania kościoła przez rewolucjonistów na dom schadzek jest nie tylko rzeczywistym, ale i symbolicznym opisem tego, co czynili z Kościołem na opanowanych przez siebie terenach hiszpańscy wyzwoliciele człowieka. Był to przedsmak tego, co czekało Kościół w całej Hiszpanii, gdyby powstanie wojsk gen. Franco nie powstrzymało antychrześcijańskiego szaleństwa. Dość wspomnieć, że na terenach opanowanych przez rewolucjonistów ("strona rządowa") zniszczyli oni ok. 22 tysiące kościołów, a więc niemal połowę świątyń istniejących wówczas w Hiszpanii.

[quote]Dla rewolucjonistów nie było nic świętego, a zezwierzęcenie sięgnęło niewyobrażalnych rozmiarów. Wymyślili nawet specjalny "taniec z trupami" polegający na wywlekaniu ciał z grobów i "tańczeniu" z nimi. W mieście Huesca wywleczone z grobów trupy układano "ku zabawie" w pozycjach kopulacyjnych (por. "małżeństwa rewolucyjne" podczas rewolucji francuskiej). Najczęściej profanowano groby księży, a szczególnie zakonnic. Nieraz wywlekano zabalsamowane ciała zakonnic na ulice, by tam ku uciesze tłumu bestialsko je profanować. W jednym z madryckich kościołów (pod wezwaniem św. Antoniego de Floridad) lewicowcy urządzili sobie "mecz piłki nożnej". Kopano czaszkę świętego, którą wydobyto z relikwiarza.[/quote]

MĘCZEŃSKA DROGA KOŚCIOŁA W HISZPANII

Podczas wojny domowej w Hiszpanii (1936-1939) hiszpańska lewica (tzn. głównie komuniści i anarchiści wspierający siły rządowe) wymordowała ok. 7 tysięcy księży, zakonników i zakonnic. Liczba ta (jeden z hiszpańskich historyków podaje dokładną cyfrę: 6832 osoby) stanowiła 12% kleru ówczesnej Hiszpanii. Z rąk lewicowych rewolucjonistów zginęło wówczas także kilku biskupów. Katolickie duchowieństwo nie padało ofiarą jakiś przypadkowych zamieszek i bandyckich napaści. To była systematyczna, zorganizowana akcja, której celem była całkowita eksterminacja katolickiego duchowieństwa w Hiszpanii.

Co było powodem tego zbrodniczego przedsięwzięcia? Najlepiej wyjaśnił to jeden z czerwonych oprawców, którzy w sierpniu 1936 roku mordowali hiszpańskich misjonarzy klaretynów. Jeden z katów tak mówił do swoich ofiar:

[quote]My nie nienawidzimy was, ale wasz stan i strój, jaki nosicie. Zrzućcie te sutanny, a staniecie się tacy sami, jak my i wtedy was uwolnimy.[/quote]

Nie chodziło więc o rzekome indywidualne "winy " księży i zakonników. Powodem, zasługującym w oczach hiszpańskiej lewicy, na skazanie ich na śmierć była ich szczególna służba Chrystusowi jako Jego kapłani. Powodem męczeństwa była przynależność do Kościoła. Ciągle mało, za mało upowszechnia się wiedzy o tym heroicznym okresie Kościoła w Hiszpanii. Gdy czyta się zapisy tamtych wydarzeń, trudno oprzeć się wrażeniu, że czytamy opisy z życia Kościoła w katakumbach, prześladowanego i rozszarpywanego przez lwy w rzymskich amfiteatrach. Na arenach, gdzie ścierały się ze sobą siły nienawiści i miłości, pogarda i przebaczenie, nikczemność i największa ofiara.

Potęga nienawiści i potęga miłości przebaczającej. Oto milicjanci aresztowali proboszcza z Navolmorales, który przy aresztowaniu powiedział do nich: "Chcę cierpieć dla Chrystusa". Oni odparli: "A tak? No to umrzesz tak, jak Chrystus". Następnie poddali księdza okrutnemu biczowaniu, przywiązali mu później drewnianą belkę do pleców, napoili octem i ukoronowali go koroną z cierni. Dowódca oprawców powiedział do księdza: "Bluźnij, a przebaczymy ci." Torturowany kapłan odparł: "To ja wam przebaczam i błogosławię". Milicjanci po dyskusji zrezygnowali z pierwotnego zamiaru ukrzyżowania księdza. Zginął rozstrzelany. Przed śmiercią jego ostatnim życzeniem było być odwróconym twarzą do plutonu egzekucyjnego, by móc błogosławić swoim prześladowcom.

A oto świadectwo pozostawione przez kleryka Salvadora Pigem, który wraz z innymi 50 współbraćmi ze zgromadzenia klaretynów został rozstrzelany przez rewolucjonistów 2 sierpnia 1936 roku w Barbastro. W 1952 roku ekshumowano jego ciało. Znaleziono przy nim kalendarzyk, w którym tuż przed śmiercią zanotował następujące słowa, swój testament:

[quote]Zabijają nas z nienawiści do religii. Panie, przebacz im. Nie stawialiśmy żadnego oporu, a nasze zachowanie było bez zarzutu. Niech żyje Niepokalane Serce Maryi! Zastrzelą nas, ponieważ jesteśmy zakonnikami. Nie płaczcie nade mną. Jestem męczennikiem Jezusa Chrystusa. Kochana mamo, nie płacz. Jezus chce mojej krwi i ja ją przeleję z miłości do Niego. Będę męczennikiem! Pójdę do nieba. Tam na ciebie poczekam[/quote].

Heroiczna odwaga przyznania się do swojej wiary i pomocy bliźniemu. Pierwszy Cygan wyniesiony na ołtarze, beatyfikowany przez Jana Pawła II4 maja 1997, Zefiryn Gimenez Malla został zamordowany 2 sierpnia 1936 roku w Barbastro, gdy stanął w obronie zaaresztowanego młodego księdza. Podczas rewizji znaleziono u bł. Zefiryna "dowód obciążający" w postaci różańca. Znajomy milicjant namawiał go, by potajemnie oddał mu różaniec, a tym samym ocali życie. Zefiryn nie wyparł się wiary. Został rozstrzelany. Umierał z różańcem w ręku i okrzykiem: Niech żyje Chrystus Król!

25 października 1992 roku, w swojej homilii wygłoszonej podczas jednej z Mszy Św. beatyfikacyjnych hiszpańskich męczenników, Ojciec Święty Jan Paweł II powiedział:

[quote]W dniu dzisiejszym dziękujemy za tę moc, która stała się udziałem męczenników na ziemi hiszpańskiej. Moc wiary, nadziei i miłości, która okazała się potężniejsza od przemocy. Zwyciężyła okrucieństwo egzekucyjnych plutonów i całego systemu zorganizowanej nienawiści.[/quote]

Podczas swojej ostatniej pielgrzymki do ojczyzny Jan Paweł II z mocą nawoływał do spisania martyrologium (tzn. spisu męczenników) Kościoła XX wieku. Trzeba poznać, możliwie z imienia i nazwiska ofiary tych systemów zorganizowanej nienawiści, u których podstaw leżała ciągle ta sama myśl:

[quote]stworzenie nowego człowieka, nie na Boże podobieństwo, ale na podobieństwo mniej lub bardziej wydumanej ideologii. Czy to będzie oświecenie (rewolucja francuska), rasistowski narodowy - socjalizm (III Rzesza), czy lewicowe mrzonki o "nowej" Hiszpanii - rezultat zawsze jest ten sam: odrzucenie Boga i Jego Kościoła (stwórcą już nie jest Bóg, ale ideologia) i ograniczanie wolności dla "wrogów wolności", a najlepiej ich całkowita eliminacja - czy to na barkach na Loarze (rewolucja francuska), czy w gułagach (Związek Sowiecki), obozach koncentracyjnych (III Rzesza) czy w masowych egzekucjach (czerwona Hiszpania).[/quote]

Sam Jan Paweł II od lat daje przykład, przez swoje liczne beatyfikacje i kanonizacje, jak spisywać wspomniane martyrologium. Nie tylko przecież chodzi w nich (choć przede wszystkim) o potwierdzenie heroiczności chrześcijańskich cnót. Są one także szczególnym zapisem zbrodni ateistycznych ideologii. Odnosi się to także do ofiar lewicowego terroru szalejącego podczas hiszpańskiej wojny domowej, które Jan Paweł II niejednokrotnie wynosił na ołtarze. Wszyscy oni zginęli z rąk budowniczych, nowej, czerwonej Hiszpanii.

Zdawajmy sobie z tego sprawę, skoro najczęściej w telewizji przemilcza się ten fakt podając enigmatyczny komentarz, że "papież beatyfikował ofiary wojny domowej w Hiszpanii". Pamiętajmy o ofiarach, ale pamiętajmy również, kto był katem. Warto zapoznać się z liczbą już wyniesionych przez naszego Ojca Świętego hiszpańskich męczenników, by wyrobić sobie pogląd na ogrom prześladowań, jakim był poddany Kościół przez rząd ludowy w latach 1936-1939. A trzeba pamiętać, że liczba tych beatyfikowanych męczenników jest zaledwie drobnym ułamkiem ogólnej liczby ofiar prześladowania Kościoła w tamtym okresie.

Beatyfikacje hiszpańskich męczenników przez Jana Pawła II:

27 wrzesień 1992: beatyfikacja s. Nazarii Ignacia March Mesa - założycielki Misjonarek Krucjaty Kościoła. Zamordowana przez rewolucjonistów w 1936 r.

25 październik 1992: beatyfikacja 71 bonifratrów oraz 51 misjonarzy klaretynów zamordowanych przez rewolucjonistów 2 sierpnia 1936 w Barbastro.

10 październik 1993: beatyfikacja 11 hiszpańskich męczenników zamordowanych przez rewolucjonistów; w tym dwóch biskupów: bp Diego Ventaja Milan z Almerii oraz bp Manuel Medina Olmos z Guadix.

1 październik 1995: beatyfikacja 45 kapłanów i ludzi świeckich zamordowanych przez lewicowców w II połowie 1936 roku. M. in. bp Anzelm Polanco Fontecha z Teruel, ks. Dionizy Pamplona (ks. Dionizy uciekł z więzienia do swojego kościoła, by tam spożyć konsekrowane hostie i tym samym uchronić je przed profanacją; krótko po tym ponownie uwięziony i rozstrzelany) i Fidel Fuidio Rodriguez - człowiek świecki, wybitny archeolog, został aresztowany za publiczne noszenie krzyża, na szyi.

[caption id="attachment_1006" align="alignleft" width="184"] Pierwszy Cygan wyniesiony
na ołtarze, beatyfikowany
przez Jana Pawła II
4 maja 1997
Zefiryn Gimenez Malla[/caption]

4 maja 1997: beatyfikacja biskupa Florentyna Asensio Barroso oraz Zefiryna Gimeneza Malla, zamordowanych przez lewicowców w sierpniu 1936. Bp Barroso był poddany torturom podczas przesłuchania. Podczas ich trwania jeden z oprawców rzekł do niego drwiąco: "Nie bój się. Jeśli to, co mówisz jest prawdą, wkrótce będziesz w raju." Bł. bp Barroso odpowiedział: "Tak, tam będę się za was modlił".

10 maj 1998: beatyfikacja s. Marii Sagrario od św. Alojzego Gonzagi (karmelitanki), s. Ryty Dolores Pujalte Sanchez i s. Franciszki Aldea Araujo ze Zgromadzenia Sióstr Miłosierdzia Najświętszego Serca Jezusa oraz s. Marii Gabrieli de Hinojosa i jej sześciu towarzyszek z Zakonu Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w Madrycie. Zakonnice te zostały zamordowane przez rewolucjonistów w okresie od lipca do listopada 1936. Były "bardzo niebezpieczne" dla lewicowego reżimu: bł. s. Ryta w dniu jej rozstrzelania miała 83 lata i była niewidoma.

7 marzec 1999: beatyfikacja ks. Emanuela Sierra i o. Wincentego Solera z jego sześcioma towarzyszami z zakonu augustianów - zamordowani przez rewolucjonistów w lipcu i sierpniu 1936.

Słowa Ojca Świętego wypowiedziane podczas tej ostatniej uroczystości beatyfikacyjnej najpełniej podsumowują sens ofiary hiszpańskich męczenników:

[quote]bNie umarli w imię jakiejś ideologii, ale dobrowolnie ofiarowali swoje życie za Kogoś, kto pierwszy umarł za nich. W ten sposób oddali Chrystusowi dar, który od Niego otrzymali.[/quote]

Przypomnijmy: w zdecydowanej większości wypadków omawiane tutaj prześladowania Kościoła w Hiszpanii miały miejsce podczas pierwszych paru miesięcy trwania "władzy ludowej" w Hiszpanii. Nie trudno więc odpowiedzieć sobie na pytanie, co by dalej działo się z hiszpańskim Kościołem, gdyby rewolucjoniści (stanowiący wówczas formalnie legalny rząd) mogli bez przeszkód przez dłuższy czas rządzić Hiszpanią.

[caption id="attachment_1007" align="alignleft" width="460"] Franco[/caption]

Dopiero wystąpienie generała Franco zapoczątkowało powstanie przeciw nieludzkiemu i antychrześcijańskiemu reżimowi Rządu Ludowego. Wojna domowa, jak każda wojna, jest czymś strasznym. Również wojska gen. Franco nie wolne były od morderstw i okrucieństw. Jednak pamiętajmy, że to nie Franco rozpoczął wojnę domową w Hiszpanii. Prześladowania Kościoła i przeciwników politycznych rządu ludowego były w pełnym toku jeszcze przed rozpoczęciem powstania przez tego dowódcę. Nie chodzi o to, by apoteozować jego działania. Jednak fakty historyczne są jednoznaczne. Wystąpienie Franco przeciw rządowi ludowemu było ostatnią deską ratunku dla prześladowanych katolików i umęczonej Hiszpanii, której groziła nie tylko gwałtowna utrata własnej, katolickiej tożsamości, ale i "bratnia pomoc" ze strony "ojczyzny światowego proletariatu" (Związku Sowieckiego).

Grzegorz Kucharczyk, artykuł "Zakłamana wojna domowa w Hiszpanii" ("Miłujcie się")

Artykuł Chcieli powtórzyć rewolucję bolszewicką. Uczeń przerósł mistrza, czyli „morze zabarwione czerwienią krwi” pochodzi z serwisu Niezłomni.com.

Adolf Hitler: W Hiszpanii [podczas wojny domowej 1936-39] postawiliśmy na niewłaściwego konia. Byłoby dla nas lepiej udzielić poparcia republikanom. Oni reprezentują lud. Zawsze moglibyśmy później uczynić z tych socjalistów dobrych narodowych socjalistów. Ludzie skupieni wokół Franco to wszystko reakcyjny kler, arystokraci i bogacze - nie mają oni nic wspólnego z nami nazistami.

za "Wojna Hitlera" Davida Irvinga

Artykuł O tym, jak Hitler żałował porozumienia z generałem Franco. „Oni nie mają nic wspólnego z nami nazistami” pochodzi z serwisu Niezłomni.com.