Od 1659 r. trwała wojna polsko-rosyjska, a przedmiotem sporu była między innymi Ukraina. W grudniu 1666 r. wojsko kwarciane zostało rozbite przez Kozaków pod dowództwem Piotra Doroszenki, który rok wcześniej został hetmanem kozackim. Kozacy po raz pierwszy od ugody hadziackiej z 1658 r. walczyli przeciwko Rzeczypospolitej. Zmusiło to Polskę do szukania porozumienia z Rosją.

W traktacie w Andruszowie z 30 stycznia 1667 r. Dniepr uznano za granicę posiadłości obu stron na Ukrainie. Doroszenko zabiegał o protekcję w Stambule, stawiając sobie za cel zjednoczenie Ukrainy rozdartej między dwa państwa. W październiku 1669 r. z pomocą Tatarów bezskutecznie oblegał hetmana Jana Sobieskiego w obozie warownym pod Podhajcami. W wyniku porażki musiał uznać się za poddanego króla polskiego. W 1668 r. próbował wzniecić na Ukrainie Lewobrzeżnej powstanie antyrosyjskie. W 1670 r. zażądał od Rzeczypospolitej uprawnień przekreślających faktycznie jej zwierzchnictwo nad Ukrainą. Władzę hetmańską przekazano jego rywalowi Michałowi Chanence, a Doroszenko udał się pod opiekę sułtana.

Na skutek interwencji Doroszenki w Stambule, Adila Gireja, zniechęconego po klęsce pod Podhajcami, zastąpił w chanacie krymskim wojowniczy Selim Girej. Oddziały kozacko-tatarskie rozpoczęły wojnę z Rzecząpospolitą, natrafiając na nieliczne (4 tys.), ale świetnie dowodzone przez hetmana Jana Sobieskiego wojsko koronne. Z powodzeniem zastosował on taktykę z kampanii podhajeckiej, polegającą na atakach jazdy na najsłabsze punkty przeciwnika. Odniósł błyskotliwe zwycięstwa pod Bracławiem (26 sierpnia 1671 r.) i Kalnikiem (21 paździenika) oraz poddał królowi Michałowi Korybutowi Wiśniowieckiemu szereg innych miast. Militarne sukcesy nie zostały wykorzystane z winy dworu, obawiającego się wzmocnienia pozycji Sobieskiego, któremu zwycięstwa przysporzyły znacznej popularności.

Opis bitwy:

Gdy do stojącego pod Oryninem (w pobliżu Kamieńca Podolskiego) Jana Sobieskiego doszła wieść o odejściu z Ukrainy znacznych sił tatarskich, hetman doszedł do wniosku, że jest to doskonały moment do rozpoczęcia działań ofensywnych. Wobec tego 20 sierpnia z samą jazdą i dragonią ruszył komunikiem przeciwko stojącym w okolicach Pieczary wojskom kozacko-tatarskim. Pomimo, że żołnierze Sobieskiego szli nocami po bezdrożach, nie zdołali zaskoczyć nieprzyjaciela. W porę ostrzeżeni Kozacy i Tatarzy schronili się wBracławiu, przy czym Kozacy zajęli górne miasto, a Tatarzy dolne. Gdy próba wywabienia Kozaków i Tatarów nie powiodła się, Sobieski skierował swe siły między oba miasta i odciął w ten sposób Kozaków od Tatarów. Znajdujący się w dolnym mieście Tatarzy rzucili się do ucieczki, a w pogoń za nimi ruszyły prawie wszystkie siły Sobieskiego. Uciekających Tatarów ścigano aż do odległego o 30 km Batoha i całkowicie rozproszono. Znajdujący się w górnym mieście Kozacy, widząc klęskę Tatarów, poddali się. Według relacji dowódcy wojsk tatarskich Omera Alego Tatarzy stracili w bitwie i pościgu 500 zabitych.

źródło: Muzeum Historii Polski / Wikipedia

opublikowane na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 3.0 Polska

Artykuł 26 sierpnia 1671 r.: błyskotliwe zwycięstwo Jana III Sobieskiego. Jego sukcesy nie zostały wykorzystane z winy dworu pochodzi z serwisu Niezłomni.com.