Potem poborca ze zbirów pomocą,
Przyszedł dla cara wybierać żołnierzy,
Na kwiat narodu napadając nocą,
By z najpiękniejszej złupić kraj młodzieży.
I tnąc latorośl wśród szczepów zarodu,
Na długo odjąć drzewu możność płodu.

Więc trzeba było jąć się kos, oręży,
By stoczyć walkę choćby z piorunami,
Umrzeć, by umrzeć, bo w Polsce nie ciężej,
Wolnym i dumnym upaść pod kulami,
Niż dnie swe kończyć od rodziny z dala,
Jak podły żołdak w służbie u Moskala.

Natenczas każdy, w kim tlał ogień żywy,
Wrzała krew młoda i polskości znamię
Zostało w duszy, boju tylko chciwy
Brał kil do ręki lub kosę na ramię
I szedł do lasu, by w myśli prostaczej,
Utworzyć zastęp i wszcząć bój rozpaczy.

I zajaśniały owe wielkie czyny,
Jakich nam dzieje przedstawiają całe
Gdy dwóchset młodzi, jak Termopil syny,
By resztę braci zasłonić się dało,
Mężnie na paszcze rzuca się armatnie
I tam znajduje swe chwile ostatnie.

[13 marca 1863 r.]

Artykuł August Barbier i wiersz ,,Atak pod Węgrowem”. Atak kosynierów na rosyjskie armaty niczym heroiczna walka Spartan pod Termopilami pochodzi z serwisu Niezłomni.com.

Kazimierz Wybranowski to pseudonim literacki Romana Dmowskiego, głównego ideologa Narodowej Demokracji, twórcy Obozu Wielkiej Polski (1926) i Stronnictwa Narodowego (1928). Jego Myśli nowoczesnego Polaka (1903) uważane są za tekst fundamentalny dla narodowej orientacji politycznej. On sam - za czołową postać tego nurtu. Dmowski był wobec polskiej tradycji krytyczny. Wskazywał na jałowość mitologii powstańczej, na szkodliwość czynów zbrojnych z góry skazanych na przegraną. Jego wizja narodu była pod wieloma względami bliska koncepcji społeczeństwa obywatelskiego: Polacy mają walczyć o niepodległość poprzez rozszerzanie obszarów wolności, zakładanie związków i stowarzyszeń, szerzenie oświaty - zwłaszcza wśród ludu. Dążył do tego, by „wprowadzić lud do narodu” - do narodu, który przez stulecia był przede wszystkim szlachecki.

Istnieje pogląd, że to inspirowana w dużej mierze przez Dmowskiego działalność oświatowa endecji sprawiła, iż w roku 1920 w Polsce lud wystąpił przeciw bolszewikom, ponieważ poczuł się związany z narodem polskim, nie zaś ze światową rewolucją proletariacką. (…) Idea zbliżenia z Rosją carską, połączona z uznaniem Niemiec za naszego głównego wroga, wielu wydaje się co najmniej wątpliwa, jednak to dzięki meandrom tej idei udało się Dmowskiemu na konferencji paryskiej 1919 roku w sposób przekonujący przedstawić polskie prawa do ziem pod zaborem pruskim, tak, że je odzyskaliśmy. Był - czemu nawet jego wrogowie nie zaprzeczają - niezwykle zręcznym i skutecznym dyplomatą.”

„Dmowski - fatalne dziedzictwo”, Magazyn Świąteczny, 5-6 listopada 2005

Artykuł ,,Inspirowana w dużej mierze przez niego działalność oświatowa sprawiła, iż w roku 1920 w Polsce lud wystąpił przeciw bolszewikom, ponieważ poczuł się związany z narodem polskim, nie ze światową rewolucją proletariacką” pochodzi z serwisu Niezłomni.com.