Na obrazie: Carl Emil Doepler - obraz "Procesja Bożego Ciała"

Kościelne święto Najświętszego Ciała i Krwi Chrystusa to jedna z największych katolickich uroczystości w kalendarzu liturgicznym. Co ciekawe, na początku swego istnienia uznana została za herezję.

Początek tradycji obchodzenia święta Bożego Ciała sięga XIII wieku. U progu tego stulecia – na Soborze Laterańskim IV (1215) - w Kościele katolickim przyjęto dogmat o transsubstancjacji, czyli przemianie substancji chleba i wina, w ciało i krew Chrystusa z zachowaniem ich naturalnych przypadłości takich jak smak, wygląd, forma itp. Wiązało się to z coraz mocniejszymi wpływami filozofii greckiej oraz tradycji scholastycznej w teologii Kościoła zachodniego.

[caption id="attachment_3337" align="aligncenter" width="800"] Eucharystia w procesji w Stargardzie Szczecińskim[/caption]

Wraz z ogłoszeniem dogmatu, wzrosło zainteresowanie kultem Eucharystii, która przestawała być jedynie elementem liturgii, lecz coraz mocniej postrzegana była jako dowód na trwałą obecność Chrystusa na Ziemi. Święto eucharystyczne przypadało w tym okresie zwyczajowo w Wielki Czwartek, w czasie, którego – zgodnie z tradycją ewangeliczną – Jezus po raz pierwszy dokonał przemiany chleba i wina w swoje Ciało i Krew.

Herezja

[caption id="attachment_3338" align="alignright" width="188"] Św. Julianna z Cornillon - beatyfikowana w 1264 roku przez Urbana IV. Kanonizacji w 1869 dokonał Pius IX[/caption]

Głównym bodźcem do ustanowienia oddzielnego święta Ciała i Krwi Chrystusa, niezależnego od obchodów Triduum Paschalnego, były objawienia, jakich doznała przeorysza zgromadzenia augustianek w Mont Cornillon koło Liege, św. Julianna z Cornillon. Około roku 1207, jako szesnastoletnia dziewczyna, przeżyła pierwsze widzenia, choć były one jeszcze mgliste i niezrozumiałe. Zgodnie z tradycją hagiograficzną, dopiero kilkanaście lat później, w 1245 roku, św. Juliannie ukazać miał się Chrystus, który w widzeniu domagał się ustanowienia święta Eucharystii na pierwszy czwartek po święcie Trójcy Przenajświętszej. Miało mieć ono charakter radosny i dziękczynny, inny od podniosłej atmosfery Wielkiego Czwartku.

O swoich objawieniach Julianna opowiedziała bł. Ewie z Liege – pustelniczce żyjącej pod rygorem rekluzji (kontaktowania się ze światem jedynie przez kratę lub okienko), oraz augustiance Izabeli z Mont Cornillon. Wkrótce informacja o objawieniach dotarła również do ówczesnego biskupa Liege Roberta z Thourotte, który zlecił lokalnym teologom zbadanie sprawy.

Po pozytywnym werdykcie komisji teologicznej, która uznała objawienia Julianny za zgodne z nauką Kościoła, w 1246 z inicjatywy Roberta odbyła się pierwsza procesja eucharystyczna w dniu wskazanym w objawieniach. Jednakże jeszcze tego samego roku biskup zmarł, a w kręgach kościelnych pojawiły się wątpliwości dotyczące objawień i rzetelności badań komisji teologów. Wkrótce zaczęto również wysuwać przeciwko Juliannie oskarżenia o herezję, a decyzję o wprowadzeniu święta Bożego Ciała w diecezji Liege, uznano za przedwczesną. Zarzuty te spowodowały, że święto przestało być obchodzone.

Urban IV - papież od Bożego Ciała

[caption id="attachment_3339" align="alignright" width="344"] Papież Urban IV[/caption]

Pod wpływem tych oskarżeń św. Julianna opuściła Mont Cornillon i po kilkuletniej tułaczce po okolicznych klasztorach zmarła w 1258 w Fosses-La-Ville. Sprawa święta Eucharystii nie została jednak zapomniana. Za namową bł. Ewy z Liege problemem tym zajął się Jakub Pantaléon z Troyes, ówczesny archidiakon w Liege, a późniejszy biskup Verdun, patriarcha Jerozolimy, a od 1261 papież Urban IV. W czasie pełnienia kolejnych godności kościelnych, wielokrotnie podnosił sprawę kultu Bożego Ciała i Krwi, oskarżenia wysuwane przeciwko św. Juliannie uznając za niesłuszne i nieprawdziwe.

Do ostatecznego uznania święta Bożego Ciała za ogólnokościelne, Urbana IV skłonił jednak dopiero cud eucharystyczny, jaki miał miejsce w Bolsenie (w środkowych Włoszech) w 1263 roku. W czasie jednej z Mszy, podczas przemienienia, odprawiający kapłan zauważyć miał, że z konsekrowanej hostii, wprost na leżący na ołtarzu korporał, zaczynały spadać krople krwi. Poplamiona krwią chusta została przesłana papieżowi, który w tym czasie przebywał w Orvieto w Umbrii. Urban IV umieścił relikwię w tutejszej katedrze, a pod wpływem fascynacji cudem rozpoczął aktywne starania, których celem miało być ustanowienia święta Najświętszego Ciała i Krwi Chrystusa obowiązującego dla całego Kościoła katolickiego.

Święto kościelne

Ułożenie liturgii i tekstów odczytywanych w czasie święta, papież zlecić miał samemu św. Tomaszowi z Akwinu, który na tę okazję stworzył jeden z najpiękniejszych hymnów kościelnych pt. „Pange lingua” (Sław języku...).

[caption id="attachment_3340" align="alignright" width="410"] Carl Emil Doepler - obraz "Procesja Bożego Ciała"[/caption]

11 sierpnia 1264 roku papież Urban ogłosił bullę Transiturus de hoc mundo, na mocy której Boże Ciało stało się świętem całego Kościoła. W październiku tego samego roku papież zmarł, a o uroczystościach święta Bożego Ciała zapomniano. Przypomniał o nim dopiero w 1314 roku papież Klemens V. Ostatecznie jednak uroczystość zatwierdził Jan XXII, który włączając bullę z 1264 roku do zbioru praw kanonicznych tzw. Klementyn, nadał postanowieniu Urbana IV moc obowiązującą. W 1389 roku, papież Urban VI, wliczył uroczystości Najświętszego Ciała i Krwi w poczet głównych świąt Kościoła.

Boże Ciało przyjęło się wkrótce głównie na terenie Francji, Niemiec i Włoch. Tam też kształtowały się pierwsze tradycje związane z obchodzeniem tego dnia. W środowiskach niemieckich powstał m.in. zwyczaj procesji do czterech ołtarzy i odczytywania przy nich ewangelii nawiązujących do tematyki święta. Stamtąd najpewniej obyczaj trafił na grunt polski.

W Polsce, Boże Ciało obchodzone było od 1320 roku, kiedy biskup krakowski Nankier ustanowił je dla diecezji krakowskiej. Jednakże za święto obowiązujące we wszystkich diecezjach polskich uznał je dopiero synod gnieźnieński z 1420 roku.

Sebastian Adamkiewicz, źródło: Histmag.org

Wolna licencja – ten materiał został opublikowany na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 3.0 Polska.

[caption id="attachment_3341" align="aligncenter" width="1558"] Vaduz, Liechtenstein, 2007[/caption]

[caption id="attachment_3342" align="aligncenter" width="800"] Procesja Bożego Ciała w Łowiczu[/caption]

Artykuł Boże Ciało – na początku było herezją… pochodzi z serwisu Niezłomni.com.

[caption id="attachment_22289" align="alignright" width="275"] Franciszka Siedliska[/caption]

Bł. Franciszka Siedliska (12 listopada 1842 – 21 listopada 1902)

Założycielka zgromadzenia sióstr nazaretanek urodziła się w ziemiańskiej rodzinie osiadłej w majątku Roszkowa Wola koło Nowego Miasta nad Pilicą. Odebrała dobre wykształcenie pod względem świeckiego obycia i umiejętności, ale jej pobożność rozwijała się na marginesie życia domowego, ponieważ rodzice – co było w owym czasie dość powszechne – zobojętnieli na sprawy religijne. Na szczęście dziewczynka trafiła na dobrego kapłana przygotowującego ją do pierwszej Komunii Świętej i dzięki jego kierownictwu duchowemu zachowała i rozwinęła otrzymany w sakramentach dar łaski uświęcającej.

Franciszka uczyła się między innymi śpiewu i tańca, ojciec zaś miał nadzieję, że zostanie ona muzykiem i wyraził sprzeciw, gdy dowiedział się, że jego młoda córka chce wstąpić do zakonu. W roku 1860 z powodu złego stanu zdrowia Franciszki i jej matki rodzina wyjechała zagranicę „do wód” (jak się wówczas określało uzdrowisko). Z powodu wybuchu powstania 1863 roku nie mogli od razu wrócić do ojczyzny. Tam Błogosławiona postanowiła ostatecznie poświęcić się Bogu, złożyła prywatny ślub czystości i zdecydowanie sprzeciwiła się ojcu, chcącemu wydać ją za mąż.

Przez posłuszeństwo nie wstąpiła jednak od razu do zakonu. Jej postawa pełna miłości i przykładu cnót przełamała w końcu opór ojca i skruszyła jego długo zamknięte na łaskę serce, tak że – umierając w roku 1870 – pan Adolf Siedliski był w pełni pojednany z Bogiem i opatrzony świętymi sakramentami. Franciszka mogła zrealizować swój zamiar służby Bożej, co rozpoczęła od zapisania się Trzeciego Zakonu św. Franciszka.

[caption id="attachment_22290" align="alignleft" width="400"] Franciszka Siedliska[/caption]

Gdy wróciła do kraju, jej kierownikiem duchowym został kapucyn Leander Lendzian, ten sam, który towarzyszył jej po raz pierwszy w drodze do przyjęcia sakramentu Ołtarza. On właśnie polecił jej misję założenia nowego zgromadzenia żeńskiego i zapewnił, że taka jest wola Boża, którą rozpoznał. Panna Siedliska udała się do Rzymu, w Polsce bowiem, wobec prześladowań religii przez władze carskie nie mogła liczyć na możliwość założenia zakonu. Jej plany pobłogosławił Ojciec Święty Pius IX i wydał zgodę na powstanie pierwszego konwentu Zgromadzenia Sióstr Najświętszej Rodziny z Nazaretu w roku 1875. Przy pisaniu konstytucji zgromadzenia pomagali jej wybitni kapłani przebywający akurat w Wiecznym Mieście, a wśród nich zmartwychwstaniec Piotr Semenenko.

Przyjmując habit nazaretański, Franciszka Siedliska przyjęła imię Marii od Pana Jezusa Dobrego Pasterza, a charyzmat jej wspólnoty wyrażają jej własne słowa, odnoszące się do domku Świętej Rodziny w Nazaret:

„Domek Nazaretański niczym się nie odznaczał, nic nadzwyczajnego na zewnątrz nie czyniono; a jednak upodobanie Boże spoczywało na nim, bo umysły, serca, uczucia, wola jego mieszkańców były zwrócone do Boga, ku Niemu skierowane i każda z Trzech Osób Najświętszej Rodziny spełniała to najdoskonalej, do czego Bóg ją powołał”.

Siostry miały więc, utwierdzone w Bożej i wzajemnej miłości, pracować nad udoskonaleniem własnym i wychowaniem społeczeństwa do życia z Bogiem, poprzez prowadzenie młodzieży do sakramentów, opiekę nad potrzebującymi i przygotowanie dorosłych do przyjęcia chrztu bądź konwersji na prawdziwą religię.

Do Polski siostrze Marii udało się dotrzeć na początku lat osiemdziesiątych. Dwa pierwsze domy zakonne założyła w Krakowie, następnie działała we Lwowie, w Wadowicach i w Częstochowie. Nie ograniczała się jednak do służby swym rodakom w kraju, docierając również tam, gdzie zgromadzeni byli na emigracji – do Paryża, Londynu czy nawet Chicago. Ostatnim miejscem, do jakiego dotarła, była stolica chrześcijaństwa, w której niegdyś papież zatwierdził jej pierwszą fundację. Tam nadszedł dla niej dzień narodzin dla nieba – 21 listopada 1902 roku.

Jan Paweł II w homilii wygłoszonej podczas obchodów beatyfikacyjnych 23 kwietnia 1989 ogłosił, iż siostra Maria od Pana Jezusa Dobrego Pasterza pozostaje „apostołką godności ogniska rodzinnego”.

Kościół wspomina bł. Marię Siedliską 25 listopada.

źródło: PCH24.pl

Artykuł Apostołka godności ogniska rodzinnego. Bł. Franciszka Siedliska – założycielka zgromadzenia nazaretanek pochodzi z serwisu Niezłomni.com.