25 lipca 1908 r. we Lwowie urodził się Stanisław Kasznica - oficer Wojska Polskiego, uczestnik kampanii polskiej 1939 r., członek m.in. tajnej Organizacji Polskiej i Narodowych Sił Zbrojnych (NSZ), powstaniec warszawski; od 1945 r. ostatni komendant główny NSZ.

Aresztowany w lutym 1947 r. Po brutalnym śledztwie Wojskowy Sąd Rejonowy w Warszawie skazał Kasznicę na karę śmierci. Wyrok został wykonany 12 maja 1948 r. w więzieniu mokotowskim. Szczątki ostatniego dowódcy NSZ zidentyfikowano w lutym 2013 r. po ekshumacjach prowadzonych przez IPN na "Łączce" Cmentarza Wojskowego na warszawskich Powązkach.

25.07.1908 ur. się Stanisław Kasznica
Ostatni komendant NSZ
Torturowany prawie przez rok
Mimo tortur nie załamał się
Rozstrzelany 12.05.1948 pic.twitter.com/a07auhAabx

— Ann (@analizuje) 25 lipca 2017

https://www.youtube.com/watch?v=j3nN623mlPg

Artykuł 25 lipca 1908 r. urodził się Stanisław Kasznica, ostatni komendant główny NSZ [WIDEO] pochodzi z serwisu Niezłomni.com.

2 marca 1948 roku Wojskowy Sąd Rejonowy w Warszawie skazał na karę śmierci ppłk. Stanisława Kasznicę - komendanta Narodowych Sił Zbrojnych, po wojnie działacza konspiracji Narodowego Zjednoczenia Wojskowego oraz kpt. Lecha Neymana - członka Komendy Głównej NSZ. Obaj zostali straceni 12 maja 1948 roku w więzieniu przy ul. Rakowieckiej.

Szczątki ppłk. Kasznicy odnaleziono latem 2012 roku w kwaterze „Ł” Cmentarza Wojskowego na warszawskich Powązkach. 20 lutego 2013 roku IPN poinformował o zidentyfikowaniu ppłk. Kasznicy. Ostatni komendant NSZ został uroczyście pochowany 27 września 2015 roku w powązkowskim Panteonie – Mauzoleum Wyklętych-Niezłomnych, wraz z 35 innymi żołnierzami podziemia niepodległościowego, których szczątki odnaleziono na "Łączce".

Nosił pseudonimy „Maszkowski”, „Przepona”, „Wąsal”, „Wąsowski”, „Stanisław”, „Stanisław Piotrowski”. Porucznik Wojska Polskiego, podpułkownik i komendant Narodowych Sił Zbrojnych, kawaler orderu Virtuti Militari V klasy i Krzyża Walecznych. Żołnierz Września i konspiracji, po wojnie w szeregach antykomunistycznego podziemia, działacz narodowy.

Jego ciało po śmierci przyobleczono w mundur Wehrmachtu i wrzucono do zbiorowej bezimiennej mogiły. Dziś spoczywa w Panteonie-Mauzoleum Żołnierzy Wyklętych- Niezłomnych na Łączce na Powązkach Wojskowych w Warszawie.

Urodzony w 1908 roku Stanisław imię otrzymał po ojcu, profesorze prawa, senatorze II RP i dwukrotnym rektorze Uniwersytetu Poznańskiego. Stanisław – junior też chciał zostać prawnikiem, studia ukończył w 1933 w Poznaniu, aplikację odbywał w kancelarii w Warszawie, w 1935 objął radcostwo prawne w garbarni Rogowskich w Gnieźnie. Przed wybuchem wojny zdał w Poznaniu egzamin adwokacki. Wcześnie też rozpoczął działalność polityczną w Obozie Wielkiej Polski. Od kwietnia 1934 działał w Obozie Narodowo-Radykalnym (ONR-ABC). Był członkiem wewnętrznej tajnej struktury ONR pod nazwą Organizacja Polska.

Walczył jako oficer we Wrześniu’39, a po klęsce, już w październiku rozpoczął konspiracyjną działalność niepodległościową w szeregach Grupy „Szańca”, wywodzącej się z przedwojennego ONR- „ABC”. Był członkiem powołanego na przełomie lat 1939–1940 Komisariatu Cywilnego, kadrowej organizacji obozu narodowego, której celem było przygotowanie administracji na wyzwolonych spod okupacji terenach Polski. Po utworzeniu NSZ pełnił funkcję szefa Administracji Ogólnej w strukturach Służby Cywilnej Narodu. Walczył w Powstaniu Warszawskim. Od września 1944 r. do stycznia 1945 r. był komendantem Okręgu NSZ Częstochowa, następnie od stycznia do sierpnia 1945 r. komendantem Inspektoratu „Zachód” NSZ-OP. Od czerwca 1945 r. szef wywiadu OP, a od sierpnia 1945 r. p.o. komendanta głównego NSZ-OP. Na przełomie 1945 i 1946 r. wraz z grupą kadry NSZ-OP wszedł do NZW.

„Wpadł” 15 lutego 1947, w Zakopanem został aresztowany przez funkcjonariuszy Departamentu III MBP. Ci, którzy byli z nim w więzieniu na Mokotowie i przeżyli wspominali, że przeszedł straszne śledztwo. Wyrokiem Wojskowego Sądu Rejonowego w Warszawie z 2 marca 1948 r. skazany na karę śmierci. Bierut nie skorzystał z prawa łaski.

Zamordowany 12 maja 1948 r. w więzieniu przy ul. Rakowieckiej w Warszawie. Ciała nie wydano rodzinie. Zostało one skrycie, bezimienne wrzucone do zbiorowego dołu i pogrzebane w nieznanym i nieoznakowanym miejscu.

Ale nie – tak jak chcieli komuniści – na zawsze. Jego szczątki zostały – wśród innych – odnalezione w 2012 podczas prac poszukiwawczych na terenie Kwatery na Łączce prowadzonych przez badaczy Instytutu Pamięci Narodowej działających pod kierunkiem prof. Krzysztofa Szwagrzyka. 20 lutego 2013 r. Instytut Pamięci Narodowej poinformował o zidentyfikowaniu Stanisława Kasznicy.

27 września 2015 r. Stanisław Kasznica został uroczyście pochowany w Panteonie – Mauzoleum Wyklętych – Niezłomnych na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie.

źródło: IPN

https://youtu.be/j3nN623mlPg

Artykuł 2 marca 1948 skazano na śmierć ostatniego komendanta NSZ pochodzi z serwisu Niezłomni.com.

[caption id="attachment_12413" align="alignleft" width="250"] pl.wikipedia.org[/caption]

"Jedna sprawa, że się tak wyrażę, jednostkowa, to sprawa Janka Bytnara, członka Grupy Szkolnej ONR z Gimnazjum Batorego. Ten bardzo dzielny i aktywny nasz wychowanek zgłosił się do mnie, jako znanego mu członka kierownictwa Grup Szkolnych ONR, w pierwszych miesiącach okupacji z prośbą o wyjaśnienie, jakie formy organizacyjne ONR uważa za właściwe w walce z okupantem. Zgłosił się do mnie wraz ze swym przyjacielem i kolegą szkolnym, również członkiem ONR, Andrzejem Kindlerem. Opierając się na ogólnych wytycznych gen. Sikorskiego, zalecających dla wszystkich organizacji podziemnych w kraju w owym czasie jedynie prace „szkieletowe”, mające na celu przygotowanie siatek organizacyjnych i kadr dla przyszłych działań szerszych, a nie angażowanie się w działanie „zewnętrzne”, wyjaśniłem mu konieczność odbudowy naszej siatki organizacyjnej, oparcie na niej siatki podchorążówek oraz rozwijanie siatki kolportażowej, jak również szerokie akcji propagandowej.

[quote]On zaś dzielił się ze mną swoimi przemyśleniami na temat małego sabotażu, który już wówczas rodził się w umysłach grupy bardzo patriotycznej młodzieży z gimnazjum Batorego. Zgadzając się z Jankiem, co do szlachetności tych zamierzeń, usiłowałem go przekonać o bardzo wysokiej cenie, którą prawdopodobnie trzeba będzie za takie akcje płacić, a obowiązkiem naszych jako ludzi mających, mimo młodego wieku, już pewne wyrobienie polityczne, jest zimna i trzeźwa kalkulacja, co dla Polski będzie opłacalne. Nasza dramatyczna rozmowa w moim mieszkaniu trwała wiele godzin, przerwała ją godzina policyjna, niestety ja nie umiałem przekonać Janka o słuszności stanowiska naszej organizacji. Wtedy obu moich przyjaciół widziałem po raz ostatni.[/quote]

[caption id="attachment_12418" align="aligncenter" width="768"] cs.wikipedia.org[/caption]

Janek Bytnar przeszedł do historii ruchu oporu w Warszawie, a jego dalsze dzieje znane są z literatury okupacyjnej. Jego bohaterska ofiara z życia świadczy zarówno o wartościach, które wyrobiło w młodzieży polskiej dwadzieścia lat niepodległości, w tym również praca ideowo-wychowawcza ONR, jak też dużej niefrasobliwości niektórych centrów organizacyjnych, rzucających pełnymi garściami najcenniejsze młode jednostki jak „kamienie na szaniec”. Andrzej Kindler parę lat potem poległ w nieznanych mi bliżej okolicznościach.

Ponieważ organizacyjnie nie miałem nic wspólnego z bohaterskimi przywódcami tej grupy młodzieży z Szarych Szeregów, niech mi wolno będzie, jako stojącemu z boku, złożyć hołd ich bohaterstwu, a jednocześnie wyrazić pogląd, że posterunek żandarmerii w zapadłej dziurze na wsi polskiej nie był wart ich młodego życia. Ma tu na myśli okoliczności bohaterskiej śmierci legendarnego dziś „Zośki” – Tadeusza Zawadzkiego – w ataku na posterunek w Sieczychach jesienią 1943 r.".

Wspomnienia Gustawa Potworowskiego z działalności w Obozie Narodowo-Radykalnym i Narodowych Siłach Zbrojnych, [w:] Wojciech Jerzy Muszyński, Duch młodych, IPN, Warszawa 2011, s. 486.

Artykuł Janek Bytnar, chłopak z ONR. „Rudego” wspomina jego szef z ONR pochodzi z serwisu Niezłomni.com.