Czym dla środkowej Europy była odsiecz wiedeńska, tym dla chrześcijańskich krajów basenu Morza Śródziemnego była bitwa pod Lepanto w 1571 r. Siły imperium osmańskiego zostały powstrzymane w jednym z najbardziej krwawych starć morskich w historii.

Islam jest religią wojującą. Okresy, gdy któremuś z władców muzułmańskich udawało się zjednoczyć skłóconych uczniów Mahometa, oznaczają dla chrześcijan wielką trwogę. Od końca XIV w. takiego zjednoczenia byli w stanie dokonać tureccy sułtani z dynastii Osmanów. Po zdobyciu Konstantynopola zaczęli się uważać za spadkobierców potęgi imperium rzymskiego. Naturalnym obszarem ekspansji Turcji był basen Morza Śródziemnego. Padały kolejne placówki chrześcijan: Rodos, Cypr, oblężona została także Malta. W 1571 r. doszło do kluczowego starcia morskiego połączonej floty chrześcijańskiej z okrętami tureckimi.

https://youtu.be/igJVWh0BRKc

7 października – dzień chwały

Siły tureckie dysponowały ponad 200 okrętami, głównie galerami obsadzonymi przez zaprawionych w bojach żołnierzy piechoty morskiej. Ich ­naczelnym wodzem był Ali Pasza. Okrętów chrześcijańskich było również ok. 200, wystawiali je Hiszpanie, Włosi, rycerze maltańscy i marynarze papiescy. Wielkim admirałem był don Juan de Austria. Turcy górowali liczbą ludzi obsadzających okręty, chrześcijanie mieli silniejszą artylerię oraz swoistą „tajną broń”, czyli 10 galeasów – potężnie uzbrojonych okrętów artyleryjskich.

Bitwa trwała kilka godzin, w kluczowym momencie doszło do sczepienia w walce abordażowej flagowego okrętu tureckiego „Sułtan” z okrętem don Juana – „La Real”. Przez moment wydawało się, że admirałowie rozstrzygną walkę, krzyżując miecze w pojedynku, ale rozdzieliły ich szeregi walczących żołnierzy. W końcu szala zwycięstwa przechyliła się na stronę chrześcijan, Ali Pasza padł martwy, zdobytych lub zatopionych zostało ponad 180 okrętów przeciwnika. Na dno poszły wraz ze swoimi okrętami tysiące doświadczonych tureckich marynarzy.

Ustanowienie święta

W świecie chrześcijańskim już nazajutrz po bitwie zapanowało powszechne przekonanie, że zwycięstwo nad flotą turecką było efektem wstawiennictwa Najświętszej Maryi Panny. W 1573 r. papież Grzegorz XIII ustanowił 7 października dniem, w którym wspominamy Matkę Bożą Różańcową. To święto obchodzimy do dzisiaj.

źródło: Różaniec (10/2015)

[caption id="attachment_32240" align="aligncenter" width="815"] Bitwa pod Lepanto, Paolo Veronese[/caption]

Artykuł 7 października 1571: bitwa pod pod Lepanto. Jedna z najbardziej krwawych bitew morskich w historii świata pochodzi z serwisu Niezłomni.com.

W wyniku walnego zwycięstwa króla Jana III Sobieskiego nad Turkami pod Wiedniem powstała szeroka koalicja pod patronatem papieża Innocentego XI zwana Świętą Ligą.

W jej skład oprócz Stolicy Apostolskiej i Rzeczypospolitej weszły Cesarstwo Niemieckie oraz Wenecja, czyli kraje bezpośrednio zaangażowane w walki z Turkami. Stosowny traktat podpisany został 5 marca 1684 r., a jego sygnatariusze mieli nadzieję na dalsze kontynuowanie wojny aż do wyzwolenia Europy od islamskiego zagrożenia. Koalicjanci potrzebowali jednak dodatkowego wsparcia, dlatego też naciskano na króla Jana III, aby zawarł pokój z Moskwą, co ułatwiłoby jej skłonienie do udziału we froncie antytureckim i wzmocnienia wspólnych sił (dla Rzymu była to również sprawa o wymiarze prestiżowym ), tym bardziej że rozmowy z innymi potencjalnymi sojusznikami - Chanatem Krymskim i Persją - spełzły na niczym.

Strona polska przystąpiła więc do rokowań pokojowych w stolicy carów, opierając się na dotychczas obowiązującym rozejmie andruszowskim z 1667 r. W końcu 6 maja 1686 r. w Moskwie podpisano pokój wieczysty między wysłannikami Rzeczypospolitej, wojewodą poznańskim Krzysztofem Grzymułtowskim i kanclerzem wielkim litewskim Marcjanem Ogińskim, a regentką Zofią Aleksiejewną (w imieniu jej niepełnoletnich braci Iwana V i Piotra I) - przeszedł on do historii jako pokój Grzymułtowskiego. Potwierdzono w nim warunki traktatu z 1667 r., pozostawiając ziemie smoleńską, siewierską, czernihowską oraz lewobrzeżną Ukrainę wraz z Kijowem we władaniu Moskwy. Wzajemnie zagwarantowano również wolność religijną - strona moskiewska katolikom, strona polska prawosławnym. Dzięki temu można było następnie myśleć o koalicji przeciw Turcji.

Król Jan III oficjalnie zaprzysiągł postanowienia moskiewskiego traktatu kilka miesięcy później, we Lwowie 21 grudnia 1686 r. Traktat ten kładł kres polsko-rosyjskim zmaganiom w XVII wieku, stając się podstawą wzajemnych stosunków w następnym stuleciu, i obowiązywał aż do rozbiorów.

[caption id="attachment_27340" align="aligncenter" width="754"] Pokój Grzymułtowskiego[/caption]

źródło: Muzeum Historii Polski / opublikowane na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 3.0 Polska.

Artykuł 6 maja 1686 r.: Pokój Grzymułtowskiego, czyli Rzeczpospolita zrzeka się Lewobrzeżnej Ukrainy, Smoleńszczyzny…. pochodzi z serwisu Niezłomni.com.