Dziwny zamęt pojęć! Kongres wiedeński przypieczętował, uświęcił rozbiory Polski; od Królestwa Polskiego oderżnął Galicję i Poznańskie, zamiast wszystko razem oddać Aleksandrowi I.

Czyli – kongres wiedeński był dla nas zasadniczą klęskę, źródłem innych nieszczęść. Lecz – pomimo to – odwołujemy się do jego postanowień jak niewolnik, który nie chce odrzucić kruszącego się łańcucha, owszem, rad by go odnowił wedle tej samej miary i kształtu!... A zapomnijmyż raz o kongresie wiedeńskim, o którym już nikt nie pamięta i – niech odpocznie w spokoju!

Niemniej mądrze, niemniej praktycznie postąpimy, wyrzekłszy się jakichkolwiek rachunków czy nadziei na „sympatie Europy”. Oto zbieg wypadków pełen symbolicznego znaczenia. W chwili kiedy nacjonalistyczna duma wymierza nam coraz to nowe ciosy, kiedy nad setkami tysięcy Polaków zawiesza nowe obostrzenia, a nad dziesiątkami tysięcy pracowników Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej groźbę dymisji czy przenosin [obsługa kolei po upaństwowieniu miała być rosyjska, tak że około 70 000 pracownikom Polakom zagrażało usunięcie ze stanowisk i pozbawienie pracy, nawet tragarze Polacy (około 1500 osób) mieli być zamienieni przez Rosjan], w takiej chwili do Petersburga i Moskwy wybierają się z wizytą przedstawiciele „najsympatyczniejszych” nam narodów, bo Francuzów i Anglików.

Jest to przypadek, ale jakże wielką mieści w sobie naukę. Mówi on, może niezbyt głośno, lecz bardzo wyraźnie, że – gdyby nas nawet setkami tysięcy topiono, wbijano na pale, obdzierano ze skóry, pieczono na wolnym ogniu – w całej „sympatycznej” Europie nikt palcem nie ruszy, nikt nie otrząśnie popiołu z cygara. Zrozumienie tej prawdy może na razie być przykre, ale jakże będzie zdrowe, z ilu bezzasadnych uleczyłoby nas nadziei, od ilu bezcelowych powstrzymałoby demonstracji!

W każdym razie z kongresem wiedeńskim czy bez niego powodu do rozpaczy nie mamy; takie zaś gadaniny, jak: „wszystko zginęło! wybija ostatnia godzina!... nigdy się nie podźwigniemy!” – są objawami histerii, hipochondrii, ciemnoty, a nade wszystko – umysłowego lenistwa. Narody nie giną, to jest fakt.

Bolesław Prus, "Wczoraj - dziś - jutro. Wybór felietonów"

Artykuł Prus: Gdyby nas nawet setkami tysięcy topiono, wbijano na pale, obdzierano ze skóry, pieczono na wolnym ogniu – w całej „sympatycznej” Europie nikt palcem nie ruszy pochodzi z serwisu Niezłomni.com.

9 lipca 1807 roku podpisany został traktat pokojowy w Tylży przez  Cesarstwo Francuskie z Imperium Rosyjskim i królestwem Prus w 1807, gdzie postanowiono:

"Miasto Gdańsk wraz z otaczającym je wokół obszarem w zasięgu dwóch mil wokół jego obwodu winno odzyskać swoją niezależność powierzoną opiece JKM Króla Prus i JKM Króla Saksonii i rządzić się tymi samymi prawami, którymi rządziło się w okresie przed utratą samorządu".

Utworzono w ten sposób Wolne Miasto Gdańsk, zwane niekiedy "republiką gdańską", odrębny organizm polityczny, formalnie znajdujący się pod protektoratem Prus i Saksonii, faktycznie będący we władzy samego Napoleona, który decydował o jego losach za pomocą mianowanego przez siebie gubernatora.

[caption id="attachment_15085" align="alignright" width="338"] Flaga Gdańska[/caption]

Przez wszystkie lata istnienia Wolnego Miasta gubernatorem tym był generał Jean Rapp, który miał nieograniczoną władzę w zakresie porządku wewnętrznego i obrony miasta, przestrzegania blokady kontynentalnej oraz regulacji nałożonej na miasto ogromnej kontrybucji w wysokości 20 mln franków, płatnej w połowie w dostawach rozmaitych towarów.

Uroczystego proklamowania "republiki gdańskiej" dokonano dnia 21 lipca 1807 r. w obecności gubernatora Rappa, generalicji francuskiej i polskiej oraz notabli gdańskich w Ratuszu Głównego Miasta.

[quote]Po kilkumiesięcznych sporach odnośnie granic Wolnego Miasta ostatecznie uzgodniono, że w jego skład wejdą, obok Głównego Miasta: Nowy Port, Wisłoujście, Oliwa, Polanki, Wrzeszcz, Suchanino, Chełm, Siedlce, Stare Szkoty, wyspa Ostrów, Hel, Święty Wojciech, Przejazdowo oraz Giemlice, Grabina-Duchowne, Mokry Dwór i Dziewięć Włók na Żuławach.

Po lewej stronie Wisły granice biegły od ujścia Potoku Jelitkowskiego do Bałtyku w kierunku na zachód, zostawiając Oliwę po stronie Gdańska, dalej przez Owczarnię i Rębiechowo do rzeczki Strzelenki, następnie jej korytem do Raduni i rzeką Radunią do Pruszcza, skąd biegła do Cieplewa nad Kłodawą do ujścia rzeki Białej (Bielawy, ob. Kanał Kozi Rów Mały), dalej w górę tej rzeczki aż do Güttlander Hauptwall (grobli biegnącej od Kolnika w kierunku Wisły), następnie Motławą aż po Czatkowy, gdzie dobiegała do Wisły. Na Mierzei Wiślanej granica przebiegała zgodnie z przedrozbiorową granicą z lennymi Prusami Książęcymi 1 km za Narmeln Polskim (wieś rybacka, obecnie nieistniejąca, w Federacji Rosyjskiej).[/quote]

[caption id="attachment_15087" align="alignleft" width="419"] grenadierzy Wolnego Miasta Gdańska[/caption]

Ogólna powierzchnia WMG wynosiła 33 mile kwadratowe francuskie. Zapisano to w konwencji podpisanej w Elblągu w dniu 6 grudnia 1807 roku.

Rok po proklamacji Wolnego Miasta, 21 lipca 1808 roku, w kościele Mariackim odbyło się uroczyste zaprzysiężenie Kodeksu Napoleona z udziałem władz gdańskich, senatu oraz Drugiego i Trzeciego Ordynku.

Przez wszystkie lata istnienia Wolnego Miasta trwały prace nad tekstem konstytucji. Kolejne propozycje, składane zarówno przez prawników gdańskich, jak i urzędników francuskich nie spotkały się z aprobatą Napoleona, zaś "druga wojna polska" ogłoszona przez cesarza 22 czerwca 1812 roku przerwała je na zawsze.

Pierwsze Wolne Miasto Gdańsk związane z Francją zakończyło swoje istnienie z końcem 1813 roku; dnia 2 stycznia 1814 r. mocno zniszczonym w wielomiesięcznym oblężeniu miastem władał już nowy gubernator mianowany przez głównodowodzącego wojsk rosyjsko-pruskich ks. Aleksandra Wirtemberskiego.

Ostateczny los Wolnego Miasta Gdańska został rozstrzygnięty na Kongresie Wiedeńskim - postanowienia trójstronnego traktatu rosyjsko-prusko-austriackiego włączyły miasto (jak pokazała historia, na ponad sto lat) do państwa pruskiego.

[caption id="attachment_15086" align="alignright" width="1024"] Herb Wielki Miasta Gdańska[/caption]

Artykuł Republika Gdańska, czyli krótki żywot pierwszego Wolnego Miasta Gdańska pochodzi z serwisu Niezłomni.com.