W parafii Drozdowskiej spisano pierwszy akt zgonu w roku 1939: „… zmarł Roman Dmowski, syn Walentego i Józefy Lenarskich, wskrzesiciel Polski niepodległej, były minister spraw zagranicznych Rzeczypospolitej”.

Roman Dmowski umarł w Drozdowie 2 stycznia 1939 roku o godzinie 1 minut 15 w nocy. Dnia 28 grudnia był w Drozdowie ks. Krysiak, który go wyspowiadał i namaścił Olejami Świętymi.

W parafii Drozdowskiej spisano pierwszy akt zgonu w roku 1939: „… zmarł Roman Dmowski, syn Walentego i Józefy Lenarskich, wskrzesiciel Polski niepodległej, były minister spraw zagranicznych Rzeczypospolitej”. U dołu widnieje pieczęć parafii z roku 1772 , podpisy proboszcza Antoniego Mielnickiego i dwóch świadków – Mieczysława i Andrzeja Niklewiczów.

Na trzeci dzień przeniesiono ziemskie szczątki Dmowskiego do katedry w Łomży, a dnia 5 stycznia do Warszawy. Przeniesienie trumny z Dworca Wileńskiego do Katedry odbyło się przy asystencji tysięcy osób. Żałosny pochód otwierały niezliczone delegacje. Przy świetle pochodni i przy dźwięku dzwonów kościołów warszawskich pochód robił wstrząsające wrażenie.

Obrzęd pogrzebowy odbył się w sobotę po Trzech Królach – trumnę ze zwłokami Dmowskiego przewieziono z Katedry na Bródno. Przemówienie w Katedrze wygłosił ks. Marceli Nowakowski. Niezliczone tłumy stały na chodnikach, około 100 000 ludzi brało udział w pochodzie. Przybyli przedstawiciele wszystkim ziem Rzeczypospolitej. Nie było przedstawicieli państwa, nie było reprezentantów miasta, którego dzieckiem był Dmowski.

Uroczystości pogrzebowe urosły do rozmiarów wielkiej manifestacji narodowej. Największe wrażenie na obecnych zrobiła defilada sztandarów Stronnictwa Narodowego i stowarzyszeń młodzieży akademickiej na cmentarzu przed trumną…

Roman Dmowski spoczął na cmentarzu na Bródnie w grobie rodzinnym obok matki, siostry i braci.

Zwięzły życiorys wielkiego męża stanu, autorstwa dwóch wielkich historyków. Tekst pierwotnie ukazał się jako hasło w Polskim Słowniku Biograficznym, t. V, Kraków 1939–1946.

Ignacy Chrzanowski, Władysław Konopczyński,Życiorys Romana Dmowskiego, Ostoja, Kraków.

Książkę można nabyć TUTAJ.

Nota o autorach

Ignacy Chrzanowski (1866–1940) — historyk literatury polskiej. Autor słynnej Historii literatury niepodległej Polski. 1910–1931 prof. Uniwersytetu Jagiellońskiego, w 1931 przeniesiony na emeryturę po podpisaniu protestu w sprawie brzeskiej i działalności w Obozie Wielkiej Polski. 1896 — członek Ligi Narodowej. Od 1936 profesor honorowy. Od 1906 członek PAU. Dr honoris causa Uniwersytetu Jagiellońskiego i Uniwersytetu Poznańskiego. W 1939 aresztowany przez hitlerowców, zmarł w obozie koncentracyjnym w Oranienburgu. Przedmiotem badań Chrzanowskiego była problematyka ideowa literatury polskiej, w tym szczególnie funkcje moralne i patriotyczne. Przyjaźnił się z Romanem Dmowskim, czego dowodzi ich liczna korespondencja. Autor (wspólnie ze Stanisławem Kozickim) pierwszej biografii Romana Dmowskiego, która została opublikowana dopiero w książce Mariusza Kułakowskiego Roman Dmowski w świetle listów i wspomnień, t. I (Londyn 1968).

Władysław Konopczyński (1880–1952) — historyk, wydawca, polityk narodowy. Od 1917 roku prof. Uniwersytetu Jagiellońskiego; 1922 — członek PAU. W latach 1935–1949 redaktor Polskiego słownika biograficznego. Głównym przedmiotem jego badań były dzieje polityczne i ustrojowe Polski XVII i XVIII wieku. Jedną z jego najbardziej znanych prac są Dzieje Polski nowożytnej (1936). Członek Ligi Narodowej od 1915 r. W 1939 wraz z innym profesorami UJ aresztowany i wywieziony do Sachsenhausen. Poseł na Sejm w latach 1922–1927 z ramienia Chrześcijańskiego Zjednoczenia Narodowego. Przeciwnik dyktatury sanacyjnej. Za postawę antykomunistyczną zdjęty z katedry w 1948.

Strona Muzeum w Drozdowie www.muzeum-drozdowo.pl

Artykuł 2 stycznia 1939 r. zmarł Roman Dmowski pochodzi z serwisu Niezłomni.com.

Artykuł Prof. I. Chrzanowski: „Odzwierciedliła się w niej cała wielka i święta dusza Skargi” pochodzi z serwisu Niezłomni.com.

Ruch narodowy był największą siłą polityczną i społeczną w II Rzeczypospolitej. Kiedy niemieckie wojska wkraczały do Polski we wrześniu 1939 r., miały przygotowane listy proskrypcyjne, kogo należy aresztować, tylko przy narodowcach była zaznaczona przynależność polityczna.

Artykuł Polscy narodowcy – ofiary nazizmu pochodzi z serwisu Niezłomni.com.