Mazowsze przez długi czas było odrębnym księstwem, nienależącym do Korony Polskiej. Początków tego należy szukać w okresie rozbicia dzielnicowego. Po koronacji Władysława Łokietka (1320) ziemie mazowieckie pozostały nadal pod władzą bocznej linii Piastów — potomków Konrada Mazowieckiego, aż do 1529 r., kiedy linia ta wygasła.

[caption id="attachment_31162" align="aligncenter" width="800"] Obszar Mazowsza do XVIII w. na tle współczesnego podziału administracyjnego Polski[/caption]

Jeszcze na początku XVI w. nikt się nie spodziewał takiego obrotu sprawy. W 1503 r. zmarł książę Konrad Rudy, pozostawił jednak dwóch małoletnich synów. Początkowo rządy objęła wdowa Anna. Władzę w ręce synów przekazano w 1518 r., lecz po kilku latach, w roku 1524, zmarł starszy z braci — Stanisław. W 1526 r. jego los podzielił młodszy — Janusz. Od razu pojawiły się plotki na temat przyczyn zgonów. Twierdzono, że książęta zostali otruci, a pogłoski łączyły z tą zbrodnią osoby z wysokich kręgów. Niektórzy podejrzewali nawet, że zamieszana w to była królowa Bona.

[caption id="attachment_31163" align="aligncenter" width="1175"] Janusz, ostatni książę Mazowsza, Jan Matejko (1879)[/caption]

Inni wskazywali na szlachciankę Katarzynę Radziejowską, która podobno miała plany matrymonialne wobec Janusza i ambicje zostania księżną. Kiedy jej nadzieję się nie spełniły, miała zdecydować się na zemstę. W tej sytuacji król Zygmunt wszczął śledztwo, które jednak niczego nie wykazało. Zagadka śmierci książąt pozostała nierozwiązana, a Mazowsze włączono do Polski.

[caption id="attachment_31164" align="aligncenter" width="800"] Ostatni książęta mazowieccy – Janusz, Stanisław i Anna[/caption]

źródło: Muzeum Historii Polski / fot. Wikipedia

opublikowane na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 3.0 Polska

Artykuł 10 września 1526 roku: Mazowsze włączone do Królestwa Polskiego. Podejrzewano otrucie dwóch ostatnich władców pochodzi z serwisu Niezłomni.com.