Czech Imrich Gablech walczył po stronie Polski w 1939 r. Wkrótce po powstaniu Państwa słowackiego, z którego reżimem się nie zgadzał, zdezerterował w czerwcu 1939 r. do Polski.

Wstąpił do polskiego lotnictwa, w ramach którego walczył z niemiecką armią po ataku na Polskę 1 września 1939 r. Następnie 18 września został pojmany przez Sowietów, skazany za szpiegostwo i więziony w kilku łagrach. W roku 1941 przedostał się z Archangielska do Wielkiej Brytanii, gdzie został przydzielony do Królewskich Sił Lotniczych RAF. Po wojnie został, ze względu na swój rzadki „wschodni” życiorys dezertera usunięty z armii oraz prześladowany przez komunistów.

https://youtu.be/yD-4_8l1cI0

źródło: MSZ

Artykuł Imrich Gablech – czechosłowacki pilot, który bronił Polski. Prześladowany przez komunistów (wideo) pochodzi z serwisu Niezłomni.com.

Film "Santa Rosa - Odyseja w rytmie mariachi" to historia kolonii polskich uchodźców wojennych w Meksyku, którzy po wywózce przez Sowietów na Syberię znaleźli schronienie na gościnnej meksykańskiej ziemi (ok. 1500 osób).

Ten praktycznie nieznany szerszej publiczności epizod II wojny światowej to opowieść o ludzkiej solidarności, tolerancji i bezinteresownej pomocy, która przemawia swoją uniwersalnością do każdego, niezależnie od kraju pochodzenia, wieku czy wykształcenia.

Film powstał w oparciu o nigdzie dotychczas nie publikowane materiały archiwalne i wywiady z żyjącymi jeszcze mieszkańcami hacjendy, którzy jako dzieci zostali skazani na piekło syberyjskiej tułaczki, a teraz po raz pierwszy mają szansę podzielić swoimi wspomnieniami przed kamerą.

Czesław Sawko – wynalazca, milioner, filantrop – jeden z bohaterów filmu:

[quote]Tego, co przeżyłem w wieku 10 lat, nigdy pewnie nie zapomnę. Pamiętam dokładnie, jak sowieci nas aresztowali, przejazd w bydlęcych wagonach do posiołka pod Archangielskiem, a potem długą walkę o przetrwanie … To wszystko jest bardzo bolesne. Ciężko o tym mówić czy nawet przyznać się, żeśmy żyli w tak strasznych warunkach, w takiej nędzy, w brudzie potwornym. Czasami wstydzę się opowiadać o tym Amerykanom, bo im trudno jest uwierzyć, że można coś takiego przeżyć i być „normalnym” człowiekiem.

(…)

Hacjenda Santa Rosa była dla mnie prawdziwym rajem. Po tym wszystkim, cośmy wcześniej przeszli, tak to był raj.[/quote]

[flagallery gid=15 skin=nivo_slider_js]

Polacy którzy przyjechali do Meksyku byli ludźmi ciężko doświadczonymi, bardzo nieufnymi wobec „obcych”. Trzy lata pobytu w Santa Rosa wystarczyły, aby odzyskać wiarę w drugiego człowieka i we własne możliwości. Na przykładzie bohaterów filmu można zaobserwować, jak człowiek, który w życiu stracił wszystko: dom, majątek, bliskich, ojczyznę, wolność, może swoje życie odbudować od nowa. Miejscowi, traktując Polaków z życzliwością, tolerancją, zrozumieniem dla innej kultury, pomogli odbudować im poczucie godności. Sposób, w jaki Meksykanie przyjęli „obcych”, może być wzorem humanitaryzmu dla całego świata.

JAK DOSZŁO DO NIECODZIENNEJ SYTUACJI?

Kiedy związek sowiecki został zaatakowany przez hitlerowskie Niemcy (czerwiec 1941 r.), 30 lipca 1941 został podpisany Układ Sikorski-Majski, który przywracał stosunki dyplomatyczne pomiędzy Polską i ZSRR. Układ przewidywał utworzenie armii polskiej (późniejsza Armia Andersa) oraz amnestię dla obywateli polskich: więźniów politycznych i zesłańców.

Z armią Andersa do Persji (Iranu) przedostało się ok. 56 tys. cywili. Wśród nich grupa kobiet z dziećmi i sierot.

W Persji nie mogli zostać. Armia zaczęła się ewakuować na zachód, w kierunku Palestyny, Afryki i dalej Włoch, ale nie wiadomo było, co zrobić z kobietami i dziećmi. Niespodziewanie pomoc zaoferował ambasador Meksyku w Londynie Alfonso Rozenzweig Diaz.

[quote]Namówił swój rząd do przyjęcia części polskich uchodźców. Amerykanie dali 3 mln dolarów pożyczki na ich utrzymanie. W ten sposób Meksyk stał się jedynym poza Wielką Brytanią i jej byłymi koloniami państwem oficjalnie przyjmującym Polaków podczas drugiej wojny światowej. Nigdy wcześniej ani później Meksyk nie przyjął też imigrantów spoza obszaru języka hiszpańskiego.[/quote]

Tymczasem dwa tysiące polskich kobiet i dzieci znalazło się w Karaczi, a stamtąd brytyjski statek „The Old City of London” zabrał ich do Bombaju, a następnie trafili do Los Angeles na pokładzie amerykańskiego statku transportowego USS „The Hermitage”.

Jak wspominają, wrażenie, jakie zrobiła na nich Ameryka, było negatywne. Wcale nie kojarzyła im się z wolnością: Polacy byli przewożeni wojskowymi ciężarówkami z uzbrojoną eskortą i traktowani niemal jak więźniowie. Wolność znaleźli w Meksyku – był listopad 1943 roku.

Artykuł Film o nieznanym schronieniu Sybiraków w czasie II Wojny Światowej. Wolność znaleźli w Meksyku. [WIDEO] pochodzi z serwisu Niezłomni.com.

"Jedzie na Kasztance" (Pieśń o wodzu miłym)
melodia ludowa w rytmie mazurka, słowa: Wacław Biernacki "Kostek"

[caption id="attachment_22293" align="alignright" width="525"] Marszałek Józef Piłsudski na Kasztance, Wojciech Kossak[/caption]

Jedzie, jedzie na Kasztance,
Siwy strzelca strój!
Hej, hej, Komendancie,
Miły wodzu mój!
Gdzie szabelka Twa ze stali,
Przecież idziem w bój?
Hej, hej, Komendancie...
Gdzie Twój mundur generalski,
Złotem wyszywany?
Hej, hej, Komendancie...
Masz wierniejszych niż stal chłodna
Młodych Strzelców rój...
Hej, hej, Komendancie...
Nad lampasy i czerwienie
Wolisz Strzelca strój...
Hej, hej, Komendancie...
Ale pod tą szarą bluzą
Serce ze złota!
Hej, hej, Komendancie...
Ale błyszczą groźną wolą
Królewskie oczy!
Hej, hej, Komendancie...
Pójdziem z Tobą po zwycięstwo
Poprzez krew i znój!
Hej, hej, Komendancie...

Bogusław Szul napisał o tej piosence, że „powstała w pierwszym roku wojny, ogólnie znana i dużo śpiewana”. Autor, Wacław Biernacki-„Kostek” w artykule pisanym w formie listu do redakcji miesięcznika „Muzyka” (1935, nr 5–7) pisał o okolicznościach powstania piosenki:

[quote]„Piosenkę Jedzie, jedzie na Kasztance napisałem w pierwszych dniach lub tygodniach marca 1915 r., w czasie naszego pobytu nad Nidą. Żadnych specjalnych okoliczności przy napisaniu tej piosenki nie było. Po prostu – była napisana serdecznie, z tym uczuciem, jakie miałem dla Komendanta zawsze. Kasztanka była pierwszym stałym i znanym przez wszystkich żołnierzy wierzchowcem Komendanta... Melodia do tej piosenki jest melodią starej bardzo wojskowej piosenki z początku dziewiętnastego wieku, jest motywem ludowym”.[/quote]

Jeden z przypisów we wspomnianym artykule zawiera informację, że wspomniana przez Osoba„Kostka” melodia znajduje się w zbiorze Zygmunta Glogera. Istotnie, w antologii Zygmunta Glogera Pieśni ludu, wydanej w Krakowie (1892) z muzyką opracowaną przez Zygmunta Noskowskiego, zamieszczona jest piosenka Z tamtej strony jezioreczka o podobnej melodii:

Z tamtej strony jezioreczka
Panowie jadą
Hej! Hej! Mocny Boże,
Panowie jadą.

Potwierdził to również Bogusław Szul, umieszczając obydwa teksty pod wspólnym numerem melodii. W zbiorku Szula znajduje się także parafraza ludowego tekstu napisana przez niego w Archangielsku w 1919 r.:

Lśnią rabatów jasne zorze —
Ułani jadą.
Hej! Hej! — Wielki Boże
Z wielką paradą...

Melodia ludowa oraz jej warianty zostały zanotowane przez znanych zbieraczy pieśni ludowych: Wacława Zaleskiego (Wacława z Oleska) w 1833 r. (Nasieję ja ruty w nowym ogrodzie), Kazimierza Władysława Wójcickiego w 1836 r. (Zaślubiny wodne, Duma) oraz Oskara Kolberga w 1857 r. (Z tamtej strony jezioreczka ułany jadą).

Do słów piosenki Jedzie, jedzie na Kasztance nową melodię napisał Zygmunt Pomarański. Została ona wydana w pierwszej części zbioru Pieśni o wojnie i na wojnie pisane.

Piosenka ta należała do obowiązkowej edukacji patriotycznej w szkołach polskich przed wojną. Obiektywnie trzeba przyznać, że z kilkudziesięciu chyba utworów o marszałku Józefie Piłsudskim — ten jest jednym z najładniejszych.

źródło: Biblioteka Piosenki

Artykuł Ta piosenka była nauczana w polskich szkołach przed wojną. „Jedzie na Kasztance”: Masz wierniejszych niż stal chłodna młodych strzelców rój… pochodzi z serwisu Niezłomni.com.