Michał P. Garapich, wykładowca antropologii na University of Roehampton w Londynie, regularnie publikujący w izraelskim Haaretz, podzielił się swoim odkryciem na łamach tej gazety. Jego zdaniem Adam Mickiewicz prawdopodobnie był Żydem.

W swoim tekście na początku ostrzega, że polskie prawo sprawia, że ten tekst jak i inne wypowiedzi mogą znaleźć się pod lupą polskiej prokuratury. Powołuje się na prof. Jana Grabowskiego, który wymyślił liczbę 200 tys. Żydów, którzy zginęli na skutek działań Polaków, pisząc o ,,orgii mordu". Wspomina o polskim nacjonalistycznym rządzie, który utrwala stereotyp Polaków jako antysemitów z natury. Nie zabrakło wzmianki natury osobistej: dziadek i wujek autora mieli być ukrywani przez Polaków, a potem spaleni przez nich (,, Poles hid my grandfather and uncle, then burnt them to death").

Jednak autor mimochodem dzieli się niespodziewanym odkryciem. Twierdzi, że stereotyp Polaka-antysemity jest niewłaściwy i intelektualnie wątpliwy, bo obie kultury polska i żydowska przez niemal tysiąc lat współistnienia przenikały się i wzajemnie na siebie oddziaływały.

- Żaden intelektualista nie może wyobrazić sobie polskiej kultury bez żydowskich elementów. W końcu największy polski poeta romantyczny Adam Mickiewicz był pod mocnym wpływem judaizmu i prawdopodobnie sam był Żydem

- stwierdza profesor antropologii.

Problem w tym, że nie ma żadnych dowodów na to, że Mickiewicz był Żydem. Teoria, że Majewscy, z których wywodziła się matka poety, byli wychrzczonymi Żydami z sekty frankistów, nie ma podstaw. Wszystkie przedstawiane dowody opierają się na luźnych spekulacjach, tak jak książka Jadwigi Mauer ,,Z matki obcej... Szkice o powiązaniach Mickiewicza ze światem Żydów".

W ,,Księgach narodu polskiego i pielgrzymstwa polskiego" znajduje się tekst Mickiewicza, który mówi wiele o stosunku wieszcza do Żydów. Polecamy poniższą lekturę:

Pewien Chrześcijanin mieszkał pod lasem, będąc gajowym. Ten ujrzał iż zbójca wykrada się z lasu i dąży ku karczmie, w któréj mieszkali żydzi, aby ich pobił i odarł. Rozbójnik rzekł do gajowego: pójdźmy razem na żydy, a podzielim się łupem ich.

Gajowy miał w ręku strzelbę, ale tylko nabitą śrótem na ptaszki, przecież rzucił się na rozbójnika, i ranił go; sam zaś był mocniéj zraniony, i porwali się za barki, i bili się długo, aż rozbójnik obalił gajowego, i podeptał, i myślił, iż go zabił. Ale sam będąc zraniony, nie mógł dla ujścia krwi iść na rozbój, i wrócił do lasu. Gajowy zaś zawlókł się do karczmy dla ratunku.

I rzekł żydom: oto spotkałem męża rozbójnika, i odpędziłem go, i zraniłem, ale skoro wyleczy się wróci; a jeśli tu nie wróci, tedy pójdzie łupić inne Żydy po karczmach. Wstańcie więc pojmajcie go, i zwiążcie; a jeśli boicie się, pomóżcie mnie, rozbójnik jest mąż dużéj ręki, ale iż osłabiony, pożyjem go.

Żydzi zaś widzieli z karczmy, co się stało, i wiedzieli, że ich obronił; ale obawiali się, aby nie prosił zapłaty.

Więc udali wielkie zadziwienie, pytając, skąd przychodzi, i czego żąda; starsi dali mu wódki i chleba; a bachury płakały, niby z litości.

I rzekli wszyscy: nie wierzymy, aby rozbójnik chciał nas zabijać; bywał tu u nas dawniéj, i pił wódkę, a nic nam złego nie zrobił.

Odpowiedział im gajowy: jeśli tu był, tém gorzéj dla was, bo obejrzał dom wasz, i skrzynie wasze, i obaczył, że w domu mieszkają żydzi, to jest, lękliwego i słabego serca Naród.

Na to rzekli znowu Żydzi: nie bluźń na Naród nasz; alboż nie z niego, nie z naszego Narodu był Dawid, który zabił Goliata, i Samson najmocniejszy z ludzi.

Odpowiedział im gajowy: człowiek jestem w księgach nieuczony, słyszałem od Plebana, że ów Dawid i Samson pomarli, i niepowstaną; radźcie więc o sobie.

Rzekli więc Żydzi: nie nasza rzecz lasy ze zbójców oczyszczać, jest na to urząd i wojsko; idź a powiédz im.

Odpowiedział gajowy: broniąc was, nie pytałem urzędu, i nie czekałem na wojsko.

Rzekli mu Żydzi: broniłeś sam siebie.

Odpowiedział gajowy: mogłem wżdy pomagać rozbójnikowi łupić was, albo iść z daleka za nim i milczéć, a podzieliłby się ze mną dobrem waszém. Mogłem też z domu nie wychodzić.

Rzekli mu Żydzi: broniłeś nas, bo spodziewałeś się zapłaty. Jakoż daliśmy tobie wódki i chleba, i opatrzyliśmy ranę, i damy ci jeszcze talar bity.

Odpowiedział im gajowy: Zapłaty waszéj nie chcę, a za chleb i wódkę, i leki, odeszlę pieniądze, skoro wrócę do domu mego.

Rzekli mu znowu Żydzi: biłeś się ze zbójcą, bo wiemy, żeś człowiek kłótliwy, i lubisz bój, i szukasz po lesie zwierza.

Odpowiedział im gajowy: gdybym szedł na bój, uzbroiłbym się lepiéj, wziąłbym kule i tasak; wyszedłbym albo pierwéj, albo potém; a widzieliście, żem nie wyszedł ani pierwéj, ani potém, ale w tę samą chwilę, kiedy ujrzałem męża rozbójnika idącego na was.

Więc Żydzi zadziwili się bardzo, i rzekli: powiedz tedy, a przyznaj się, dla czegoś to zrobił, co zrobiłeś; i jakie były myśli twe, bo człowiek dziwny jesteś!

Odpowiedział gajowy: tego jednego wam nie powiem, a choćbym powiedział, nie zrozumiecie, bo inny jest rozum żydowski, a inny chrześcijański; ale gdybyście się nawrócili do Chrześcijaństwa, zrozumielibyście sami postępowanie moje, nie potrzebując pytać się mnie. I to rzekłszy, wyszedł od nich.

Idąc zaś, jęczał dla ran.

A Żydzi mówili między sobą: chlubi się, że jest mężny, a jęczy; rany jego nie są ciężkie, i tylko jęczy, aby nam straszył dzieci.

Wiedzieli Żydowie, iż ciężko raniony był, ale czuli, iż źle zrobili, a chcieli sami w siebie wmówić, że nic złego nie zrobili. I gadali głośno aby sumnienie swe zagłuszyć.

Źródło: Adam Mickiewicz, Księgi narodu polskiego i pielgrzymstwa polskiego, Paryż 1832

źródło: Haaretz / Kompromitacje.blogspot.com

Artykuł Z izraelskiej gazety dowiadujemy się, że Adam Mickiewicz był prawdopodobnie Żydem. Przypominamy ,,antysemicki” tekst wieszcza pochodzi z serwisu Niezłomni.com.

Oto projekty podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkół podstawowych oraz ramowych planów nauczania dla wszystkich typów szkół – zaczynamy prekonsultacje - czytamy na stronie Ministerstwa Edukacji Narodowej.

Jednocześnie MEN zachęca ekspertów, nauczycieli, rodziców, uczniów do przesyłania opinii do 9 grudnia.

Poniżej lista lektur dla klas IV-VIII. Przekażcie nam swoje opinie w komentarzach z uzasadnieniem - zbierzemy Wasze głosy i wyślemy Ministerstwu.

Klasa IV

Lektury obowiązkowe:

Jan Brzechwa, Akademia pana Kleksa
Janusz Christa, Kajko i Kokosz. Szkoła latania (komiks)
René Goscinny, Jean - Jacques Sempé, Mikołajek (wybór opowiadań)
Adam Mickiewicz, Powrót taty, Pani Twardowska, Pan Tadeusz (opisy)
Joanna Olech, Dynastia Miziołków
Józef Wybicki, Mazurek Dąbrowskiego
Wybrane podania i legendy polskie Wybrane baśnie polskie i europejskie, w tym: Charles Perrault, Kopciuszek, Kot w butach, Sinobrody, Aleksander Puszkin, Bajka o rybaku i rybce, Jeanne Marie Leprince de Beaumont, Piękna i Bestia
Wybrane wiersze Władysława Bełzy, Jana Brzechwy, Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego, Joanny Kulmowej, Juliana Tuwima.

Lektury uzupełniające:

Adam Bahdaj, Kapelusz za 100 tysięcy
Frances Hodgson Burnett, Tajemniczy ogród lub inna powieść
Janusz Korczak, Król Maciuś Pierwszy
Maria Kownacka, Zofia Malicka, Dzieci z Leszczynowej Górki
Selma Lagerlöf, Cudowna podróż
Sat - Okh, Biały mustang
Wybór innych tekstów kultury, w tym utwory dla dzieci i młodzieży; film i spektakl teatralny z repertuaru dziecięcego; wybrane programy telewizyjne.

Klasa V

Lektury obowiązkowe:

Clive Staples Lewis, Opowieści z Narni. Lew, czarownica i stara szafa
Adam Mickiewicz, Pan Tadeusz (zwyczaje i obyczaje)
Ferenc Molnar, Chłopcy z Placu Broni
Bolesław Prus, Katarynka
Juliusz Słowacki, W pamiętniku Zofii Bobrówny
Seweryna Szmaglewska, Czarne Stopy
Wybrane mity greckie, w tym mit o powstaniu świata oraz np. mity o: Prometeuszu, Syzyfie, Demeter i Korze, Dedalu i Ikarze, Heraklesie, Edypie, Tezeuszu i Ariadnie, Orfeuszu i Eurydyce
Biblia, powstanie świata i człowieka oraz wybrane przypowieści ewangeliczne
Wybrane wiersze Jana Twardowskiego, Leopolda Staffa, Anny Kamieńskiej, Czesława Miłosza, Tadeusza Różewicza.

Lektury uzupełniające:

Lewis Carroll, Alicja w Krainie Czarów
Andrzej Maleszka, Magiczne drzewo
Karol May, Winnetou
Małgorzata Musierowicz, wybrana powieść
Edmund Niziurski, Sposób na Alcybiadesa
Bolesław Prus, Kamizelka
Henryk Sienkiewicz, Janko Muzykant
Mark Twain, Przygody Tomka Sawyera
Wybór innych tekstów kultury.

Klasa VI

Lektury obowiązkowe:

Antoni Czechow, Kameleon, Śmierć urzędnika
Rafał Kosik, Felix, Net i Nika oraz Gang Niewidzialnych Ludzi
Ignacy Krasicki, wybrane bajki
Adam Mickiewicz, Pan Tadeusz (polowanie oraz koncert Wojskiego)
John Ronald Reuel Tolkien, Hobbit, czyli tam i z powrotem
Henryk Sienkiewicz, W pustyni i w puszczy
Wybrane wiersze Juliusza Słowackiego, Adama Mickiewicza, Zbigniewa Herberta.

Lektury uzupełniające:

Aleksander Dumas, Trzej muszkieterowie
Joseph Rudyard Kipling, Księga dżungli
Marcin Kozioł, Skrzynia Władcy Piorunów
Stanisław Lem, Cyberiada (fragmenty)
Kornel Makuszyński - wybrana powieść
Lucy Maud Montgomery, Ania z Zielonego Wzgórza
Alfred Szklarski, wybrana powieść
Katarzyna Zychla, Dziewczynka tańcząca z wiatrem

Klasa VII

Lektury obowiązkowe:

Charles Dickens, Opowieść wigilijna
Aleksander Fredro, Zemsta
Jan Kochanowski, wybór fraszek, pieśni i trenów, w tym tren I, V, VII, VIII
Ignacy Krasicki, Żona modna
Adam Mickiewicz, Reduta Ordona, Śmierć Pułkownika, Świtezianka, II część Dziadów, Pan Tadeusz (historia Polski)
Henryk Sienkiewicz, Quo vadis, Latarnik
Stefan Żeromski, Siłaczka
Wybrane wiersze Cypriana Norwida, Bolesława Leśmiana, Mariana Hemara, Kazimierza Wierzyńskiego, Jana Lechonia, Jerzego Lieberta.

Lektury uzupełniające:

Agatha Christie, wybrana powieść kryminalna
Ernest Hemingway, Stary człowiek i morze
Helena Keller, Widzieć przez trzy dni
Nancy H. Kleinbaum, Stowarzyszenie Umarłych Poetów
Beata Obertyńska, Z domu niewoli (fragmenty)
Henryk Sienkiewicz, Krzyżacy
Melchior Wańkowicz, Ziele na kraterze (fragmenty)
Wybór innych tekstów kultury.

Klasa VIII

Lektury obowiązkowe:

Aleksander Kamiński, Kamienie na szaniec
Adam Mickiewicz, Pan Tadeusz
Juliusz Słowacki, Balladyna
Antoine de Saint - Exupery, Mały Książę
Stefan Żeromski, Syzyfowe prace
Wybrane wiersze Krzysztofa Kamila Baczyńskiego, Wisławy Szymborskiej, Jarosława Marka Rymkiewicza, Stanisława Barańczaka.

Lektury uzupełniające:

Bogdan Bartnikowski, Dzieciństwo w pasiakach
Miron Białoszewski, Pamiętnik z powstania warszawskiego (fragmenty)
Suzanne Collins, Igrzyska śmierci
Arkady Fiedler, Dywizjon 303
Jan Paweł II, Pamięć i tożsamość (fragmenty)
Karolina Lanckorońska, Wspomnienia wojenne 22 IX 1939 - 5 IV 1945 (fragmenty)
Nela Mała Reporterka, Nela na kole podbiegunowym
E. - E. Schmitt, Oskar i pani Róża Wybór innych utworów tekstów kultury, w tym wierszy współczesnych poetów i reportaży.

Artykuł Te książki będą czytać nasze dzieci w klasach IV-VIII – oto propozycje ministerstwa pochodzi z serwisu Niezłomni.com.

Oto najbardziej znane postaci historyczne krajów Europy według analizy danych historycznych autorstwa MIT Media Lab w ramach projektu Panthenon.

Najbardziej rozpoznawalną postacią Polski jest Fryderyk Chopin, Białorusi Adam Mickiewicz, natomiast Litwy Władysław Jagiełło. Nasi sąsiedzi mieli mniej szczęścia. Niemcy kojarzeni są z Adolfem Hitlerem, a Rosja z Włodzimierzem Leninem.

Artykuł Oto najbardziej rozpoznawalne postaci historyczne z danego kraju. Polskie akcenty także na Litwie i Białorusi pochodzi z serwisu Niezłomni.com.

26 listopada 1855 roku Mickiewicz obudził się w nocy. Kazał sobie podać herbatę i usnął. Kiedy około godz. 10 przyszedł do niego płk Emil Bednarczyk, zobaczył świeżo startą podłogę, znak, że rano poeta "womitował”. Inni odwiedzający nie zauważyli umytej podłogi, może dlatego, że została zadeptana przez gości.

Około południa, według towarzysza Mickiewicza, Henryka Służalskiego, poeta wypił kawę ze śmietanką i zjadł kawałek chleba, potem się zdrzemnął. Około godz. 13 poczuł się źle. Bednarczyk zastał go stojącego w drzwiach w samej koszuli, obiema rękami trzymającego się futryny drzwi. Nie chciał wrócić do łóżka.

Po południu sprowadzono lekarza, który zastosował plastry z gorczycy. Ale stan chorego gwałtownie się pogarszał, pojawiły się konwulsje. Około 19.00 przyszedł ksiądz, ale konający tracił już świadomość. Ostatnie słowa, jakie wypowiedział do Bednarczyka, brzmiały: "Powiedz tylko dzieciom, niech się kochają. Zawsze”.

Świadectwo zgonu, wystawione przez miejscowego lekarza Jana Gembickiego, podaje jako przyczynę śmierci wylew krwi do mózgu. Zawsze uważano to za wybieg. Ggdyby lekarz napisał, że poetę zabiła cholera, niemożliwe byłoby wywiezienie zwłok do Francji. Informację, że Mickiewicza zabiła cholera, rozpowszechniał Henryk Służalski, a potem syn poety, Władysław, który w ten sposób chciał ukrócić pogłoski o otruciu ojca.

CHOLERY W KONSTANTYNOPOLU NIE BYŁO

Jesienią 1855 roku w Konstantynopolu nie było jednak cholery. wprawdzie pojawiała się ona tam w XIX wieku często, ale tylko w lecie i raczej wśród biedoty. W dodatku objawy cholery, zdaniem lekarzy, mogą być podobne do objawów zatrucia arszenikiem.

O otruciu poety szeptano od pierwszych dni po jego śmierci. Na pożegnalnej mszy w paryskim kościele św. Magdaleny doszło do skandalu: jeden z towarzyszy Mickiewicza w Konstantynopolu, kpt. Franciszek Jaźwiński, na schodach kościoła pobił laską gen. Władysława Zamoyskiego z Hotelu Lambert, znanego z niechęci do Mickiewicza. Oskarżenia o trucicielstwo nie wypowiedziano, ale wisiało ono w powietrzu.

OBAWIAŁ SIĘ O SWOJE ŻYCIE

Wiadomo, że Mickiewicz przed śmiercią obawiał się o swoje życie. Dawał temu wyraz w listach do przyjaciół. Cyprian Norwid, po mszy pożegnalnej, napisał wiersz "Coś ty Atenom zrobił Sokratesie?". Prof. Alina Witkowska z IBL odnajduje w nim sugestię, że Mickiewicz zginął od trucizny, tak jak Sokrates. Dyskusję na temat niejasnych okoliczności śmierci Mickiewicza podjęto jednak dopiero w 1932 roku, z inicjatywy Tadeusza Boya-Żeleńskiego. Jako pierwszy wyraził on głośno swoje wątpliwości - nie tylko jako badacz literatury, ale także jako lekarz.

Nie można też wykluczyć, że rację miała Wisława Knapowska, która w trzy lata po artykule Boya postawiła tezę, że Mickiewicza zabiło wycieńczenie organizmu spowodowane wyczerpującym trybem życia w Turcji. Ludwika Śniadecka wypominała poecie w listach, że nie dba o siebie - próbuje jeździć konno jak młodzik, sypia byle gdzie i jada byle co.

Źródło:www.naukawpolsce.pap.pl

Artykuł Tajemnica śmierci Adama Mickiewicza pochodzi z serwisu Niezłomni.com.

Niewielu Polaków zdaje sobie sprawę, że Adam Mickiewicz umarł w Stambule. Formował legion polsko-żydowski, wspierany finansowo przez Rothschildów, w walce z carską Rosją...

https://www.youtube.com/watch?v=iE43QDhv0AQ

Artykuł Po śladach Adama Mickiewicza w… Stambule. Mało znane fakty z życia pochodzi z serwisu Niezłomni.com.

Artykuł „Wielka improwizacja Rychu na bicie, wielka interpretacja rap z Mickiewiczem”. Peja rapuje Mickiewicza [wideo] pochodzi z serwisu Niezłomni.com.

Pomnik Adama Mickiewicza w Krakowie znajduje się po wschodniej stronie Rynku Głównego, pomiędzy Sukiennicami a wylotem ulicy Siennej. Powstał według projektu Teodora Rygiera, uroczyste odsłonięcie nastąpiło 16 czerwca 1898 r, czyli w setnym roku urodzin Adama Mickiewicza.

Swoje wizje pomnika zaprezentowali wówczas m.in. Tomasz Dykas, Walery Gadomski, Antoni Kurzawa, Jan Matejko i Pius Weloński. Wybór do realizacji projektu Rygiera spotkał się z krytyką, czego wyrazem były liczne polemiki prasowe oraz osobne publikacje poświęcone temu zagadnieniu. Surowemu osądowi poddawano zwłaszcza wartość artystyczną dzieła. Koszt budowy monumentu wyniósł 164 tys. złr. Większość tej kwoty pochodziła ze składek publicznych. Pomnik został odlany w firmie "Nelli" w Rzymie.

17 sierpnia 1940 r. pomnik został zniszczony przez Niemców okupujących miasto. Po wojnie został zrekonstruowany z elementów odnalezionych w 1946 r. na złomowisku w Hamburgu. Elementy kamienne wykonano z Sjenitu Kośmin wydobywanego w Piławie Górnej na Dolnym Śląsku. Odsłonięcie zrekonstruowanego pomnika nastąpiło 26 listopada 1955, w 100 rocznicę śmierci wieszcza.

Zdjęcia pomnika w 1938 r.

[caption id="attachment_17543" align="aligncenter" width="800"] Rok 1938. Pomnik Adama Mickiewicza owinięty transparentami. W tle widoczne Sukiennice.[/caption]

[caption id="attachment_17544" align="aligncenter" width="632"] Demonstracja antylitewska na Rynku Głównym w Krakowie - cokół pomnika[/caption]

[caption id="attachment_17545" align="aligncenter" width="604"] Rynek wypełniony uczestnikami manifestacji po przyjęciu przez Litwę ultimatum polskiego rządu. Widoczny pomnik Adama Mickiewicza oraz kościół Mariacki.[/caption]

[caption id="attachment_17546" align="aligncenter" width="327"] Uczestnicy manifestacji zebrani wokół pomnika Adama Mickiewicza. Po lewej kościół Mariacki, na prawo od niego Kamienica Czyncielów i Kamienica Bidermanowska.[/caption]

Pomnik obecnie:

[caption id="attachment_17547" align="aligncenter" width="1024"] Pomnik obecnie, źr. foto holidaycheck.pl[/caption]

Artykuł 74 lata temu pomnik Adama Mickiewicza w Krakowie został zniszczony przez Niemców. Został odbudowany ze szczątków odnalezionych na złomowisku w Hamburgu [foto] pochodzi z serwisu Niezłomni.com.

[caption id="attachment_4592" align="alignleft" width="204"] Adam Mickiewicz[/caption]

215 lat temu 24 grudnia 1798 r. w Zaosiu koło Nowogródka urodził się Adam Mickiewicz, jeden z największych polskich poetów, publicysta, działacz polityczny.

" A tak gdzie się obrócisz, z każdej wydasz stopy,
Żeś znad Niemna,żeś Polak (...)
(A.Mickiewicz)

Boże Narodzenie jest najważniejszym świętem w polskim roku obrzędowym. W porównaniu z innymi krajami europejskimi było i jest obchodzone niezwykle uroczyście, gdyż wiąże się z niespotykanymi gdzie indziej emocjami. Boże Narodzenie jest świętem rodzinnym, utrwalającym więzi z bliskimi, rodakami rozsianymi po świecie oraz ojczyzną. Na patos tego święta niewątpliwie miały wpływ wypadki historyczne. Zrodził się więc on z rozdzielenia dziesiątków, a w pewnych okresach setek tysięcy Polaków z krajem i rodziną, co szczególnie boleśnie było odczuwane w tym dniu - dniu radości i przymierza, przebaczenia i zgody, ciepła i bezpieczeństwa.

Dla wielu pokoleń Polaków od momentu utraty niepodległości w 1795 r. dom urastał do rangi najbardziej upragnionego symbolu szczęścia. Utratę własnego rodzinnego domu odczuwano podwójnie, gdyż wynikała ona z utraty ojczyzny, jej wolności. W kulturze pokoleń pielgrzymów, emigrantów, żołnierzy-tułaczy tudzież udających się "za chlebem" na obczyznę wytworzył się mit polskiego domu w obrazie święta wigilijnego. Np . w kręgu zesłańców i więźniów politycznych po II wojnie światowej krążył wiersz o następującej treści:

"Wierzę,że dzień nadejdzie, kiedy wejdę w bramę
Domu mego dzieciństwa i wszystkie wspomnienia
Wyjdą mi na spotkanie. Z nimi na progu stanę
W dzień ten, w minutę wielkiego wzruszenia."

Adam Mickiewicz był również bezdomnym tułaczem. Miał dom w sensie dachu nad głową, a jednocześnie przez wszystkie lata przebywając na emigracji tęsknił do Nowogódka, Wilna, bliskich i przyjaciół, wszystkiego tego, co się wiązało z pojęciem Ojczyzna. Po założeniu własnej rodziny w 1834 r. w zasadzie przebywał w Paryżu. W paryskim mieszkaniu, a raczej mieszkaniach (ze względu na ciężką sytuację materialną oraz chorobę żony był zmuszony je nieraz zmieniać ) obrzędy wigilijne były przestrzegane z wielką gorliwością. Mickiewicz, wraz z innymi przyjaciółmi niedoli, widział w nich "przybliżaną Polskę".

[quote] W każdą Wigilię, także wieczorem - pisała po latach wspominając dzieciństwo starsza córka poety Marynia - dawało się nagle słyszeć za drzwiami kolędę W żłobie leży, któż pobieży, której ojciec z widocznym rozrzewnieniem słuchał (...). Byli to przyjaciele i znajomi, którzy zawsze z miłą występowali niespodzianką. Wieczór często kończył się (...) tańcami i polonezem, w którym ojciec występował zawsze, powtarzając, że to jedyny taniec piękny, poważny, dla każdego stosowny....[/quote]

Mickiewicz ze swoich 56 lat życia, jakże krótkiego dla największego z poetów polskich, w Ojczyźnie spędził zaledwie 26 i pół roku. Wkrótce po przybyciu na stałe do Paryża (1 sierpnia 1832 r.) skreślił "Księgi pielgrzymstwa polskiego". m.in. : "Duszą narodu polskiego jest pielgrzymstwo polskie.

A każdy Polak w pielgrzymstwie nie nazywa się tułaczem, bo tułacz jest człowiek błądzący bez celu.

(...) A tymczasem Polak nazywa się pielgrzymem, iż uczynił ślub wędrówki do ziemi świętej, Ojczyzny wolnej,ślubował wędrować póty, aż ją znajdzie".

Nie dotarły do nas, niestety, opisy ostatniej Wigilii Adama (1815 r.) , spędzonej z matką i braćmi w rodzinnym Nowogródku. (Głowa rodziny - Mikołaj Mickiewicz zmarł w 1812 r . O śmierci matki, Barbary Mickiewicz , starannie ukrywanej przez przyjaciół ze względu na problemy zdrowotne Adama, dowie się poeta na Boże Narodzenie 1921 r.).

Poeta nie tylko zapamiętał szczegóły wyniesione ze swojej "domowej ojczyzny", a były nimi również potrawy na stołach wigilijnych i wielkanocnych, ale też wracał do nich na wygnaniu nie tylko pamięcią. M.in. egzemplarz "Kucharza doskonałego", wydanego drukiem w Wilnie 1800 r., woził ze sobą po całej Europie. Na wigilijnym stole u Mickiewiczów w Paryżu nie było żadnej "potrawy obcej", jedynie tradycyjne - polskie i żydowskie, żywcem " z Nowogródka wyjęte" (w poł. XIX w. było w Nowogródku 5 bożnic żydowskich; a np. w okresie międzywojennym Żydzi stanowili 50 % mieszkańców). W "Panu Tadeuszu" upamiętnił księgę "Kucharz doskonały" :

"W niej spisane dokładnie wszystkie specyjały.
Stołów polskich; podług niej Hrabia na Tęczynie
Dawał biesiady we włoskiej krainie(...)"

Marynia wspominając święta paryskie m.in. pisała:

[quote]"W ostatnich latach, z wielką satysfakcją ojca, znalazła się nawet żydówka polska, która przychodziła ( na Wigilię - przyp. autorki) ugotować szczupaka po żydowsku, a na Wielkanoc przynosiła mace, bo ojciec i to znajdował smacznym, i nieraz słyszałam jak wspominał, że nie ma na świecie ciasteczek wyborniejszych nad żydowskie obwarzanki nowogrodzkie). "Tradycja każe nam Wigilię spotykać w... gronie, a jedno puste nakrycie jest przeznaczone dla... samotnych. 30 grudnia 1823 r. Tomasz Zan po procesie filomacko-filareckim pisał z więzienia do Onufrego Pietraszkiewicza: "... człowiek nie na cierpienia, lecz do szczęścia na ziemię rzucony, byleby sam umiał stworzyć koło siebie świat, czystym i pięknym słońcem zapalił go i oświecił, że jestem szczęśliwy, bo żyję z ludźmi (...)".[/quote]

Mickiewicz jako student debiutował w Wilnie wierszem pt. "Zima miejska" (1817), opublikowanym w "Tygodniku Wileńskim" w 1818 r., opisując m.in. mieszczuchów "za biesiadnym stołem". 31 grudnia 1823 r. Adam Mickiewicz pod wpływem poezji J.P. Richtera napisał w Wilnie wiersz pt. "Nowy Rok".

Do tematu zimy powróci w 1832 r. przebywając w Dreźnie: "Śniła się zima, ja biegłem w szeregu,

Za procesyją pod niebem, pośniegu.
Nie wiem, skąd wiemy,że na brzeg Jordanu
Idziem, i w górze odgłos:"Chwała Panu
Pokój trzem królom, ludy! Do Jordanu!"
Ludzie obok mnie szli dwoma
rzędami (...)"

Ostatnią Wigilię w Wilnie (było to również ostatnie Boże Narodzenie przyszłego Wieszcza na Litwie) - 24 grudnia 1824 r.- spędził Adam Mickiewicz w więzieniu u bazylianów, czyli "w kozie", bo tak wówczas mówiono. Warto też pamiętać, że Wielka Improwizacja poety początkowo nosiła tytuł Improwizacja w kozie. Ignacy Domeyko pisał:

[quote]U bazylianów północ była dla nas wschodem słońca, zbieraliśmy się w celi Adama i aż do świtu przepędzaliśmy noce na rozmowie cichej, ale nie smutnej. Frejent przyrządzał herbatę i nas rozśmieszał. (...) Z jutrzni, w noc Bożego Narodzenia, dochodziła nas przy wtórowaniu dalekiego organu przytłumiona pieśń: Przybieżeli pastuszkowie, która to pieśń przenosiła nas w progi domowe, gdzie po nas matki i siostry płakały.[/quote]

[caption id="attachment_4594" align="alignleft" width="300"] Ignacy Domeyko[/caption]

Boże Narodzenie było dla braci filomackiej świętem potrójnym, gdyż na ten dzień przypadały również urodziny i imieniny Adama. W ostatnią Wigilię w Wilnie, na swoje imieniny, które Mickiewicz obchodził u bazylianów 24 grudnia 1824 r. otrzymał wiersz przekazany grypsem, napisany przez Tomasza Zana:

Allegro.Śpiew na Adamowe
"Są pirożki, są essyki,
Francuzy i biszkopciki,
Czworogranne, ząbkowane,
Konfiturą natykane.
Słowem nałyk i na ham,
Będzie miał dosyć Adam.
Fi, fi! Na sucho nie do rzeczy
I zwyczaj dziwnie przeczy,
Iźle przyjmać przyjaciela,
Gdy winko, gdy winko z butli nie strzela."

Ostatnia Wigilia Mickiewicza w Ojczyźnie miała miejsce w Poznańskiem. Kiedy dotarła do Mickiewicza, będącego już na emigracji, wieść o wybuchu powstania listopadowego, chciał być wśród swoich. Okoliczności sprawiły, że dopiero w sierpniu roku następnego znalazł się w Wielkopolsce. W 1875 r. "uch litewski" na temat tego pobytu pisał:

[quote]Po dłuższym pobycie za granicą, powróciwszy do kraju, z radością dziecka witał wszystko co polskie; że mu jak za dawnych czasów na Litwie, śmietankę podano w kamiennych garnuszkach. Kiedy zaś pewnego razu, miejsce kamiennych zajęły srebrne, żalił się wymownie na tę niekorzystną zmianę, i prosił usilnie, aby mu nadal nie wyrządzano podobnej przykrości.[/quote]

Wigilię i święta Bożego Narodzenia spędził w Łukowie, w gościnnych progach szlacheckiego dworku Józefa i Klementyny Grabowskich. W Wigilię 1931 r. kończył 33 lata i świętował również swoje imieniny. Był tak zafascynowany dawnym wielkopolskim obyczajem, że Adam Turno w swoim "Dzienniku": napisze po latach, że Wieszcz nasz lubi zwyczaje narodowe aż do przesady. :Uważał - notuje A. Turno - aby w czasie Wigilii Bożego Narodzenia jedzono na sianie, aby słoma w kącie stała, żeby gwiazdka na włosie wisiała. Lubi tylko potrawy narodowe, barszcz, kapustę, kiełbasy, czerninę, kluski itd. Wszystko to wciąga do narodowości. Jest nabożny; żegna się siadając i wstając od stołu (...):

Mieszkańcy Łukowa dla upamiętnienia bytności tu poety w setną rocznicę Jego śmierci na pałacu (stoi w miejscu byłego dworu Grabowskich) umieścili tablicę pamiątkową. Wzruszenie ogarnia, szczególnie w zimowe święta, na widok drewnianego kościółka św. Michała Archanioła.. Tablica głosi: Turysto, stoisz przed kościołem, w którym uczestniczył w Pasterce odprawianej przez księdza proboszcza Antoniego Nieprzeckiego w nocy 25 grudnia 1831 r. nasz wielki poeta Adam Mickiewicz.

Przez wiele następnych lat w paryskich mieszkaniach (Boże Narodzenie 1839 r. spędzi Mickiewicz z żoną w Szwajcarii) Wieszcza hołdowano polskie tradycje narodowe, wigilijny wieczór spędzano rodzinnie. Marynia Mickiewiczówna, już jako Gorecka po mężu, wspomina: :Rano szliśmy ojcu winszować, składając mu życzenia i podarki (...). Wieczorem, na stole sianem zasłanym, ukazywała się Wigilia; na nitce spuszczonej z sufitu wisiała gwiazda z opłatkiem i kolebka, które ojciec sam przygotował. " ... Święto wigilijne dla Mickiewicza i podobnych jemu emigrantów, którzy dążyli do utrzymania kontaktów i tradycji poza krajem, było świętem religijno - patriotycznym. Wynikało ono z potrzeby serc, gdyż poczucie jedności pozwalało im przetrwać.

"Zamknąłem oczy - wszystko wam wyśpiewam,
Wszystko - co moja zobaczyślepota;
Poeta tułacz, jednym zdrojem pierś podlewam,
Pierś, ogród uczuć tym zdrojem tęsknota".
(Seweryn Dziewicki)

Na temat stanu wewnętrznego przebywającego przez wiele lat poza granicami kraju Wieszcza Tomasz Łubieński powiedział:

[quote]I nic tu nie pomagał Pan Tadeusz, przemyślana i wymarzona zarazem kreacja przeszłości, oddalającej się w czasie i przestrzeni. Poezja nigdy nie była zdolna zastąpić Mickiewiczowi życia, chwilami tylko może, w wyjątkowych wypadkach życiem się stawała. Tęsknił przecież Mickiewicz...[/quote]

Wigilia w domu Adama Mickiewicza była najsolenniejszym dniem w roku. Wigilijny stół był miejscem bliskiego spotkania domowników oraz potrzebujących bliskości przyjaciół-emigrantów. Spotkaniem ich spojrzeń, słów, serc, dłoni. Codzienny chleb,świąteczny opłatek w tym dniu był dla nich pokarmem dla duszy.Łamiąc się chlebem biblijnym przekazywali sobie nawzajem najtkliwsze uczucia.

Liliana Narkowicz

Artykuł Polska Wigilia zrodziła się z rozdzielenia setek tysięcy Polaków. Dla Adama Mickiewicza była dniem wyjątkowym… pochodzi z serwisu Niezłomni.com.