Konferencja jałtańska zakończyła się 11 lutego 1945. Miała decydujące znaczenie dla powojennego kształtu Europy. Przypominamy fragment wywiadu z prof. Andrzejem Nowakiem dla portalu Historia.interia.pl, który wspominał o brutalnych konsekwencjach dla Polski.
Kluczowa była konferencja sztabowców amerykańskich i brytyjskich w Quebec latem 1943 roku, kiedy to ostatecznie zrezygnowano z pomysłu Winstona Churchilla, by uzupełniające uderzenie drugiego frontu poprowadzić w Europie wschodniej od strony Bałkanów. Ten plan został odrzucony ze względu na sprzeciw wojskowych amerykańskich.
To właściwie przekreśliło ostateczne szanse na realny wpływ mocarstw zachodnich na losy polityczne krajów Europy środkowo-wschodniej. Wiadomo było, że kraje te zostaną zajęte wyłącznie przez Armię Czerwoną.
Tego właśnie dotyczyły rozmowy, które toczyły się w 1944 roku i niesławna tzw. umowa serwetkowa w czasie wizyty Churchilla u Stalina jesienią owego roku w ramach konferencji o kryptonimie „Tołstoj”. Premier Wielkiej Brytanii nakreślił wówczas procentowy podział Europy Środkowej i Wschodniej. O Polsce i Czechosłowacji wówczas nie mówiono otwarcie, bo nie wypadało omawiać układem wyrysowanym na serwetce dwóch krajów, które były pierwszymi ofiarami Niemiec. Zwłaszcza Polski, pierwszego państwa, który czynnie broniło się przeciwko agresji hitlerowskiej.
W Jałcie nastąpiło coś znacznie gorszego, niż obcięcie Polski o połowę, co nastąpiło przecież w Teheranie. Najgorsze było to, że państwa zachodnie – z mocnym wskazaniem na Stany Zjednoczone – nie były gotowe na realny sprzeciw przeciwko całkowitemu przejęciu kontroli przez Stalina i komunistyczny system totalitarny nad życiem politycznym okrojonej Polski.
Churchill liczył, że za cenę oddania wschodniej połowy Polski, będzie można uratować jakąś autonomię. Taki był jego plan. Chciał wprowadzić jak najwięcej polityków rządu polskiego w Londynie do nowych władz. Nie uzyskał jednak poparcia ze strony Roosevelta.
Bez wątpienia prezydent Stanów Zjednoczonych zachował się wobec naszego kraju najgorzej na konferencji jałtańskiej. Postawa Roosevelta przypieczętowała los Polski, faktycznie oddanej w ręce Stalina.
(5339)
