29 sierpnia 1526 r.: Śmierć Ludwika Jagiellończyka pod Mohaczem. Śmierć króla spowodowała, że wkrótce ziemie Czech i północno-zachodnich Węgier dostały się pod panowanie Habsburgów. Data ta uznawana jest za symboliczny koniec potęgi dynastii Jagiellonów.
Król Polski Kazimierz Jagiellończyk mógł się pochwalić licznymi sukcesami jako władca Polski i Litwy – z pokonaniem Zakonu Krzyżackiego na czele. Prawdziwie imponująca była jednak jego polityka dynastyczna.
Udało mu się wypromować swojego syna Władysława na króla Czech (1471) i Węgier (1490). Cała Europa Środkowa – od Smoleńska i Brańska na północnym-wschodzie, po chorwackie wybrzeża Adriatyku, Belgrad i Jedysan nad Morzem Czarnym na południu znalazła się pod panowaniem Jagiellonów.
Władza Jagiellonów na południu okazała się jednak dość krótkotrwała. Synowie polskiego króla nie odziedziczyli po ojcu zdrowia i dzietności (może z wyjątkiem Zygmunta Starego). Władysław Jagiellończyk miał tylko jednego syna, którego ożenił z wnuczką Maksymiliana Habsburga – Marią. Już zresztą wcześniej zawarł układ z Habsburgami zapewniający im sukcesję po nim w wypadku braku męskiego potomka. Nie było to zbyt lojalne wobec jego własnych braci – Jana Olbrachta, Aleksandra i Zygmunta (nazwanego później Starym).
Ludwik Jagiellończyk przejął władzę po ojcu w 1516 roku. W spuściźnie obejmował dwa odmienne kraje z poważnymi problemami wewnętrznymi. W żadnym z nich nie miał zbyt silnej pozycji, gdyż zarówno Czesi, jak i Węgrzy mieli własną arystokrację niezbyt przyjazną Jagiellonom.
Katastrofa nadeszła od południa. W 1521 roku Turcy zdobyli Belgrad. W 1526 ruszyli na Budę, stolicę Węgier. W owym czasie armia turecka była bardzo nowoczesną siłą z licznym korpusem artylerii, świetną kadrą inżynierską i uzbrojonymi w broń palną janczarami. Węgrzy (Czesi nie kwapili się z pomocą młodemu królowi) dysponowali wciąż w dużej mierze jazdą rycerską z pospolitego ruszenia.
Ludwik Jagiellończyk niemal powtórzył los swego wuja – Władysława Warneńczyka. W bitwie dowodził jedną z rycerskich szarż lewego skrzydła na stanowiska tureckiej artylerii i janczarów. Atak załamał się i rycerze wraz z królem starali się uciec z pola bitwy. Podczas pokonywania rzeczki Csele król spadł z konia i prawdopodobnie utopił się. Wraz z nim skończyło się władanie Jagiellonów na Węgrzech i w Czechach, gdzie władzę przejął brat królowej Marii – Ferdynand Habsburg.
źródło: Muzeum Historii Polski
opublikowane na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 3.0 Polska.
(1185)
