Wpływowy izraelski filozof i politolog: Bez Żydów Polska nie stałaby się Polską

Shlomo Avineri to wykładowca Uniwersytetów m.in. w Yale i Oxfordu, były dyrektor generalny izraelskiego MSZ i członek Międzynarodowego Instytutu Historycznego, a także laureat państwowej Nagrody Izraela. W Rzeczpospolitej krytycznie wypowiada się o polityce historycznej polskiego rządu.

Jego rodzina wyemigrowała do Palestyny tuż przed wybuchem II wojny światowej. On sam odwiedzał nasz kraj kilkukrotnie i jak twierdzi, zna polską historię i kulturę. Mimo to twierdzi, że penalizacja stwierdzenia o polskich obozach zagłady „bardzo go zirytowały”.

Przyznaje, że „Polska była jedynym krajem w Europie, w którym nie powstał rząd kolaborantów z nazistami”. Zgodnie z prawdą historyczną opisuje okres okupacji. Ale jednocześnie twierdzi, że stosowanie kar kryminalnych za posługiwanie się terminem „polskie obozy śmierci” to przesada.

Jedynie niedemokratyczne reżimy stosują takie rozwiązania […] nie można go jednak oddawać w ręce prawników karnistów

– mówi.

Warto przytoczyć w tym miejscu słowa mecenasa Lecha Obary, który w rozmowie z Naszym Dziennikiem powiedział:

niemiecki system prawnokarny ma rozbudowany system kar za negowanie odpowiedzialności Niemców za holokaust i samego holokaustu. Holocaust-Leugnung, czyli kłamstwo oświęcimskie, jest karane w tym kraju z urzędu wyrokami do 5 lat pozbawienia wolności.

Avineri ma również wątpliwości w sprawie pewnych wydarzeń podczas II wojny światowej, np. wybuchu Powstania Warszawskiego

Dlaczego Polacy nie zbuntowali się wcześniej? Na przykład w trakcie powstania w getcie warszawskim, wiosną 1943 roku? […] dlaczego AK nie starała się powstrzymać poprzez akcje zbrojne systematycznego wysyłania Żydów – a przecież wszyscy oni byli obywatelami polskimi – do obozów zagłady? […] mieszkańcy Warszawy, choć byli świadkami wydarzeń w getcie, nie zrobili nic

– pyta retorycznie, przypominając, że Polacy pamiętają o sowieckiej bierności, kiedy Armia Czerwona nie pomogła powstańcom.

Avineri zastanawia się również, co stałoby się, gdyby Polacy wyrazili zgodę na wkroczenie Armii Czerwonej na jej terytorium w razie wybuchu wojny (negocjacje w tej sprawie toczyły się wiosną 1939 – Polska odmówiła).

Nie można wykluczyć, iż wojna światowa by nie wybuchła czy po prostu Polska nie znalazłaby się pod okupacją niemiecką i tym samym nie doszłoby do Zagłady

– podkreśla, dodając, że „nie ma żadnego obwiniania Polski. Oskarżenia dotyczą hitlerowskich Niemiec i Związku Sowieckiego. Jeśli jednak dzisiaj rząd polski pragnie dokonać rewizji historii, to również i powyższe kwestie powinny stać się przedmiotem otwartej debaty”.

Swój artykuł kończy refleksjami z wizyty w Muzeum Historii Żydów w Warszawie, które jego zdaniem uczciwie przedstawia Żydów „jako integralnej części historii Polski”. Podkreśla:

Bez Żydów Polska nie stałaby się Polską.

Dodaje, że Muzeum pokazuje też „ciemne strony dziejów, szczególnie w wieku XIX i XX, wraz z pojawieniem się nacjonalistycznej i antysemickiej partii Romana Dmowskiego”.

cały tekst w Rzeczpospolitej