Poniższa mapa przedstawia liczbę laureatów Nagrody Nobla na 10 milionów mieszkańców.
Polscy laureaci Nagrody Nobla:
Czesław Miłosz
Władysław Reymont
Henryk Sienkiewicz
Marie Skłodowska-Curie (dwukrotnie)
Wisława Szymborska
Lech Wałęsa
Dla porównania kilka innych krajów na świecie: USA (10,8), Japonia (1,8), Indie (0,05), Chiny (0,02), Brazylia (0).
Warto również zwrócić uwagę na podobną mapę, ale uwzględniającą miejsce urodzenia (lub wychowania) danego laureata.
Kogo ona uwzględnia:
Georges Charpak – francuski fizyk urodzony 1 sierpnia 1924 r. jako Jerzy Charpak w rodzinie żydowskiej w Dąbrowicy koło Równego na Polesiu, wówczas w granicach II Rzeczypospolitej.
Roald Hoffmann – ur. 18 lipca 1937 w Złoczowie w województwie tarnopolskim, które wówczas znajdowało się w granicach II Rzeczypospolitej (obecnie zachodnia Ukraina). Chemik amerykański, pochodzenia żydowskiego.
Leonid Hurwicz – amerykański ekonomista polsko-żydowskiego pochodzenia, laureat Nagrody im. Alfreda Nobla w dziedzinie ekonomii w 2007. Urodzony w Moskwie, na początku 1919 wraz z rodziną powrócił do Warszawy, gdzie spędził dzieciństwo i młodość. W 1938 ukończył prawo na Uniwersytecie Warszawskim. W 1940 przeniósł się na stałe do USA.
Albert Abraham Michelson – ur. w Strzelnie w rodzinie żydowskiego kupca amerykański fizyk, laureat Nagrody Nobla z dziedziny fizyki w 1907 za konstrukcję interferometru.
Szimon Peres – 9. prezydent państwa Izrael w latach 2007–2014, premier Izraela w latach 1984–1986 i 1995–1996, urodzony w Wiszniawie jako Szymon Perski
Tadeusz Reichstein – urodzony 20 lipca 1897 r. w żydowskiej rodzinie we Włocławku. W dzieciństwie mieszkał też w Kijowie i w Jenie. Rodzina wyemigrowała do Zurychu, gdy miał osiem lat. Żonaty z arystokratką holenderską. Publikował po niemiecku i po niemiecku wygłosił przemówienie podczas uroczystości wręczania nagrody. Do końca życia dobrze rozumiał po polsku, gorzej mówił.
Józef Rotblat – polski fizyk i radiobiolog żydowskiego pochodzenia, laureat Pokojowej Nagrody Nobla w 1995. Współtwórca pierwszej bomby atomowej. Urodził się w 1908 r. w Warszawie. W 1932 zdobył tytuł magistra na Wolnej Wszechnicy Polskiej, a w 1938 obronił doktorat w dziedzinie fizyki na Uniwersytecie Warszawskim.
Andrew Schally – amerykański biochemik i lekarz pochodzenia polskiego, laureat Nagrody Nobla. Urodzony 30 listopada 1926 r. jako Andrzej Wiktor Schally w polskiej rodzinie w Wilnie. Syn Kazimierza Schally, generała Wojska Polskiego, szefa Gabinetu Wojskowego Prezydenta Mościckiego. Wśród swoich korzeni oprócz Polski, wymieniał też Austro-Węgry, Francję i Szwecję. W młodości mówił po polsku, ale później jak sam twierdził, utracił tę umiejętność (jak również znajomość wielu innych europejskich języków z dzieciństwa).
Isaac Bashevis Singer – laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury za rok 1978. Urodził się jako Icek-Hersz Zynger w Leoncinie, wsi w pobliżu Nowego Dworu Mazowieckiego. Część jego twórczości jest związana z jego wspomnieniami z dzieciństwa i młodości w Polsce.
Warto dodać, że powyższe zestawienie, sporządzenie na podstawie artykułu w anglojęzycznej Wikipedii, nie uwzględniło następujących noblistów urodzonych na ziemiach polskich lub mających z Polską związek:
Walther Nernst – urodzony 25 czerwca 1864 r. w Wąbrzeźnie (zabór pruski). Mieszkał i pracował w Niemczech, uważał się za Niemca i mówił wyłącznie po niemiecku.
Henri Bergson – pisarz francuski urodzony 18 października 1859 r. w Paryżu w pochodzącej z Polski rodzinie żydowskiej. Jego ojcem był urodzony w Warszawie kompozytor i pianista Michał Bergson, wnuk warszawskiego bankiera Bera Sonnenberga, prawnuk Samuela (Szmula) Jakubowicza Sonnenberga, zwanego Zbytkowerem, żydowskiego bankiera, od którego wywodzi się nazwa jednego z osiedli Warszawy, Szmulowizny.
Irène Joliot-Curie – córka Marii Skłodowskiej-Curie, mówiła trochę po polsku, ale całe życie spędziła we Francji i uważała się za Francuzkę.
Isidor Isaac Rabi – naukowiec amerykański, urodzony 29 lipca 1898 r. w żydowskiej rodzinie w Rymanowie koło Krosna. Gdy miał rok, jego rodzina wyemigrowała do USA.
Robert Hofstadter – laureat w dziedzinie fizyki, syn polskich Żydów, którzy wyemigrowali do USA.
Menachem Begin – urodzony 16 sierpnia 1913 r. jako Mieczysław Biegun w Brześciu Litewskim na terenie zaboru rosyjskiego, które po I wojnie światowej znalazły się w granicach II Rzeczypospolitej. Ukończył prawo na Uniwersytecie Warszawskim.
Był żołnierzem w armii gen. Andersa, którą opuścił w Palestynie.
Piotr Kapica – fizyk urodzony 9 lipca 1894 r. w Kronsztadzie, dziadek ze strony matki był Polakiem
Eric Kandel – wyróżniony w dziedzinie medycyny. Jego rodzice pochodzili z Galicji. Ojciec urodził się w Olesku koło Lwowa a matka w Kołomyi.
John Maxwell Coetzee – Pisarz południowoafrykański urodzony 9 lutego 1940 w Kapsztadzie. Jego pradziadek ze strony matki Baltazar Dubiel był Polakiem, pochodził ze wsi Czarnylas, w województwie wielkopolskim (powiat ostrowski). Dubiel wyemigrował do Afryki w wieku kilkunastu lat, zmarł w 1929. Podczas wizyty w Polsce w roku 2006 pisarz odwiedził Czarnylas i pobliski Odolanów, gdzie jego pradziadek uczęszczał do szkoły.
Aaron Ciechanover – urodzony w Hajfie izraelski biolog. Jego rodzice wyjechali z Polski do Izraela w latach dwudziestych na fali syjonizmu.
Frank Wilczek – Fizyk amerykański urodzony w Nowym Jorku. Jego dziadkowie ze strony ojca pochodzili z Polski. Babcia Franciszka Żybura, do 1921 mieszkała w Babicach w powiecie przemyskim, a dziadek pochodził z okolic Warszawy.
Jack W. Szostak – Pradziadek Szostaka wyemigrował z Polski do Stanów Zjednoczonych na przełomie XIX i XX w.
Brian Kobilka – chemik, pochodzi z rodziny polskich emigrantów.
Robert Lefkowitz – jest wnukiem polskich Żydów, którzy wyemigrowali do USA.
(5945)
