Monografia autorstwa Roberta Żurka porusza ważny temat i wypełnia lukę w polskiej historiografii, przedstawia dzieje struktur Kościoła Rzymskokatolickiego na Ziemiach Zachodnich i Północnych w latach powojennych.
Wykład rozpoczyna od przedstawienia okoliczności i skutków przejęcia Ziemiach Zachodnich i Północnych przez Polskę, opisuje niemieckie diecezje przed polonizacją, polonizację struktur kościelnych na tych terenach na podstawie nadzwyczajnych pełnomocnictw papieskich otrzymanych przez kardynała Augusta Hlonda oraz jak wyglądała działalność struktur kościelnych po polonizacji.
Autor na tle procesów polonizacyjnych przedstawia pojawiające się kontrowersje oraz stosunki z niemieckimi duchownymi i świeckimi.
Robert Żurek, Kościół Rzymskokatolicki wobec Ziem Zachodnich i Północnych 1945-1948, IPN, Szczecin-Warszawa-Wrocław 2015. Książkę można nabyć TUTAJ.
Czytelnik powinien mieć świadomość, iż ma w ręku jedną z ważniejszych prac historycznych ostatniej dekady dotyczących historii Polski i stosunków polsko-niemieckich w XX w. […] Książka Roberta Żurka, dzieło o ogromnym ładunku faktografii, wypełnia jedną z ostatnich „białych plam” na historii stosunków polsko-niemieckich, jaka istnieje w polskiej świadomości historycznej, i podejmuje polemikę z „czarną legendą” kard. Hlonda i polskiego Kościoła, jaka w świadomości niemieckich katolików zastąpiła rzetelną wiedzę o dramatycznych wydarzeniach lat 1945–1948 na ziemiach na wschód od Odry i Nysy Łużyckiej.[…] Ta na wskroś erudycyjna praca oparta jest na imponującej podstawie źródłowej i bibliograficznej – fragment recenzji dr. hab. Jana Rydla, prof. Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie.
Najmocniejszą stroną pracy jest znakomita interpretacja źródeł i niezwykle dojrzałe wnioskowanie. Autor dokonał żmudnej analizy literatury przedmiotu oraz publicystyki popularnonaukowej, ostro wytykając ich słabe strony […]. Analiza stanu badań została przeprowadzona z nadzwyczajną erudycją i dokładnością […]. Doktor Robert Żurek przeprowadził imponującą kwerendę źródłową w czternastu archiwach polskich (zarówno kościelnych, jak i państwowych) oraz w sześciu kościelnych archiwach niemieckich. […] Jednym z ważniejszych walorów monografii jest umiejętna weryfikacja, a następnie skonfrontowanie źródeł polskich i niemieckich, świeckich i kościelnych. […] Pomimo drobnych uwag pracę oceniam jako bardzo dobre, pionierskie, dojrzałe opracowanie, które zasługuje na jak najszybszą publikację – fragment recenzji dr. hab. Adama Dziuroka, prof. UKSW
Robert Żurek (ur. 1970 r.) – dr nauk humanistycznych w zakresie historii, teolog. Jego zainteresowania badawcze oscylują wokół stosunków państwo – Kościół oraz relacji polsko-niemieckich w XXw. Autor monografii Zwischen Nationalismus und Versöhnung. Die Kirchen und die deutsch-polnischen Beziehungen 1945–1956 [Między nacjonalizmem a pojednaniem. Kościoły a stosunki polsko-niemieckie 1945–1956],Köln 2005, oraz licznych artykułów naukowych i popularnych. W latach 2006–2012 pracownik, a następnie zastępca dyrektora Centrum Badań Historycznych Polskiej Akademii Nauk w Berlinie. Od 2013 r. dyrektor Instytutu Pamięci Narodowej Oddział we Wrocławiu.
(143)
